Алеся Александровіч
| Алеся Александровіч | |
| Аляксандра Іванаўна Александровіч | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзілася | 12 ліпеня 1904 |
| Памерла | 25 жніўня 1947 (43 гады) |
| Пахаваная | |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | літаратуразнаўка, пэдагог |
| Гады творчасьці | 1920-я—1940-я |
| Кірунак | захаваньне памяці аб дзеячах беларускага народу першае паловы 1900-х гадоў |
| Жанр | Успаміны |
| Дэбют | «Іван Дамінікавіч Луцэвіч (Янка Купала)» |
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Александровіч.
Але́ся Александро́віч (12 ліпеня 1904, Менск — 25 жніўня 1947, Менск) — беларуская літаратуразнаўца і пэдагог. Сястра паэта Андрэя Александровіча.[1]
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу].jpg)
На пачатку 1920-х гадоў адыгрывала адметную ролю ў грамадзкім жыцьці Менску, прымала ўдзел у дзейнасьці клюбу беларускае мастацкае інтэлігенцыі «Беларуская хатка». Сябравала з паэтам М.Чаротам[2] У 1921 годзе стала першай выканаўцай ролі Алесі ў музычнай драме М.Чарота «На Купальле(be)» у Беларускім дзяржаўным тэатры[1], якую ён напісаў спэцыяльна для яе.[3]
На працягу некалькіх гадоў сьпявала ў славутым тады беларускім хоры, якім кіраваў Уладзімер Тэраўскі. Слухаць сольнае выкананьне Алесі вельмі любіў Янка Купала[3]. Актор і тэатральны дзяяч Яўген Рамановіч пісаў, што
|
Алеся Александровіч была ўжо добра вядомай у Менску салісткай з непараўнанай дзявочай абаяльнасьцю і рэдкім па чысьціні лірычным сапрана. Усім нам Алеся ў тыя гады здавалася ідэальным увасабленьнем беларускай дзяўчыны, якая нібы сышла са старонак паэзіі Янкі Купалы[3]. | 
|
У 1928 годзе скончыла БДУ[1]. Выкладала літаратуру ў Беларускім пэдагагічным тэхнікуме[4]. Паэт Міхась Кавыль (Язэп Лешчанка) узгадваў:
|
|
Вельмі добрая была ў нас выкладчыца літаратуры — Алеся Александровіч, сястра паэта Андрэя Александровіча. Яна чаравала і сваёй прыгажосьцяй, і пявучым задушэўным голасам.[4] |
|
З 1934 па 1936 гады працавала ў аддзеле рэкамэндацыйнай бібліяграфіі Дзяржаўнай бібліятэкі БССР. Склала чытанкі для малодшых клясаў беларускай школы, хрэстаматыі па беларускай літаратуры.[1] Першая хрэстаматыя выйшла ў 1928 годзе, апошняя кніга для чытаньня «Роднае слова» (13-е выданьне) убачыла сьвет праз 10 гадоў пасьля сьмерці ўкладальніцы (у 1957 г.)[3]. У 1944—1947 гадох працавала ў Літаратурным музэі Янкі Купалы.[5] Аўтарка артыкулаў пра творчасьць З. Бядулі, А. Куляшова, П. Труса, К. Чорнага. Пераклала на беларускую мову кнігі Н. Крупскай «Пра Уладзімера Ільліча» (1925), Ул. Караленкі «Куплены хлопчык» (1947) і інш.[1]
Алеся Александровіч і Янка Купала
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Знаёмая зь Я. Купалам з пачатку 1920-х гадоў. Часта бывала на кватэры паэта. Улетку 1933 году на яе запрашэньне Купала з жонкай адпачываў у Капылі ў доме Марозаў, бацькоў мужа Александровіч. Складальніца жыцьцёвага і творчага летапісу Янкі Купалы да 1917 году. Аўтарка ўспамінаў пра Купалу[5].
Творы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- «Іван Дамінікавіч Луцэвіч (Янка Купала)» («Савецкі селянін», 9 сьнежня 1945 году).
- «Сябра моладзі» («Сталинская молодежь», 29 чэрвеня 1945 году.
- «Аб дакастрычніцкай творчасьці Янкі Купалы» (часопіс «Полымя», 1947, №6).
- «Паэма Янкі Купалы „Адвечная песьня“ ў ацэнцы дарэвалюцыйнай крытыкі» (часопіс «Беларусь», 1947, №6).
- Успаміны ў зборніку «Янка Купала», Мн., 1952.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б в г д Александровіч Алеся // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. / Рэд. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1984. — Т. 1: А капэле — Габелен. — С. 83.
- ^ Наш край у новай энцыкляпэдыі Пухавіцкія навіны Праверана 11 траўня 2012 году г.
- ^ а б в г Стагодзьдзе Купалавай Алесі Газэта Звязда Праверана 11 траўня 2012 году г.
- ^ а б «Жыве яшчэ душа ў народзе гэтым…» Бібліятэка згуртаваньня беларусаў сьвету Праверана 11 траўня 2012 году г.
- ^ а б Янка Купала: Энцыкл. даведнік. — Мн., БелСЭ, 1986. — Артыкул «Александровіч Алеся». — С. 36.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Н. Б. Ватацы. Александровіч Алеся // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. / Рэд. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1984. — Т. 1: А капэле — Габелен. — С. 83. — 9500 ас.
- Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с., 26 л. іл.; Артыкул «Александровіч Алеся» / Аўтар — Н. П. Саламевіч. — С. 36.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Стагодзьдзе Купалавай Алесі / Аўтар — А.Гесь / Газэта «Звязда», 13 ліпеня 2004 году(недаступная спасылка)
