Герман (імя)
| Герман лац. Herman | |
| Herman | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Heri + Mann |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Гарман, Гермен, Гірман |
| Зьвязаныя імёны | Манар |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Герман» | |
Герман, Гарман (Гермен, Гірман) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У беларускай мове ідэнтычнае напісаньне Герман маюць імёны германскага і лацінскага паходжаньня:
- Гарыман, Гірыман, Гарман або Герман (Harimann, Hirimannus[1], Harman, Herman, Herimon[1], Hirimon[1]) і Манагары (Manahari[2]) — імёны германскага паходжаньня[3][4][5]. Іменная аснова -гер- (-ер-) (імёны ліцьвінаў Бернар, Гунтэр, Кіндэр; германскія імёны Bernar, Gunter, Kinder) паходзіць ад гоцкага harjis[6], германскага heri 'войска, загон' або гоцкага hairus[7], германскага heru 'меч'[8], а аснова -ман- (імёны ліцьвінаў Мангерд, Дзерман, Есьман; германскія імёны Mangerðr, Derman, Esmann) — ад гоцкага manna[9], германскага man 'чалавек'[10].
- Герман (German), якое ўтварылася ад лацінскага germanus 'адналонны, родны'[11].
У граматах полацкіх баяраў і мяшчанаў (у тым ліку полацкіх ваяводаў Андрэя Саковіча, Алехны Судзімонтавіча, Багдана Саковіча) імя Гарман ужывалася датычна рыскіх немцаў: передъ вашим Гарманом (1414—1446 гады)[12]; Гарман ваш (1446 год)[13]; Гарман (1451—1459 гады)[14]; на вашого ротъманина на Гаръмана Зундира (1464—1465 гады)[15]; с вашим мещанином на имя и з Гарманом Герковичом (1465—1466 гады)[16]; Гарман Зунъдерь (ням. Harman Sunder, Hermen van Sundern[17]; 14 верасьня 1469 году)[18]; Ганус Пилипович и Гарман Зундыр (1471 год)[19]; ваш немъчин Гарман Жондеро (26 лістапада 1480 году)[20]; ваш немъчин Гарман (1485—1492 гады)[21].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Herman і Harman[22].
У 1580 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Matthaeus Hermannus, Borussus, у 1604 годзе — Thomas Herman, Regiomontanus Borussus[23].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Пану Миши у Холъхле дано — што Гарманъ держал[24], Гарману Радивоновичу двор Хальче с людми и со всим[25] (1440—1492 гады); item coram domino nobili Olechno Hermanovycz (26 верасьня 1479 году)[26]; Stankone Hermanowicz[27] (15 лютага 1484 году); Анъдрею Гармановичу (14 сьнежня 1486 году)[28]; Анъдрушъку Гармановичу (17 сакавіка 1488 году[29], 4 сьнежня 1489 году[30]); в Жирмонахъ в Германа (10 студзеня 1489 году)[31]; Гарманъ Дитриховичъ от его милости Жыжморы держать (23 красавіка 1494 году)[32]; на Каспара Гармановича (16 ліпеня 1494 году)[33]; на Берната Германовичовъ Моковича (1495 год)[33]; паном Каспором Гармановичомъ з Вилни (8 чэрвеня 1496 году)[34]; посломъ Каспору Гармановичу (1496 год)[35]; на Гармана Детриховича… а Гарману Детриховичу (9 траўня 1498 году)[36]; а въ Якуба Гармановича… а в Гармана и въ брата его Стася (11 траўня 1501 году)[37]; а Каспора Гармановича (22 траўня 1503 году)[38]; немецъ Гарман Вересъ (25 студзеня 1509 году)[39]; Герман Дидрихович (5 жніўня 1510 году)[40]; бояре короля его милости клецкие… Гирман Домотканович (20 сакавіка 1512 году)[41]; Андрейка а в Берната Германовичовъ (1 студзеня 1515 году)[42]; Герман Нацевич (1528 год)[43]; предокъ Суходолского Янъ Германовичъ (18 студзеня 1529 году)[44]; вырок межи бояри мстиславскими: Жикгимонтом Андреевичом а Тараном Гармановичом (29 студзеня 1529 году)[45]; боярын высокодворский Герман Нацовичъ (18 студзеня 1535 году)[46]; Doman Juskowic a Herman Staszkiewic (1558 год)[47]; miasto Iurborskie… Błaszko Hermannowicz (12 кастрычніка 1561 году)[48]; Левко Гармановичъ… Левко Германовичъ… Гарманъ Мачайчичъ (1563 год)[49]; Миколай Гарманъ… Андрей Гарманъ… Якубь Яновичъ Гарманъ[50], Григорей Гармановичъ Матеевичъ[51], Янъ Гармановичъ[52], Гарманъ Стецовичъ[53] (1567 год); Siłko Harmanowicz (1641 год)[54]; Михаило Гирманенко… Гирман Онисченко… Гирман Якубовичь… Гирмань Семенович… Гаврило Гирманъ… Куцъ Гирманенъко (1649 год)[55]; Petrus Harmanowicz (19 сакавіка 1706 году)[56]; Iacobus Hermanowicz (28 лютага 1707 году)[57]; Casimirus Hermanowicz et Jacobus Hermanowicz (29 лістапада 1710 году)[58]; Christophorus Harmanowicz (3 верасьня 1711 году)[59]; Stanislaus Hermanowicz (5 кастрычніка 1719 году)[60]; Antonius Harmanowicz et Casimirus Harmanowicz (11 студзеня 1722 году)[61]; Thomas Hermanowicz… Stanislaus Harmanowicz (10 лютага і 22 чэрвеня 1732 году)[62]; Andreas Harmanowicz… Andreas Hermanowicz (15 і 23 лістапада 1738 году)[63]; Hermeniszki (1744 год)[64]; Kazimierz Herman (1765 год)[65]; Mathias Harmanowicz (10 сьнежня 1769 году)[66]; Joannes Harmanowicz (20 кастрычніка 1774 году)[67]; Symon Harman (19 верасьня 1789 году)[68].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Герман I Кёльнскі († 924) — арцыбіскуп Кёльну
- Герман I († 949) — герцаг Швабіі
- Герман Білюнг († 973) — герцаг Саксоніі
- Герман II († 1003) — герцаг Швабіі
- Герман III († 1012) — герцаг Швабіі
- Герман IV († 1038) — герцаг Швабіі
- Уладзіслаў I Герман (1043—1102) — польскі князь
- Герман Солсбэрскі († 1078) — біскуп Рамсбэры і Шэрбарну
- Герман Праскі († 1122) — біскуп Прагі
- Герман Бальк († 1239) — тэўтонскі рыцар
- Гарман Радзівонавіч — літоўскі баярын, якому вялікі князь Казімер надаў Хоўхлу і Хальч
- Андрэй (Андрушка) Гарманавіч — смаленскі баярын, які ўпамінаецца ў 1486—1489 гадох
- Каспар Гарманавіч — віленскі баярын, які езьдзіў з пасольствам у Крымскае ханства
- Герман Дытрыхавіч — жыжмарскі і беліцкі баярын, які ўпамінаецца ў 1494, 1498 (поруч з Барташам Ганусавічам) і 1510 гадох
- Бэрнат Гарманавіч — ашмянскі баярын, які ўпамінаецца ў 1495 і 1515 гадох
- Якуб Гарманавіч — рудамінскі баярын, які ўпамінаецца ў 1501 годзе
- Гірман Даматканавіч — клецкі баярын, які ўпамінаецца ў 1512 годзе
- Герман Нацевіч — высакадворскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Ян Германавіч — продак амсьціслаўскага баярына Мікалая Сухадольскага, які ўпамінаецца ў 1529 годзе
- Таран Гарманавіч — амсьціслаўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1529 годзе поруч з Жыгімонтам Андрэевічам
- Герман Нацавіч — высакадворскі баярын, які ўпамінаецца ў 1535 годзе
- Бартламей Гарман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, пісар гродзкі мядзельскі ў 1568 годзе[69]
- Дземка Гарман — жыхар вёскі Наркевічаў (Полацкае ваяводзтва), які ўпамінаецца ў 1766 годзе[70]
- Альфрэд Герман Фрыд (1864—1921) — аўстрыйскі журналіст і пацыфіст, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру (1911)
Гармановічы і Германовічы — уніяты Ганчарскай парафіі[71].
Германы (Herman) гербу Ладзьдзя і Германовічы (Hermanowicz) — літоўскія шляхецкія роды з ваколіцаў Сьвянцянаў[72] і Троцкага павету[73].
Германы (Herman, German) — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[74].
У канцы XVIII ст. на гістарычнай Амсьціслаўшчыне існавала шляхецкай ваколіца Гарманава[75].
На 1909 год існавалі хутар Германішкі ў Бабруйскім павеце і ўрочышча Германішкі ў Менскім павеце Менскай губэрні[76].
На 1910 год існавала вёска Гарманова (Гарманава) у Амсьціслаўскім павеце Магілёўскай губэрні[77].
На гістарычнай Аршаншчыне існуе вёска Гарманы, на гістарычнай Браслаўшчыне — Германавічы, на гістарычнай Віцебшчыне — Германава. Назву Германішкі маюць вёскі на гістарычных Ашмяншчыне і Віленшчыне.
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б в Schlaug W. Die altsächsischen Personennamen vor dem Jahre 1000. — Lund, 1962. S. 106.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 407.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 774.
- ^ Hanks P., Hodges F., Hardcastle K. A Dictionary of First Names. — Oxford University Press, 2006. P. 319.
- ^ Суперанская А. В. Словарь русских личных имён: Сравнение. Происхождение. Написание. — М.: Айрис-пресс, 2005. С. 168. С. 77.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 143.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 124.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Суперанская А. В. Словарь русских личных имён: Сравнение. Происхождение. Написание. — М.: Айрис-пресс, 2005. С. 168. С. 76.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 214.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 220.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 242.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 278.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 284.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 812.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 310.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 326.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 378.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 378.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 101.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 71, 166.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 23.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 29.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 371.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 393.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 50.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 60.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 85.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 70.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 45.
- ^ а б Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 352.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 227.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 345.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 178—179.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 265.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 306.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 152.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 369.
- ^ Грушевский А. С. Пинское Полесье. Т. 2. — К., 1903. С. 20.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 259.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 86.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 283.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 288.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 227 (8) (1533—1535). — Vilnius, 1999. P. 180.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 115.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 567.
- ^ Ревизия Кобринской экономии: составленная в 1563 году королевским ревизором Дмитрием Сапегой. — Вильна, 1876. С. 7, 12, 14, 179.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 571, 575.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 764.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1096.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1208.
- ^ Ординация королевских пущ: в лесничествах бывшего Великого Княжества Литовского. — Вильна, 1871. С. 178.
- ^ Реєстр Війська Запорозького 1649 року. — К., 1995. С. 36, 108, 163, 442, 454.
- ^ Kaminskas-Krinčius A. Seniausiosios išlikusios originalios 1705—1726 m. Stakliškių bažnyčios krikšto metrikų knygos fragmento (1705—1710) publikacija. Bibliotheca Lituana. T. 2 (2012). P. 458.
- ^ Kaminskas-Krinčius A. Seniausiosios išlikusios originalios 1705—1726 m. Stakliškių bažnyčios krikšto metrikų knygos fragmento (1705—1710) publikacija. Bibliotheca Lituana. T. 2 (2012). P. 464.
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia 1708—1710 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1711—1715 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1716—1719 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1720—1723 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1724—1732 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1736—1742 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Яўген Анішчанка, Попис шляхты Гродненского повета 30.09 — 4.10.1765 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 22 лістапада 2016 г.
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1765—1769 m. mirties įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1773—1776 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 35. — Вильна, 1910. С. 554.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 69.
- ^ Яўген Анішчанка, Зельки инвентарь 1766 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 16 сакавіка 2017 г.
- ^ Лаўрэш Л. Прыходы ў Ганчарах і Дакудаве // Лідскі летапісец. № 4 (92), 2020. С. 61—71.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 88.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 282.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 281.
- ^ Анішчанка Я. Шляхецкія ваколіцы ўсходнебеларускіх губерняў 1783—1785 і 1798—1799 // Годнасьць. № 1 (3), 1997. С. 17.
- ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 36.
- ^ Список населенных мест Могилевской губернии. — Могилев, 1910. С. 97.