Рыдэль
| Рыдэль лац. Rydel | |
| Riedel | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Rido + суфікс з элемэнтам -л- (-l-) |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Рыдзель, Рытэль |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Рыдэль» | |
Рыдэль (Рыдзель, Рытэль) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Рыдэла або Рыдэль (Riddela[1], Riedel) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова -рыд- (-рыт-) (імёны ліцьвінаў Рытаўт, Зэгрыда, Кантрыт; германскія імёны Ritoldus, Segrida, Guntarith) паходзіць ад бургундзкага rîdan[3], стараісьляндзкага ridha, стараангельскага rīdan 'езьдзіць конна'[4].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Rydel (Rydl) і Rytel[5].
У Прусіі бытавала імя Рытыл: Ritil (1360 год)[6].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: praesentibus ibidem honorabili et nobilibus… Andreae Rytel (23 красавіка 1515 году)[7]; подсудъку Андрею Рытелю (6 красавіка 1530 году)[8]; у Грезское волости у селе Покоршове… Еремея Рыделя службу (9 сакавіка 1537 году)[9]; на Савку Риделевича (23 красавіка 1540 году)[10]; подданый господарьский Радкова сотницства Савка Риделевичъ (20 жніўня 1540 году)[11]; под Олесъком а Мартиномъ Рыделевичи (1557—1558 гады)[12]; Ilko Rydzielewicz, Choćko Rydelewicz… Ilko, Michałko Rydzielewiczy… Sieńko, Chwećko Rydzielewiczy… Arcim Rydzielewicz (1561 год)[13]; Станиславъ Рытел (1565 год)[14]; Władysław Rytel, mostowniczy Witebski (30 траўня 1670 году)[15]; Wawrzyniec Rytelo (1745 год)[16]; Joannes Rytel (1762 год)[17].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Станіслаў Рытэль — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1565 году
Рыдэлі (Rydel) — прыгонныя зь мястэчка Жодзішкаў і вёскі Раслы, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[18].
Рытэлі (Rytel) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[19].
На 1904 год існавалі вёска Рыдулева, тры вёскі з назвай Рыдылева і вёска Рыдзілава ў Бельскім павеце Смаленскай губэрні[20].
На гістарычнай Гарадзеншчыне існуе вёска Рыдзялі, на гістарычнай Лідчыне — Рыталеўшчына.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Briggs K. An index to personal names in English place-names. — Nottingham, 2023. P. 233.
- ^ Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 222.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 2: Die Ostgoten. Die Langobarden. Die altgermanischen Bestandteile des Ostromanischen. Altgermanisches im Alpenromanischen. — Berlin und Leipzig, 1935. S. 143.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 190.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 211, 215.
- ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 704.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 250.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 389.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 21 (1536—1537). — Vilnius, 2019. P. 86.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 100.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 142.
- ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 42 (1556—1562 гг.). — Менск, 2015. С. 39.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 2. — Вильна, 1882. С. 148, 153, 155.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 307.
- ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 1. — Вильна, 1867. С. 182.
- ^ Biolik M. Imiona poddanych klasztoru wigierskiego z 1745 roku // Prace Językoznawcze. Z. 10, 2008. S. 15.
- ^ Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 221.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 136.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 759.
- ^ Список населенных мест Смоленской губернии. — Смоленск, 1904. С. 50—51, 54.