Віктар Орбан

	Віктар Орбан
	па-вугорску: Orbán Viktor
прэм’ер-міністар Вугоршчыны[d]
	з 29 траўня 2010
Папярэднік	Гордан Байнаі[d]
прэм’ер-міністар Вугоршчыны[d]
	8 ліпеня 1998 — 27 траўня 2002
Папярэднік	Дзьюла Хорн[d]
Наступнік	Пэтэр Мэдзешы[d]
дэпутат Нацыянальнага сходу Вугоршчыны[d]
	з 2 траўня 1990
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	31 траўня 1963 (61 год); Сэкешфэхэрвар, Вугорская Народная Рэспубліка;
Партыя:	Фідэс;
Сужэнец:	Аніка Левай[d]
Дзеці:	Рахэль Орбан[d], Гашпар Орбан[d], Шара Орбан[d], Роза Орбан[d] і Флора Орбан[d]
Бацька:	Д’ёжэ Балінт Орбан[d]
Маці:	Эржэбэт Шыпаш[d]
Адукацыя:	гімназія імя Бланкі Тэлекі[d] (1981); Будапэшцкі ўнівэрсытэт (1987); Пэмбрук-каледж[d] (1990);
Узнагароды:	; ; прэмія сьвятога Іштвана[d] (2002) HazteOir.org Prize[d] прэмія Франца Ёзэфа Штрауса[d] (2001)
	Віктар Орбан у Вікісховішчы

Ві́ктар О́рбан (па-вугорску: Orbán Viktor; нар. 31 траўня 1963 году, Сэкешфэхэрвар, Вугорская Народная Рэспубліка) — прэм’ер-міністар Вугоршчыны з 1998 па 2002 гады, а таксама з 2010 году. Лідэр партыі «Фідэс». Паводле веравызнаньню зьяўляецца кальвіністам. Жанаты, мае пяць дзяцей.

Біяграфія

Сваю палітычную дзейнасьць Орбан пачаў у якасьці чальца-заснавальніка партыі «Фідэс», створанай 30 сакавіка 1988 году. Агульнанацыянальную вядомасьць атрымаў дзякуючы выступу 16 чэрвеня 1989 году на цырымоніі перапахаваньня Імрэ Надзя і іншых палітычных дзеячаў Вугоршчыны, пакараных ў 1958 годзе.

У 1990 годзе, на першых выбарах у посткамуністычнай Вугоршчыне, Орбан быў абраны дэпутатам парлямэнту, куды зноўку пераабіраўся ў 1994, 1998, 2002 і 2006 гадох. У 1998 годзе пасьля перамогі партыі «Фідэс» на парлямэнцкіх выбарах сфармаваў правацэнтрысцкі ўрад. У эканамічнай сфэры выступаў за зьніжэньне падаткаў і сацыяльных узносаў, барацьбу зь беспрацоўем і інфляцыяй.

Орбан выступаў у якасьці прыхільніка нямецкай мадэлі кіраваньня, якая прадугледжвае вядучую ролю прэм’ер-міністра ў сыстэме ўлады. Ён узмацніў ролю канцылярыі прэм’ер-міністра, правёў радыкальную рэформу дзяржаўнага апарату, якая прывяла, у прыватнасьці, да стварэньня супэрміністэрства эканомікі. Імкненьне Орбана да зьніжэньня ўплыву парлямэнта на палітычныя працэсы пры ўзмацненьні асабістага ўплыву прэм’ера выклікала рэзкую крытыку з боку апазыцыі, якая зьвінаваціла яго ў аўтарытарных тэндэнцыях і імкненьні аказваць уплыў на СМІ.

На парлямэнцкіх выбарах 2002 году партыя Орбана пацярпела паразу, і ён пайшоў у адстаўку. Пасьля перамогі ягонай партыі «Фідэс» на парлямэнцкіх выбарах у красавіку 2010 году Орбан зноўку быў прызначаны прэм’ер-міністрам.

Беларусь

5 чэрвеня 2020 году ў менскім Палацы незалежнасьці старшыня ўраду Вугоршчыны Віктар Орбан сустрэўся з Аляксандрам Лукашэнкам. Орбан паведаміў пра банкаўскую пазыку на $40 млн для сумесных укладаньняў. У адказ Лукашэнка заявіў, што «асабліва пэрспэктыўнай бачыцца каапэрацыя ў вытворчасьці электробусаў». Таксама бакі выказалі зацікаўленасьць у абмене досьведам у абыходжаньні з адпрацаваным ядзерным палівам у сувязі з падрыхтоўкай Беларускай АЭС да пуску ў Астраўцы^[3].

Крыніцы

^ ^а ^б Viktor Orbán // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ ^а ^б Viktor Orban // Munzinger Personen (ням.)
^ Марыя Дадалка. «Вугоршчына зьяўляецца самым блiзкiм для Беларусi партнэрам у Эўразьвязе» // Зьвязда : газэта. — 6 чэрвеня 2020. — № 109 (29223). — С. 1, 2. — ISSN 1990-763x.

Вонкавыя спасылкі

Асабістая афіцыйная старонка

[_f087edbf1dd2c5e5-1] а ^б Viktor Orbán // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_02e5eac4d787f58b-2] а ^б Viktor Orban // Munzinger Personen (ням.)

[3] Марыя Дадалка. «Вугоршчына зьяўляецца самым блiзкiм для Беларусi партнэрам у Эўразьвязе» // Зьвязда : газэта. — 6 чэрвеня 2020. — № 109 (29223). — С. 1, 2. — ISSN 1990-763x.

[”частковае-4] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і часткова прызнаная ці непрызнаная

[”некалькі”-5] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф ^х ^ц ^ч ^ш ^э ^ю ^я ^аа ^аб ^ав ^аг ^ад ^ае ^аё ^аж ^аз адначасна ў некалькіх дзяржавах

[1]

[2]

[3]

[1]

[2]

Прэм’ер-міністры Вугоршчыны
Рэвалюцыя 1848	Лаяш Бацяні (Адам Рэчэі) Лаяш Кошут Бэрталан Сэмэрэ
Каралеўства (1867—1918)	Дзюла Андрашы Мэньхерт Лоняй Ёжэф Славі Іштван Біто Бэла Вэнкхейм Калман Тыса Дзюла Сапары Шандар Вэкерле Дэжэ Банфі Калман Сел Карай Куэн-Хедэрвары Іштван Тыса Геза Фэервары Шандар Вэкерле Карай Куэн-Хедэрвары Ласла Лукач Іштван Тыса Морыц Эстэрхазі Шандар Вэкерле Янаш Хадзік
Першая рэспубліка	Міхай Караі Дэнэш Бэрынкей
Савецкая рэспубліка	Шандар Гарбаі Дзюла Пэйдль
Рэспубліка (1919—1920)	Іштван Фрыдрых Карай Хусар
Каралеўства (1920—1946)	Шандар Шымані-Шэмадам Пал Тэлекі Іштван Бэтлен Дзюла Карай Дзюла Гэмбэш Калман Дарані Бэла Імрэдзі Пал Тэлекі Фэрэнц Керэстэш-Фішэр Ласла Бардашы Фэрэнц Керэстэш-Фішэр Міклаш Калай Дэмэ Стояй Геза Лакаташ Фэрэнц Салашы Бэла Міклаш Золтан Тылдзі
Другая рэспубліка	Мацяш Ракашы Фэрэнц Надзь Мацяш Ракашы Лаяш Дынеш Іштван Добі
Народная Рэспубліка	Іштван Добі Мацяш Ракашы Імрэ Надзь Андраш Хегедзюш Імрэ Надзь Янаш Кадар Фэрэнц Мюніх Янаш Кадар Дзюла Калай Енё Фок Дзёрдзь Лазар Карай Грос Міклаш Нэмэт
Трэцяя рэспубліка	Міклаш Нэмэт Ёжэф Антал Пэтэр Бораш Дзюла Хорн Віктар Орбан Пэтэр Мэдзешы Фэрэнц Дзюрчань Гордан Байнаі Віктар Орбан
Курсівам пазначаныя выканаўцы абавязкаў.

п а р Кіраўнікі сучасных урадаў
Азія	^[1]^[2] Генадзь Гагулія^d Мугамад ібн Рашыд аль-Мактум^d ^[2] Алі Асадаў^d ^[2]/^[1] Кір Стармэр^d Кабус бэн Саід^d Мугамад Гасан Ахунд^d Мухамад Юнус^d Салман бін Гамад бін Іса Аль Халіфа^d Аль-Мугтадзі Білла^d Цэрынг Табгай^d Фам Мінь Чынь^d ^[2] Іраклі Кабахідзэ^d Маін Абдулмалік Саід^d Бэньямін Нэтаньягу^d Прабова Субіянта^d Нарэнда Модзі^d Магамад Шыя аль-Судані^d Масуд Пэзэшкіян^d ^[2] Алжас Бэктэнаў^d Хун Манэт^d Кім Ток-хун^d Магамэд бін Абдулрагман Аль Тані^d Нікас Хрыстадулідыс^d Чжоў Эньлай^d Агмад Аль Абдула Аль Саба^d Акылбэк Джапараў^d Пганхам Вібгаван^d Наджыб Мікаці^d Анвар Ібрагім^d Магамэд Муізу^d Луўсанамсрайн Аюун-Эрдэнэ^d Мін Аун Хлайн^d Кхадга Прасад Шарма Алі^d Шабгаз Шарыф^d ^[1] Мухамад Штае^d ^[1]^[2] Канстанцін Джусоеў^d Уналь Устэль^d ^[2] Міхаіл Мішусьцін^d Юн Сук Ёль^d Магамад бін Салман^d Лоўрэнс Вонг^d ^d Кахір Расулзада^d ^[1] Чжо Жун-тай^d Пэтангтарн Шынаватра^d Сэрдар Бэрдымухамэдаў^d ^[2] Рэджэп Таіп Эрдаган^d Абдула Арыпаў^d Шанана Гужмаў^d Бонгбонг Маркас^d Раніл Вікрэмэсынге^d ^[2] Мустафа Мадбулі^d Сігэру Ісіба^d Бішэр аль-Хасаўнэ^d
Акіянія	Марк Браўн^d Энтані Албаніз^d Шарлёт Салвай^d ^[2]/ Кір Стармэр^d ^[2]/ Джо Байдэн^d Танэці Маамаў^d Гільда Кэці Гайне^d Дэйвід Адэанг^d Крыстафэр Лаксан^d Сурангель Віпс-малодшы^d Джэймз Марапэ^d Джэрэмія Манэле^d Наомі Матаафа^d Сяосі Савалені^d Фэлеці Тэо^d Сітывэні Рабука^d ^[2]/ Франсуа Байру^d Ўэсьлі Сыміна^d ^[2]/ Габрыель Борыч^d
Афрыка	Абдэльмаджыд Тэбун^d Жуан Ларэнсу^d Макгвэтсі Масысі^d Апалінэр Яахім К’елем дэ Тамбэля^d Жэрвэ Ндыракабуча^d Патрыс Талён^d ^[2]/^[1] Кір Стармэр^d Раймон Ндонг Сіма^d Адама Бэраў^d Нана Акуфа-Ада^d Амаду Ба Уры^d Руі Дуартэ дэ Бараш^d ^[2]/ Пэдра Санчэс^d Абдулкадэр Каміль Магамэд^d Джудыт Тулука Сумінва^d Хакаіндэ Хічылема^d Эмэрсан Мнангагва^d ^[2]/ Джорджа Мэлёні^d Улісэш Карэя-і-Сылва^d Азалі Асумані^d Жазэф Нгют^d Ўільям Руто^d Рабэр Бэгрэ Мамбэ^d Сэм Матэканэ^d Абдэль Хамід эд-Дубэйба^d Джордж Вэа^d Крыстыян Нцай^d Адрыяна Малеяні^d Лязарус Чаквэра^d ^d Азыз Ахенуш^d Мактар Ульд Дыяй^d Правінд Джагнот^d Гаге Гэйнгаб^d Алі Лямін Зэйн^d Бала Тынубу^d ^[2]/ Мігель Альбукерке^d Сырыль Рамафоса^d Салва Кіір Маярдыт^d Эдуар Нгірэнтэ^d Анатоль Калінэ Макасо^d Хамза Абдзі Барэ^d ^[1] ^d Патрыс Траваада^d Букрая Гамудзі Баюн^d Бакры Гасан Салег^d Давід Сэнге^d Вавэль Рамкаляван^d Усман Санко^d Касім Маджаліва^d Віктуар Дагбэ Тамэга^d Нажла Будэн^d Рабіна Набанджа^d ^[2]/ Франсуа Байру^d Фэлікс Малюа^d Алямай Галіна^d ^[2] Мустафа Мадбулі^d Мануель Аса Нсуе Нсуа^d Ісаяс Афэвэркі^d Расэл Дламіні^d Абій Агмэд Алі^d
Паўднёвая Амэрыка	Гільерма Франкас^d Люіс Арсэ^d Луіс Інасію Лула да Сылва^d Нікаляс Мадура^d ^[2]/^[1]^[1]Кір Стармэр^d Марк Філіпс^d Густава Пэтра^d Сант’яга Пэнья Палясыяс^d Густава Адрыянсэн^d Чан Сантохі^d Люіс Лякалье Пу^d ^[2]/ Франсуа Байру^d ^[2] Габрыель Борыч^d Даніель Набоа^d
Паўночная Амэрыка	Гастан Браўн^d Філіп Дэйвіс^d Мія Мотлі^d Джоні Брысэньё^d ^[2]/ Кір Стармэр^d Алікс Дыд’е Фільм-Амэ^d Сыямара Кастра^d Бэрнарда Арэвалё дэ Леон^d Дыкан Мітчэл^d Рузвэльт Скерыт^d Люіс Абінадэр^d ^[2]/ Мэтэ Фрэдэрыксэн^d Джо Байдэн^d Джастын Трудо^d Радрыга Чавэс^d Мануель Марэра Крус^d Кляўдыя Шайнбаўм^d ^[2]/ Дык Схоф^d Даніель Артэга^d Хасэ Рауль Муліна^d Наіб Букеле^d Філіп П’ер^d Ральф Гансалвіш^d Тэрэнс Дру^d Кіт Роўлі^d ^[2]/ Франсуа Байру^d Эндру Голнэс^d
Эўропа	^[2] Алі Асадаў^d Эдзі Рама^d Хавіер Эспат Самора^d Нікол Пашыньян^d Карл Нэгамэр^d Мікалай Дэнкаў^d Раман Галоўчанка^d Бор’яна Крышта^d Аляксандар Дэ Кро^d Віктар Орбан^d ^[2] Кір Стармэр^d ^[2] Пэдра Санчэс^d ^[2] Іраклі Кабахідзэ^d Кірыякас Міцатакіс^d ^[2] Мэтэ Фрэдэрыксэн^d Сайман Гарыс^d Катрын Якабсдотыр^d ^[2] Джорджа Мэлёні^d Альбін Курці^d Эвіка Сіліня^d Інгрыда Шыманіце^d Даніель Рыш^d Люк Фрыдэн^d Дорын Рэчан^d Робэрт Абэла^d П’ер Дарту^d Альфрэд Канан^d Оляф Шольц^d Эрна Сульбэрг^d ^[2] Дык Схоф^d ^[2] Луіш Мантэнэгру^d Хрыстыян Міцкоскі^d Дональд Туск^d ^[1] Аляксандар Розэнбэрг^d ^[2] Міхаіл Мішусьцін^d Марчэл Чалаку^d Алесандра Росі^d Робэрт Фіца^d Робэрт Голаб^d Ана Брнабіч^d ^[2] Рэджэп Таіп Эрдаган^d Дзяніс Шмыгаль^d Пэтэры Орпа^d ^[2] Франсуа Байру^d Андрай Пленкавіч^d Мілайка Спаіч^d Пэтар Фіяла^d Віктар Росі^d Ульф Крыстэрсан^d Крыстэн Міхал^d
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і часткова прызнаная ці непрызнаная ^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф ^х ^ц ^ч ^ш ^э ^ю ^я ^аа ^аб ^ав ^аг ^ад ^ае ^аё ^аж ^аз адначасна ў некалькіх дзяржавах