Француская Палінэзія

Француская Палінэзія Polynesie francaise Porinetia Farani
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэвіз: Tahiti Nui Mare'are'a
Дзяржаўны гімн: «La Marseillaise»
Афіцыйная мова	француская
Сталіца	Папээтэ
Найбуйнейшы горад	Фааа
Форма кіраваньня Прэзыдэнт	Залежная тэрыторыя Эдуар Фрыч
Плошча  • агульная  • адсотак вады	173 месца ў сьвеце 4167 км² 12
Насельніцтва  • агульнае (2009)  • шчыльнасьць	177 месца ў сьвеце 264 000 63/км²
СУП  • агульны (2006)  • на душу насельніцтва	162 месца ў сьвеце $5,65 млрд $21 999
Валюта	Франк КФП (XPF)
Дамэн верхняга ўзроўню	.pf
Тэлефонны код	+689
Мапа Францускае Палінэзіі

Француская Палінэзія (па-француску: Polynesie francaise, па-таіцянску: Porinetia Farani) — заморская супольнасьць Францыі. Разьмешчаная ў паўднёвай частцы Ціхага акіяна.

Геаграфiя

Складаецца зь некалькіх груп палінезійскіх астравоў (Туамоту, Тубуаі, грамадзтва, Маркіскія астравы, Росiян, Раеўскага, Гамб’е й інш.), усяго больш за 130 астравоў пераважна каралавага альбо вульканічнага паходжаньня, самы вядомы зь якіх — Таіці ў архіпелагу грамадзтва, гэта таксама самы Населены востраў і месца разьмяшчэньня адміністрацыйнага цэнтра тэрыторыі (горад Папеэце). Хоць востраў Кліпертан фармальна не ўваходзіў у склад тэрыторыі, да 2007 году ён падпарадкоўваўся ўраду Францускай Палінезыі.

Клiмат

У цэнтры Францускай Палінезыі трапічны вільготны клімат, на поўдні — субтрапічны вільготны, на поўначы — субэкватарыяльны. Тэмпэратура на працягу году амаль не зьмяняецца пры адзнацы каля 26-27 °C. Тэмпэратура вады на працягу году таксама каля 26 °C.

Гiсторыя

Першым адкрытым эўрапэйцамі востравам быў Пука-Пука на архіпелагу Туамоту (Магелан, 1521). Маркіскія астравы былі адкрыты ў 1595 годзе Менданіяй, Таіці — у 1606 годзе Валісам, Тубуаі — у 1777 годзе Джэймсам Кукам, Гамб’е-у 1797 годзе Ўілсанам. У 1842 годзе Францыя ўзяла пад свой пратэктарат Таіці, Астравы Таварыства, Туамоту, Тубуаі й Маркіскія астравы. 29 чэрвеня 1880 году апошні кіраўнік Таіці Помар V дазваляе Францыі ўсталяваць каляніяльнае кіраваньне ў абмен на пажыцьцёвае ўтрыманьне сябе й сваёй сям’і з улікам яго каралеўскага сану. Яго рашэньне падтрымалі падначаленыя. Гандлёвая палата была створана адразу ж, Сельскагаспадарчая-у 1884 годзе. У 1887 годзе да калёній Францыі дадаюцца астравы Гамб’е. у Тубуаі ў 1867 годзе да калёній далучаюцца атолы Рапа, у 1900-м Раруту, у 1901 годзе Рыматара. Калёнія сумесных атолаў атрымала назву ”францускае валоданьне ў Акіяніі” (фр. Établіssements françaіs de l’océanіe, EFO). Да 1894 году калёніямі кіравалі ваенныя францускага флёту, з 1896

Паходжаньне

Астравы Францускай Палінезыі ўзьніклі ў выніку вульканічных вывяржэньняў. Гэтым тлумачыцца разнастайнасьць і прыгажосьць пэйзажаў, незвычайныя формы скал і выспаў, колер пяску, які можа быць беласьнежным, жоўтым, аранжавым і нават чорным. Выспы Францускай Палінэзыі не падобныя адзін на аднаго, амаль усе акружаны атоламі, што робіць ваду вельмі блакітны й спакойнай.

Насельніцтва

Насельніцтва паводле перапісу 2007 году складала 259 596 чалавек. Этнічны склад:

● палінезійцы-78 %

● кітайцы-12 %

● мясцовыя французы (у асноўным Франка-палінезійскія метысы-Дэміс) — 6 %

● французы-4%.

Афіцыйныя мовы: француская (61.1%) і Таіцянская (31.4%) — паводле перапісу 2002 году.

Рэлігіі: пратэстанты 54%, каталікі 30%, астатнія 10%, атэісты 6%.

Палiтычны лад

Улады Францыі прадстаўлены Вярхоўным камісарам, які прызначаецца на гэтую пасаду прэзыдэнтам Францыі. Выканаўчая ўлада-Савет Міністраў супольнасьці. Мясцовы парлямэнт-Асамблея супольнасьці складаецца з 57 дэпутатаў, якія выбіраюцца тэрмінам на пяць гадоў. Жыхары тэрыторыі таксама абіраюць аднаго сэнатара Францыі й двух членаў парлямэнта Францыі. Палітычныя партыі: Альянс ”Наш дом” (27 месцаў у Асамблеі), Зьвяз за дэмакратыю (20 месцаў), Народны Рух За Рэспубліку Палінезія (10 месцаў). Адміністрацыйны падзел Францускай Палінезыі мае два ўзроўні: пяць адміністрацыйных падразьдзяленьняў, якія, у сваю чаргу, падзеленыя на 48 камун.

Эканомiка

Асноўная галіна эканомікі-абслугоўваньне турыстаў (каля чвэрці ВУП). Таксама разьвіты здабыча жэмчугу й рыбалоўства.

У сельскай гаспадарцы культывуюцца какосы, ваніль, гародніна, садавіна, кава. Прысутнічае жывёлагадоўля (на астравах Туамоту традыцыйна разводзяць сабак на мяса).

Экспартныя тавары-жэмчуг, какосы, ваніль, акулавыя мяса.

Ахова здароўя

У Францускай Палінезыі, у адрозьненьне ад Аўстраліі, практычна няма небясьпечных зьвяроў і насякомых. Высокі ўзровень аховы здароўя.

Асноўныя курорты Францускай Палінэзыі

● Подветрэнные выспы: Таіці (Тахіці), Бора-Бора( Бора Бора), муры( муры), Раяцеа( Райат), Таха( Таха), Хуахіне (Хуахіне),

● Архіпелаг Туамоту: Маніхі (Маніхі), Рангіроа (Рангіроа), Тыкехау (Тыкехау),

● Маркіскія астравы: Нуку-Хіва (Нуку Хіва), Хіва-Оа (Hіva’oa).

Француская Палінэзія — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў