Мазамбік

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Мазамбік
República de Moçambique
Сьцяг Мазамбіку Герб Мазамбіку
(Сьцяг) (Герб)
Дзяржаўны гімн
«Pátria Amada»
Месцазнаходжаньне Мазамбіку
Афіцыйная мова партугальская
Сталіца Мапуту
Найбуйнейшы горад Мапуту
Форма кіраваньня рэспубліка
Арманда Гебуза
Alberto Vaquina
Плошча
 • агульная
 • адсотак вады
35-е месца ў сьвеце
801 590 км²
2,2
Насельніцтва
 • агульнае (2011)
 • шчыльнасьць
50-е месца ў сьвеце
23 929 708
28,7/км²
СУП
 • агульны (2012)
 • на душу насельніцтва
100 месца ў сьвеце
$26,257 млрд
$1169
Валюта Мецікал (MZN)
Часавы пас СAT (UTC+2)
Незалежнасьць
— ад Партугаліі

25 чэрвеня 1975
Аўтамабільны знак MOZ
Дамэн верхняга ўзроўню .mz
Тэлефонны код +258
Мапа Мазамбіку

Мазамбі́к (па-партугальску: Moçambique, Рэспубліка Мазамбік — República de Moçambique) — краіна ў паўднёвай Афрыцы. Мяжуе з ПАР, Свазілэндам, Танзаніяй, Малаві, Зімбабвэ і Замбіяй. Некалькі стагодзьдзяў была партугальскай калёніяй, атрымала незалежнасьць у 1975 годзе. Мае выхад да Індыйскага акіяна.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

На тэрыторыю сёньняшняга Мазамбіку ў 1498 годзе трапіў партугальскі вандроўнік Васка да Гама. У 1505 годзе партугальцы збудавалі свае першыя паселішчы недалёка ад сучаснага гораду Бэйра. У ХVІ стагодзьдзі на ўзьбярэжжы ўзьніклі новыя партугальскія паселішчы. У 1609 годзе была створана калёнія, якая стала галоўнам партугальскім цэнтрам гандлю рабамі.

Паўстаньне супраць каланіяльных ўладаў, якое ўзьнікла ў канцы ХІХ стагодзьдзя было падаўлена. З 1964 году барацьбу з уладамі Партугаліі ўзначаліла камуністычная партызанская партыя ФРЭЛІМО. Пасьля перавароту ў Партугаліі ў 1974 годзе было ўсталявана перамір’е. З 1975 году Мазамбік атрымаў незалежнасьць. З гэтага часу ў краіне бесьперапынна цягнуцца ўнутраныя збройныя канфлікты. У 1990-х гадах канфлікты атрымалася супакоіць і ў 1994 годзе былі праведзены першыя шматпартыйныя выбары. Да нашага часу Мазамбік застаецца адной з самых бедных краінаў сьвету.

Палітыка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заканадаўчая ўлада ў краіне належыць аднапалатнаму парлямэнту з 250 дэпутатаў (Сход Рэспублікі). Тэрмін дзеяньня Сходу 5 гадоў. Выканаўчая ўлада належыць прэзыдэнту, які таксама выбіраецца на пяцігадовы тэрмін. У наш час кіруючай партыяй Мазамбіку зьяўляецца партыя ФРЭЛІМО, да якой належыць і прэзыдэнт і 60% парлямэнтарыяў.

Адміністрацыйны падзел[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мазамбік падзяляецца на 11 правінцыяў:

Адміністрацыйны падзел Мазамбіку
Правінцыя Цэнтар Плошча, км² Насельніцтва (1997), тыс. чал.
1 Кабу-Дэлгаду Пемба 82 625 1284
2 Газа Шаі-Шаі 75 709 1034
3 Іньямбанэ Іньямбанэ 68 615 1112
4 Маніка Шымаё 61 661 975
5 Мапуту Мапуту 602 1098
6 Мапуту (правінцыя) Мапуту 25 756 809
7 Нампула Нампула 81 606 3065
8 Ньяса Лішынга 129 056 764
9 Сафала Бэйра 68 018 1380
10 Тэтэ Тэтэ 100 724 1149
11 Замбэзія Келіманэ 105 008 3202

Сталіца краіны — Мапуту (1200 тыс. чалавек). Буйныя гарады: Бэйра (412 588 чал), Нампула (230 тыс. чалавек), Іньямбанэ (150 тыс. чалавек).

Геаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Агульная працягласьць межаў краіны складае 4571 км, зь якіх:

Берагавая лінія складае 2470 км. Самая высокая кропка краіны — гара Бінга (2436 м).

Эканоміка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мазамбік — сельскагаспадарчая краіна, 75% насельніцтва працуе ў сельскай гаспадарцы. Пры гэтым 88% урадлівых земляў застаюцца неапрацаванымі.

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Значны ўплыў на колькасьць насельніцтва аказвае эпідэмія СНІДу, якія выклікае зьніжэньне сярэдняй працягласьці жыцьця, павялічвае сьмяротнасьць немаўлятаў, зьніжае натуральны прырост насельніцтва.

Узроставая будова гармацтва:

  • 0—14 гадоў — 42,1%
  • 15—64 гады — 55,3%
  • 65+ гады — 2,6%

Натуральны прырост насельніцтва — 0,82%, нараджальнасьць — 38,2 немаўлятаў на 1000 чалавек, сьмяротнасьць немаўлятаў — 199 на 1000 немаўлятаў.

Працягласьць жыцьця:

  • агульная — 31,3 году;
  • мужчыны — 30,98 году;
  • жанчыны — 31,63 году.

Культура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Рэлігія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Згодна зь перапісам 1997 году мазамбікцы адносяць сябе да наступных рэлігійных групаў:

  • нерэлігійныя — 24,25%
  • хрысьціяне — 35,65%
  • мусульмане — 17,8%
  • сіяністы (рэлігія якая сумяшчае элемэнты хрысьціянства і традыцыйных афрыканскіх веравызнаньняў) — 18,7%
  • астатнія — 3,6%.

Спорт[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Commons-logo.svg Мазамбіксховішча мультымэдыйных матэрыялаў