Суботнікі

	Суботнікі; лац. Subotniki
	; Касьцёл Сьвятога Ўладзіслава
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гарадзенская
Раён:	Іўеўскі
Сельсавет:	Суботніцкі
Вышыня:	156 м н. у. м.
Насельніцтва:	698 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1595
Паштовы індэкс:	231341
СААТА:	4229843151
Нумарны знак:	4
Геаграфічныя каардынаты:	54°5′36″ пн. ш. 25°45′1″ у. д. / 54.09333° пн. ш. 25.75028° у. д.Каардынаты: 54°5′36″ пн. ш. 25°45′1″ у. д. / 54.09333° пн. ш. 25.75028° у. д.
	Суботнікі на мапе Беларусі ± Суботнікі
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Суботнікі (неадназначнасьць).

Субо́тнікі^[1] — вёска ў Беларусі, на правым беразе ракі Гаўі. Цэнтар сельсавету Іўеўскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 698 чалавек. Знаходзяцца за 18 км на поўнач ад Іўя, за 9 км ад чыгуначнай станцыі Гаўя, на аўтамабільнай дарозе Іўе — Салечнікі.

Суботнікі — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны).

Назва

На думку географа Вадзіма Жучкевіча, тапонім Суботнікі ўтварыўся ад назвы дня тыдня — суботы^[2].

Адзначалася старажытнае германскае імя Sutbodus, вытворнае ад германскіх іменных асноваў -SUD- і -BOD- (разам зь імём Subaldus, вытворным ад асноваў -SUD- і -BALD-)^[3], а таксама прозьвішча Субатовіч (Subotowicz)^[4].

Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: Соботникъ (1553 год)^[5].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Сучасную назву Суботнікі носяць з 1545 году, да таго звычайна ўпамінаюцца (яшчэ зь Вітаўтавых часоў) як Геранёны Манівідавы (паводле імя Войцеха Манівіда). Ад свайго заснаваньня паселішча ўваходзіла ў склад Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва.

У 1636 годзе на сродкі князя Альбрэхта Радзівіла ў Геранёнах Драўляных збудавалі драўляны касьцёл (не захаваўся).

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Суботнікі апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе сталі цэнтрам воласьці Ашмянскага павету Віленскай губэрні. На 1885 год у мястэчку было 44 двары, дзеялі касьцёл і капліца, працавалі школа (56 хлопчыкаў і 4 дзяўчынкі), бровар, крама і карчма, штогод праводзілася 2 кірмашы. На 1890 год тут было 39 двароў, працавалі млын і бровар — уласнасьць Умястоўскіх^[6].

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Суботнікі занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Старая графіка Суботнікаў
Стары касьцёл, 1898 г.
Праект касьцёла, 1897 г.
Праект касьцёла, 1897 г.
Сынагога, 1900 г.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Суботнікі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары Суботніцкай воласьці атрымалі Пасьведчаньні Народнага Сакратарыяту БНР^[7]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Суботнікі ўвайшлі ў склад Беларускай ССР^[8]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году яны апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Валожынскага (з 1926 году — Лідзкага) павету Наваградзкага ваяводзтва. У гэты час тут было 99 двароў.

У верасьні 1939 году Суботнікі ўвайшлі ў Беларускую ССР, дзе з 12 кастрычніка 1940 году сталі цэнтрам сельсавету Іўеўскага раёну. За часамі Другой сусьветнай вайны у 1941—1944 гадох вёска знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

На 2000 год у Суботніках было 316 двароў, на 2001 год — 309. У 2000-я гады вёска атрымала афіцыйны статус «аграгарадку».

Мястэчка на старых здымках
Новы касьцёл, каля 1900 г.
Касьцельная вуліца, 1916 г.
Адміністрацыя гміны, 1930 г.
Новая школа, 1939 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: 1882 год — 523 чал.^[9]; 1885 год — 445 чал.; 1890 год — 347 чал.
XX стагодзьдзе: 1905 год — 711 чал.; 1921 год — 542 чал.; 1999 год — 769 чал.; 2000 год — 776 чал.
XXI стагодзьдзе: 2001 год — 780 чал.^[10]; 2010 год — 698 чал.

Інфраструктура

У Суботніках працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, лякарня, бібліятэка, дом культуры, пошта.

Забудова

Вуліцы і пляцы

Афіцыйная назва	Гістарычная назва
Першамайская вуліца	Касьцельная вуліца (усходняя частка) Геранёнская вуліца (заходняя частка)
Хомчыка вуліца	Віленская вуліца

У Суботніках таксама існавалі Жэмласлаўская, Згарэліцкая і Ліпнішкаўская вуліцы^[11].

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Касьцёл Сьвятога Ўладзіслава (1904—1907)
Могілкі каталіцкія

Асобы

Валянціна Курсевіч (нар. 1965) — дзяржаўная дзяячка Беларусі
Зянон Пазьняк (нар. 1944) — беларускі палітык і грамадзкі дзяяч, археоляг, мастацтвазнавец, пісьменьнік і паэт
Янка Пазьняк (1887—1939) — беларускі грамадзка-культурны дзяяч, выдавец і публіцыст
Кастусь Травень (нар. 1947) — беларускі літаратар

Крыніцы

^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 234.
^ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 366.
^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 203.
^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 2. — Vilnius, 1989. P. 850.
^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 168.
^ Бянько У. Суботнікі // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 438.
^ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
^ Krzywicki J. Subotniki // Słownik geograficzny... T. XI. — Warszawa, 1890. S. 522.
^ БЭ. — Мн.: 2002 Т. 15. С. 240.
^ Нехвядовіч К. Мае Суботнікі. — Познань: Gawia 2004.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15: Следавікі — Трыо. — 552 с. — ISBN 985-11-0251-2
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI: Sochaczew — Szlubowska Wola. — Warszawa, 1890.

Вонкавыя спасылкі

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 234.

[2] Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 366.

[3] Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 203.

[4] Lietuvių pavardžių žodynas. T. 2. — Vilnius, 1989. P. 850.

[5] Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 168.

[6] Бянько У. Суботнікі // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 438.

[7] Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.

[at-8] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[9] Krzywicki J. Subotniki // Słownik geograficzny... T. XI. — Warszawa, 1890. S. 522.

[10] БЭ. — Мн.: 2002 Т. 15. С. 240.

[11] Нехвядовіч К. Мае Суботнікі. — Познань: Gawia 2004.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Суботнікі лац. Subotniki
Касьцёл Сьвятога Ўладзіслава
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гарадзенская
Раён:	Іўеўскі
Сельсавет:	Суботніцкі
Вышыня:	156 м н. у. м.
Насельніцтва:	698 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1595
Паштовы індэкс:	231341
СААТА:	4229843151
Нумарны знак:	4
Геаграфічныя каардынаты:	54°5′36″ пн. ш. 25°45′1″ у. д. / 54.09333° пн. ш. 25.75028° у. д. / 54.09333; 25.75028Каардынаты: 54°5′36″ пн. ш. 25°45′1″ у. д. / 54.09333° пн. ш. 25.75028° у. д. / 54.09333; 25.75028
Суботнікі на мапе Беларусі ± Суботнікі Суботнікі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы