Мікалаева (Гарадзенская вобласьць)

Мікалаева
трансьліт. Mikalajeva
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гарадзенская
Раён:	Іўеўскі
Сельсавет:	Лелюкінскі
Насельніцтва:	25 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1595
Паштовы індэкс:	231365
СААТА:	4229828101
Нумарны знак:	4
Геаграфічныя каардынаты:	53°49′58″ пн. ш. 25°54′24″ у. д.
Мікалаева на мапе Беларусі ± Мікалаева Мікалаева
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Мікала́ева, Мікалаеў — вёска ў Беларусі, на правым беразе Нёману. Уваходзіць у склад Лелюкінскага сельсавету Іўеўскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 25 чалавек.

Мікалаеў — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны). Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася драўляная царква Покрыва Багародзіцы, помнік архітэктуры XVIII ст.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Мікалаева ўпамінаецца ў пачатку XVІ ст. як мястэчка ў Ашмянскім павеце Віленскага ваяводзтва. 3 1555 году маёнтак знаходзіўся ў валоданьні Л. Сьвірскага, старосты крэўскага. Ягоная ўдава запісала Мікалаева дачцэ С. Фурсавай, маршалкавай ашмянскай. Потым мястэчкам валодалі Радзівілы, Кішкі, Тызэнгаўзы, Замойскія.

У 1629 годзе з фундацыі старосты амсьціслаўскага Мікалая Кішкі ў Мікалаеве збудавалі царкву. 21 траўня 1742 году кароль і вялікі князь Аўгуст Сас надаў мястэчку прывілей. У 1789 годзе Мікалаевам валодаў гетман Міхал Казімер Агінскі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Мікалаева апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Лугамавіцкай воласьці Ашмянскага павету Віленскай губэрні. На 1861 год у Мікалаеве было 32 двары, працавала прыстань на рацэ Нёмане. Жыхары займаліся сплавам лесу, рыбалоўным промыслам. У 1873 годзе ў мястэчка з Лугамавічаў перавялі народную вучэльню. На 1885 год існавалі народная вучэльня, лякарня, юдэйскі малітоўпы дом, карчма. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, у Мікалаеве было 68 двароў, у народнай вучэльні — 95 вучняў. У пачатку XX ст. у мястэчку збудавалі царкву. На 1909 год — 63 двары.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Мікалаева занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Мікалаева абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Мікалаева апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Лугамавіцкай гміне Валожынскага павету Наваградзкага ваяводзтва. У гэты час тут было 45 двароў.

У 1939 годзе Мікалаева ўвайшло ў БССР. 12 кастрычніка 1940 году статус паселішча панізілі да вёскі, у Бараўскім сельсавеце Юрацішкаўскага раёну. У гэты час у Мікалаеве было 67 двароў, працавала пачатковая школа. У Другую сусьветную вайну з чэрвеня 1941 да ліпеня 1944 году вёска знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

16 ліпеня 1954 году Мікалаева ўвайшло ў склад Лелюкінскага сельсавету, з 20 студзеня 1960 году ў Іўеўскім раёне. На 1999 год у вёсцы было 34 двары.

• Мястэчка на старых здымках
• 

  Царква, каля 1900 г.

• 

  Царква, 1915—1918 гг.

• 

  Мост церазь Нёман, 1915—1918 гг.

• 

  Новая царква, 1924—1926 гг.

Насельніцтва

• XIX стагодзьдзе: 1861 год — 219 чал.; 1868 год — 295 чал.; 1897 год — 499 чал.
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 215 чал.; 1940 год — 410 чал.; 1970 год — 186 чал.; 1999 год — 57 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 25 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

За 1 км на захад ад Мікалаева, на выцягнутым уздоўж правага берага ракі Нёмана захавалася стаянка эпохі нэаліту, помнік археалёгіі.

• Царква Покрыва Багародзіцы (пачатак XX ст.)

Страчаная спадчына

• Царква Покрыва Багародзіцы (XVIII ст.)

Асобы

• Леанід Побаль (1924—2004) — археоляг

Літаратура

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Іўеўскага раёна. — Менск: БЕЛТА, 2002. — 510 с.: іл. ISBN 985-6302-45-5.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI: Malczyce — Netreba. — Warszawa, 1885.

Вонкавыя спасылкі

• Мікалаева , Radzima.org