Нарвілішкі

	Нарвілішкі; лац. Narviliški
	лет. Norviliškės
	; Кляштар францішканаў
Першыя згадкі:	1586
Краіна:	Летува
Павет:	Віленскі
Раён:	Салечніцкі
Насельніцтва:	9 чал. (2021)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Геаграфічныя каардынаты:	54°14′11″ пн. ш. 25°45′36″ у. д. / 54.23639° пн. ш. 25.76° у. д.Каардынаты: 54°14′11″ пн. ш. 25°45′36″ у. д. / 54.23639° пн. ш. 25.76° у. д.
	Нарвілішкі на мапе Летувы Нарвілішкі
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Нарвілішкі (лет. Norviliškės) — вёска ў Летуве, на рацэ Падакупцы. Знаходзіцца на 12 км на паўночны ўсход ад Дзевянішак, на граніцы зь Беларусьсю.

Нарвілішкі — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны), на этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захаваўся кляштар францішканаў у стылі рэнэсансу, помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя.

Назва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Нарвіла

Паводле францускага лінгвіста-германіста Раймонда Шмітляйна, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў, імя Нарвіла (ад якога ўтварылася назва Нарвілішкі) ёсьць вытворным ад германскіх імёнаў Noro і Wilo^[1].

Яшчэ этнограф і мовазнаўца Яўхім Карскі зьвяртаў увагу на тое, што ў латыскай Курляндыі, «большасьць беларускіх населеных месцаў заканчваюцца на -ішкі»^[2], пазьней падобныя тапонімы на -ішкі азначылі як «гістарычна балтыйскія» і нават «тыпова летувіскія»^[3]. Тым часам менскі дасьледнік Алёхна Дайліда зазначае, што «ва ўсходнегерманскіх мовах быў пашыраны суфікс -isk-: такім парадкам, так менаваная „лінія Сафарэвіча“ (мяжа перавагі паселішчаў з назовамі на -ішкі ў Панямоньні) не абавязкова зьнітаваная з балтамі»^[4].

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Упершыню ўпамінаюцца ў 1586 годзе. У 1617 годзе ўладальнікі маёнтку перадалі частку зямлі ордэну францішканаў і збудавалі тут мураваны кляштар ў стылі рэнэсансу і драўляны касьцёл^[5]. Кляштар рэканструявалі ў канцы XVIII стагодзьдзя на сродкі Казімера Камінскага.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Дзевянішкі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Ашмянскім павеце Віленскай губэрні. Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) расейскія ўлады ліквідавалі кляштар і зачынілі касьцёл, якія ператварылі ў баракі, а пазьней у школу.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Нарвілішкі занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Нарвілішкі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР^[6]. У 1920 годзе Нарвілішкі апынуліся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Сьвянцянскага павету Віленскага ваяводзтва. У 1929 годзе ў вёсцы збудавалі новы драўляны касьцёл.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў верасьні 1939 году Нарвілішкі занялі савецкія войскі, у лістападзе таго ж году вёска ўвайшла ў склад Беларускай ССР. 1—2 кастрычніка 1940 году ўлады СССР перадалі Нарвілішкі Летувіскай ССР. У 1941—1944 гадох вёска знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

24—26 жніўня 2007 году ў Нарвілішках упершыню прайшоў буйны музычнага фэст be2gether з удзелам гуртоў зь Летувы (IR, Skamp, Mountainside), Польшчы (Myslovitz), Эстоніі (Tanel Padar & the Sun), Вялікабрытаніі (Joana & the Wolf), Беларусі (Drum Ecstasy, Ляпіс Трубяцкой, IQ48) ды іншых краінаў.

Мястэчка на старых здымках
Кляштар. Э. Навіцкі, 1907 г.
Кляштар, 1927 г.
Касьцёл, 1930 г.
Інтэр'ер касьцёла, 1930 г.

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

XX стагодзьдзе: 1931 год — 165 чал.; 1959 год — 157 чал.; 1970 год — 107 чал.; 1979 год — 69 чал.; 1986 год — 58 чал.
XXI стагодзьдзе: 2001 год — 24 чал.; 2011 год — 20 чал.; 2021 год — 9 чал.