Лоск

Лоск лац. Łosk
Гарадзішча
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Валожынскі
Сельсавет:	Гародзькаўскі
Насельніцтва:	192 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1772
Паштовы індэкс:	222355
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	54°15′57″ пн. ш. 26°26′15″ у. д.
Лоск на мапе Беларусі ± Лоск Лоск
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Лоск — вёска ў Беларусі, каля ракі Бярэзіны. Уваходзіць у склад Гародзькаўскага сельсавету Валожынскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 192 чалавекі. Знаходзіцца за 25 км на поўнач ад Валожына, за 8 км ад чыгуначнай станцыі Валожын.

Лоск — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны), старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Паводле археалягічных дасьледаваньняў, паселішча існавала ўжо ў XI—XIII стагодзьдзях. Аднак упершыню Лоск (пад назвай Лошаск) упамінаецца ў «Сьпісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх» у канцы XIV ст. У XIV—XVIII стагодзьдзях тут існаваў драўляны замак. У першай палове XV ст. паселішчам валодалі Карыбутавічы. У 1480 годзе ў Лоску заснавалі касьцёл. З канца XV ст. маёнтак знаходзіўся ў валоданьні П. Мантыгердавіча, з пачатку XVI — Кішкаў, за якімі тут дзеяў кальвінскі збор. У 1574 годзе Ян Кішка заснаваў Лоскую друкарню. У канцы XVI ст. паселішча атрымала статус мястэчка.

На 1620 год у Лоску было 83 двары. У 1630-я гады С. Кішка перадаў мястэчка Віленскай капітуле (валодала ім да XIX ст.)

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Лоск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Забрэскай воласьці Ашмянскага павету Віленскай губэрні. У 1880-я гады ў Лоску было 65 будынкаў, 2 царквы, касьцёл. У пачатку XX ст. дзеяла школа.

За часамі Першай сусьветнай вайны Лоск занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Лоск абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Лоск апынуўся ў складзе міжваенннай Польскай Рэспублікі, у Забрэскай гміне Валожынскага павету Наваградзкага ваяводзтва.

У 1939 годзе Лоск увайшоў у Беларускай ССР, у Валожынскі раён Баранавіцкай, з 1944 году — Маладэчанскай, з 1960 году — Менскай вобласьці. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1972 год тут было 242 двары, на 1997 год — 192, на 1999 год — 187.

• Старыя выявы мястэчка
• 
  Царква-мураўёўка, каля 1900 г.
• 
  Касьцёл
• 
  Касьцёл

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1869 год — 506 чал.; 1884 год — 592 чал., зь іх 433 праваслаўныя, 57 каталікоў, 102 юдэі
• XX стагодзьдзе: 1901 год — 600 чал.; 1972 год — 820 чал.; 1997 год — 346 чал.; 1999 год — 400 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 192 чал.

Інфраструктура

У Лоску працуе пошта.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Гарадзішча
• Касьцёл Найсьвяцейшага Сэрца Езуса (1930)
• Царква Сьвятога Юрыя (1856; мураўёўка)

Страчаная спадчына

• Замак (XIV ст.)
• Касьцёл (XV ст.)

Галерэя

• Краявіды Лоску
• 
  Царква
• 
  Царква з боку апсыды
• 
  Касьцёл

Асобы

• Беняш Будны (другая палова XVI ст., Лоск? — першая палова XVII ст.) — пісьменьнік, перакладнік і камэнтатар твораў антычных аўтараў

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 9: Кулібін — Малаіта. — 560 с. — ISBN 985-11-0155-9
• Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 4: Кадэты — Ляшчэня. — 432 с. — ISBN 985-11-0041-2
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884.

Вонкавыя спасылкі

• Лоск, Radzima.org