Лаздуны 1

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Лаздуны
лац. Łazduny
Касьцёл Сьвятых Сымона і Тадэвуша
Касьцёл Сьвятых Сымона і Тадэвуша
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Гарадзенская
Раён: Іўеўскі
Сельсавет: Лаздунскі
Насельніцтва: 923 чал. (1999)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 1595
СААТА: 4229820051
Нумарны знак: 4
Геаграфічныя каардынаты: 53°57′55″ пн. ш. 25°58′34″ у. д. / 53.96528° пн. ш. 25.97611° у. д. / 53.96528; 25.97611Каардынаты: 53°57′55″ пн. ш. 25°58′34″ у. д. / 53.96528° пн. ш. 25.97611° у. д. / 53.96528; 25.97611
Лаздуны на мапе Беларусі ±
Лаздуны
Лаздуны
Лаздуны
Лаздуны
Лаздуны
Лаздуны
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Лазду́ны 1-я — вёска ў Беларусі, на рацэ Гарачы. Цэнтар сельсавету Іўеўскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 1999 год — 923 чалавекі. Знаходзяцца за 18 км на ўсход ад Іўя, за 12 км ад чыгуначнай станцыі Юрацішкі.

Лаздуны — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны). Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся палацава-паркавы комплекс Корвін-Мілеўскіх, помнік архітэктуры і садова-паркавага мастацтва XIX ст.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Упершыню Лаздуны ўпамінаюцца ў XVI ст. як уладаньне Радзівілаў, якія стагодзьдзямі перадавалі іх у заклад іншым асобам. Ад свайго заснаваньня паселішча ўваходзіла ў склад Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва. У 1591 годзе Лаздуны ўпамінаюцца як маёнтак, што знаходзіўся ў закладзе ў Бруханскіх, пазьней у Магільніцкіх, з 1614 году ў віленскага купца Вэндана. У 1645—1699 гадох Лаздунамі валодаў стольнік браслаўскі М. Більдзюкевіч. На 1690 год у паселішчы было 15 дымоў.

У пачатку XVIII ст. Лаздуны перайшлі ў валоданьне Ромэраў, пазьней Панорскіх. На 1735 год тут было 45 дымоў. У 1744 годзе ў Лаздунах збудавалі касьцёл, які належаў да Суботніцкай парафіі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Лаздуны апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі. Апошні ардынат Дамінік Геранім Радзівіл у 1806 годзе перадаў мястэчка Валадковічам. За Корвін-Мілеўскімі ў 1859 годзе ў Лаздунах нанава адбудавалі касьцёл. У 1861 годзе тут адбыліся сялянскія выступленьні. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, у мястэчку Лаздунах быў 91 двор, працавалі хлебазапасны магазын, школа граматы; у аднайменным маёнтку з фальваркамі — 8 двароў, дзейнічалі касьцёл, вінакурня, карчма. На 1909 год у Лаздунах было 122 двары.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Лаздуны занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Лаздуны абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР[1]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году мястэчка апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Лугамавіцкай гміне Валожынскага павету Наваградзкага ваяводзтва. У гэты час у мястэчку было 156 двароў, у аднайменным фальварку — 14 двароў. У 1920—1930 гадох тут дзейнічала сельскагаспадарчая школа.

У 1939 годзе Лаздуны ўвайшлі ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году сталі цэнтрам сельсавету Юрацішкаўскага раёну. Статус мястэчка Лаздуны панізілі да вёскі. У колішнім маёнтку Лаздунах дзейнічалі сыраварня, школа, крама. У Другую сусьветную вайну з 25 чэрвеня 1941 да 7 ліпеня 1944 году вёска знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. 3 20 студзеня 1960 году Лаздуны ўваходзяць у склад Іўеўскага раёну. На 1998 год у вёсцы было 350 двароў.

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • XIX стагодзьдзе: 1866 год — 456 чал.[2]; 1897 год — 838 чал. у мястэчку Лаздунах і 111 чал. у маёнтку Лаздунах
  • XX стагодзьдзе: 1905 год — 797 чал. у мястэчку Лаздунах і 213 чал. у маёнтку Лаздунах; 1909 год — 870 чал.; 1921 год — 700 чал. у мястэчку Лаздунах і 118 чал. у фальварку Лаздунах; 1970 год — 714 чал.; 1998 год — 899 чал.[3]; 1999 год — 923 чал.

Інфраструктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У Лаздунах працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, лякарня, бібліятэка, дом культуры.

Эканоміка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

ПМК-56, асфальтавы завод і іншыя прадпрыемствы.

Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Страчаная спадчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
  2. ^ Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 617.
  3. ^ БЭ. — Мн.: 1999 Т. 9. С. 100.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]