Луіс Інасію Лула да Сылва

	Луіс Інасію Лула да Сылва
	па-партугальску: Luiz Inácio Lula da Silva
прэзыдэнт Бразыліі[d]
	1 студзеня 2003 — 31 сьнежня 2006
Папярэднік	Фэрнанду Энрыке Кардозу[d]
Наступнік	Луіс Інасію Лула да Сылва
фэдэральны дэпутат Сан-Паўлу[d]
	1 лютага 1987 — 1 лютага 1991
прэзыдэнт Бразыліі[d]
	1 студзеня 2007 — 31 сьнежня 2010
Папярэднік	Луіс Інасію Лула да Сылва
Наступнік	Дылма Русэф[d]
прэзыдэнт Бразыліі[d]
	1 студзеня 2023 — 31 сьнежня 2026
Папярэднік	Жаір Балсанару
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	27 кастрычніка 1945 (79 гадоў); Каэтэс[d], Пэрнамбуку, Бразылія;
Партыя:	Партыя працоўных;
Сужэнец:	Марыя дэ Лурдыс да Сылва[d], Марыза Лэтысія Лула да Сылва[d] і Разанжэла Лула да Сылва[d]
Дзеці:	Маркус Клаўдыю Лула да Сылва[d] і Фабію Луіс Лула да Сылва[d]
Бацька:	Арыстыдыс Інасію да Сылва[d]
Маці:	Эўрыдысі Фэрэйра дэ Мэлу[d]
Узнагароды:	прэмія імя Джавагарлала Нэру[d] (2006) прэмія Бруна Крайскага[d] прэмія Летэльера-Мафіта ў галіне правоў чалавека[d] (2003) прэмія міру імя Фэлікса Уфуэ-Буаньі[d] (2008) прэмія Індыры Гандзі[d] (2010) прэмія Чатырох свабодаў — мэдаль Свабоды[d] (2012) прэмія Чатэм-Гаўс[d] (2009) Сусьветная харчовая прэмія[d] (2011) прэмія Поўнач—Поўдзень[d] міжнародная прэмія Каталёніі[d] (2012) ; ; ганаровы доктар Нацыянальнага ўнівэрсытэту Расарыё[d] ганаровы доктар Нацыянальнага ўнівэрсытэту Сан-Маркас[d] ганаровы доктар Саляманкаўскага ўнівэрсытэту[d] ганаровы доктар унівэрсытэту Куімбры[d] Q126416301? (2011)
	Луіс Інасію Лула да Сылва ў Вікісховішчы

Луі́с Іна́сію Лу́ла да Сы́лва (па-партугальску: Luiz Inácio Lula da Silva; нар. 27 кастрычніка 1945 году) — бразыльскі палітык і былы лідэр прафзьвязу, які займаў пасаду 35-га прэзыдэнта Бразыліі з 2003 па 2010 гады^[6]. Ён быў заснавальнікам Партыі працоўных і тры разы браў удзел у выбарах прэзыдэнта, перш чым здабыў, нарэшце, перамогу на ўсеагульных выбарах у Бразыліі 2002 году. У 2006 годзе быў пераабраны на сваю пасаду^[7]. У траўні 2021 году Лула заявіў, што будзе вылучацца на трэці тэрмін на ўсеагульных выбарах у Бразыліі 2022 году, дзе будзе змагацца супраць Жаіра Балсанару^[8]^[9]^[10].

Падчас свайго знаходжаньня на пасадзе кіраўніка дзяржавы Лула прадставіў шырокія сацыяльныя праграмы, накіраваныя на барацьбу зь беднасьцю і падтрымку рабочай клясы краіны. Як прэзыдэнт, Лула згуляў прыкметную ролю ў міжнародных пытаньнях, у тым ліку дзейнасьці, зьвязанай зь ядзернай праграмай Ірану і праграмах, скіраваных супраць зьмяненьня клімату^[11]. Наступнікам Сылвы на пасадзе прэзыдэнту стала былая начальніца ягонага штабу Дылма Русэф, якая працягнула палітыку Сылвы, вядомай як лулізм. Яго называюць адным з самых папулярных палітыкаў у бразыльскай гісторыі^[12]^[13]^[14]. У 2011 годзе у Лулы, які паліў на працягу 40 гадоў^[15], быў дыягнаставаны рак горла. Ён прайшоў курс хіміятэрапіі, дзякуючы чаму акрыяў ад хваробы^[16].

У 2016 годзе ён разам з паплечнікамі стаўся фігурантам карупцыйнай справы. У ліпені 2017 году Лула быў асуджаны паводле абвінавачваньню ў адмываньні грошай і карупцыі. Вырак склаў дзевяць з паловай гадоў пазбаўленьня волі. Фэдэральны судзьдзя, які займаўся справай былога прэзыдэнта, Сэржыю Мору пазьней стаў міністрам юстыцыі і грамадзкай бясьпекі ва ўрадзе Жаіра Балсанару^[17]. У выніку Лула правёў у турме амаль два гады, але ў лістападзе 2019 году Вярхоўны фэдэральны суд пастанавіў, што пазбаўленьне волі было незаконным, і Лула быў вызвалены з-за кратаў^[18]. У сакавіку 2022 году паводле позвы суднасьць Лулы была ануляваная, што адкрыла мажлівасьць палітыку зноўку балятавацца на дзяржаўныя пасады.

Крыніцы

^ ^а ^б Luiz Inacio Lula da Silva // Encyclopædia Britannica (анг.)
^ ^а ^б Luiz Inácio Lula da Silva // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ ^а ^б Luiz Inacio Lula da Silva // Munzinger Personen (ням.)
^ ^а ^б https://divulgacandcontas.tse.jus.br/divulga/#/candidato/2022/2040602022/BR/280001607829
^ https://www.terra.com.br/diversao/gente/lula-ja-foi-casado-outras-duas-vezes-antes-de-janja-veja-com-quem,998b4a034352098e462c2023b466a17d1vjrjr3j.html
^ «Luiz Inácio Lula da Silva». Biblioteca da Presidência da República.
^ Throssell, Elizabeth 'Liz' (30 September 2010). «Lula’s legacy for Brazil’s next president». BBC News.
^ «Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022». Valor.
^ «Lula Is Back. But Which Lula?». Americas Quarterly.
^ «Lula 2022? Brazil poised for sensational political comeback». The Guardian.
^ «Hemispheres». Tufts. 2004.
^ «Lula leaves office as Brazil’s 'most popular' president». BBC News.
^ «The Most Popular Politician on Earth». Newsweek.
^ «Lula’s last lap». The Economist.
^ Carroll, Rory (10 March 2010). «Lula stubs out smoking habit». The Guardian.
^ «Brazil ex-President Lula diagnosed with throat cancer». BBC News.
^ «Bolsonaro appoints judge who helped jail Lula to lead justice ministry». The Guardian.
^ «Brazil’s former president Lula walks free from prison after supreme court ruling». The Guardian.

Вонкавыя спасылкі

Луіс Інасію Лула да Сылва. BBC News.

[_763b011a1992071a-1] а ^б Luiz Inacio Lula da Silva // Encyclopædia Britannica (анг.)

[_d0ad96eec9ee4d14-2] а ^б Luiz Inácio Lula da Silva // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_216514b0ab55a910-3] а ^б Luiz Inacio Lula da Silva // Munzinger Personen (ням.)

[_23ae4c6b6fba0ac5-4] а ^б https://divulgacandcontas.tse.jus.br/divulga/#/candidato/2022/2040602022/BR/280001607829

[_4cf9539eac0ad637-5] ttps://www.terra.com.br/diversao/gente/lula-ja-foi-casado-outras-duas-vezes-antes-de-janja-veja-com-quem,998b4a034352098e462c2023b466a17d1vjrjr3j.html

[6] «Luiz Inácio Lula da Silva». Biblioteca da Presidência da República.

[7] Throssell, Elizabeth 'Liz' (30 September 2010). «Lula’s legacy for Brazil’s next president». BBC News.

[8] «Lula reitera candidatura presidencial contra Bolsonaro em 2022». Valor.

[9] «Lula Is Back. But Which Lula?». Americas Quarterly.

[10] «Lula 2022? Brazil poised for sensational political comeback». The Guardian.

[11] «Hemispheres». Tufts. 2004.

[12] «Lula leaves office as Brazil’s 'most popular' president». BBC News.

[13] «The Most Popular Politician on Earth». Newsweek.

[14] «Lula’s last lap». The Economist.

[15] Carroll, Rory (10 March 2010). «Lula stubs out smoking habit». The Guardian.

[16] «Brazil ex-President Lula diagnosed with throat cancer». BBC News.

[17] «Bolsonaro appoints judge who helped jail Lula to lead justice ministry». The Guardian.

[18] «Brazil’s former president Lula walks free from prison after supreme court ruling». The Guardian.

[”частковае-19] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і часткова прызнаная ці непрызнаная

[”некалькі”-20] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф ^х ^ц ^ч ^ш ^э ^ю ^я ^аа ^аб ^ав ^аг ^ад ^ае ^аё ^аж ^аз адначасна ў некалькіх дзяржавах

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[1]

[2]

п а р Кіраўнікі сучасных урадаў
Азія	^[1]^[2] Генадзь Гагулія^d Мугамад ібн Рашыд аль-Мактум^d ^[2] Алі Асадаў^d ^[2]/^[1] Кір Стармэр^d Кабус бэн Саід^d Мугамад Гасан Ахунд^d Мухамад Юнус^d Салман бін Гамад бін Іса Аль Халіфа^d Аль-Мугтадзі Білла^d Цэрынг Табгай^d Фам Мінь Чынь^d ^[2] Іраклі Кабахідзэ^d Маін Абдулмалік Саід^d Бэньямін Нэтаньягу^d Прабова Субіянта^d Нарэнда Модзі^d Магамад Шыя аль-Судані^d Масуд Пэзэшкіян^d ^[2] Алжас Бэктэнаў^d Хун Манэт^d Кім Ток-хун^d Магамэд бін Абдулрагман Аль Тані^d Нікас Хрыстадулідыс^d Чжоў Эньлай^d Агмад Аль Абдула Аль Саба^d Акылбэк Джапараў^d Пганхам Вібгаван^d Наджыб Мікаці^d Анвар Ібрагім^d Магамэд Муізу^d Луўсанамсрайн Аюун-Эрдэнэ^d Мін Аун Хлайн^d Кхадга Прасад Шарма Алі^d Шабгаз Шарыф^d ^[1] Мухамад Штае^d ^[1]^[2] Канстанцін Джусоеў^d Уналь Устэль^d ^[2] Міхаіл Мішусьцін^d Юн Сук Ёль^d Магамад бін Салман^d Лоўрэнс Вонг^d ^d Кахір Расулзада^d ^[1] Чжо Жун-тай^d Пэтангтарн Шынаватра^d Сэрдар Бэрдымухамэдаў^d ^[2] Рэджэп Таіп Эрдаган^d Абдула Арыпаў^d Шанана Гужмаў^d Бонгбонг Маркас^d Раніл Вікрэмэсынге^d ^[2] Мустафа Мадбулі^d Сігэру Ісіба^d Бішэр аль-Хасаўнэ^d
Акіянія	Марк Браўн^d Энтані Албаніз^d Шарлёт Салвай^d ^[2]/ Кір Стармэр^d ^[2]/ Джо Байдэн^d Танэці Маамаў^d Гільда Кэці Гайне^d Дэйвід Адэанг^d Крыстафэр Лаксан^d Сурангель Віпс-малодшы^d Джэймз Марапэ^d Джэрэмія Манэле^d Наомі Матаафа^d Сяосі Савалені^d Фэлеці Тэо^d Сітывэні Рабука^d ^[2]/ Франсуа Байру^d Ўэсьлі Сыміна^d ^[2]/ Габрыель Борыч^d
Афрыка	Абдэльмаджыд Тэбун^d Жуан Ларэнсу^d Макгвэтсі Масысі^d Апалінэр Яахім К’елем дэ Тамбэля^d Жэрвэ Ндыракабуча^d Патрыс Талён^d ^[2]/^[1] Кір Стармэр^d Раймон Ндонг Сіма^d Адама Бэраў^d Нана Акуфа-Ада^d Амаду Ба Уры^d Руі Дуартэ дэ Бараш^d ^[2]/ Пэдра Санчэс^d Абдулкадэр Каміль Магамэд^d Джудыт Тулука Сумінва^d Хакаіндэ Хічылема^d Эмэрсан Мнангагва^d ^[2]/ Джорджа Мэлёні^d Улісэш Карэя-і-Сылва^d Азалі Асумані^d Жазэф Нгют^d Ўільям Руто^d Рабэр Бэгрэ Мамбэ^d Сэм Матэканэ^d Абдэль Хамід эд-Дубэйба^d Джордж Вэа^d Крыстыян Нцай^d Адрыяна Малеяні^d Лязарус Чаквэра^d ^d Азыз Ахенуш^d Мактар Ульд Дыяй^d Правінд Джагнот^d Гаге Гэйнгаб^d Алі Лямін Зэйн^d Бала Тынубу^d ^[2]/ Мігель Альбукерке^d Сырыль Рамафоса^d Салва Кіір Маярдыт^d Эдуар Нгірэнтэ^d Анатоль Калінэ Макасо^d Хамза Абдзі Барэ^d ^[1] ^d Патрыс Траваада^d Букрая Гамудзі Баюн^d Бакры Гасан Салег^d Давід Сэнге^d Вавэль Рамкаляван^d Усман Санко^d Касім Маджаліва^d Віктуар Дагбэ Тамэга^d Нажла Будэн^d Рабіна Набанджа^d ^[2]/ Франсуа Байру^d Фэлікс Малюа^d Алямай Галіна^d ^[2] Мустафа Мадбулі^d Мануель Аса Нсуе Нсуа^d Ісаяс Афэвэркі^d Расэл Дламіні^d Абій Агмэд Алі^d
Паўднёвая Амэрыка	Гільерма Франкас^d Люіс Арсэ^d Луіс Інасію Лула да Сылва^d Нікаляс Мадура^d ^[2]/^[1]^[1]Кір Стармэр^d Марк Філіпс^d Густава Пэтра^d Сант’яга Пэнья Палясыяс^d Густава Адрыянсэн^d Чан Сантохі^d Люіс Лякалье Пу^d ^[2]/ Франсуа Байру^d ^[2] Габрыель Борыч^d Даніель Набоа^d
Паўночная Амэрыка	Гастан Браўн^d Філіп Дэйвіс^d Мія Мотлі^d Джоні Брысэньё^d ^[2]/ Кір Стармэр^d Алікс Дыд’е Фільм-Амэ^d Сыямара Кастра^d Бэрнарда Арэвалё дэ Леон^d Дыкан Мітчэл^d Рузвэльт Скерыт^d Люіс Абінадэр^d ^[2]/ Мэтэ Фрэдэрыксэн^d Джо Байдэн^d Джастын Трудо^d Радрыга Чавэс^d Мануель Марэра Крус^d Кляўдыя Шайнбаўм^d ^[2]/ Дык Схоф^d Даніель Артэга^d Хасэ Рауль Муліна^d Наіб Букеле^d Філіп П’ер^d Ральф Гансалвіш^d Тэрэнс Дру^d Кіт Роўлі^d ^[2]/ Франсуа Байру^d Эндру Голнэс^d
Эўропа	^[2] Алі Асадаў^d Эдзі Рама^d Хавіер Эспат Самора^d Нікол Пашыньян^d Карл Нэгамэр^d Мікалай Дэнкаў^d Раман Галоўчанка^d Бор’яна Крышта^d Аляксандар Дэ Кро^d Віктар Орбан^d ^[2] Кір Стармэр^d ^[2] Пэдра Санчэс^d ^[2] Іраклі Кабахідзэ^d Кірыякас Міцатакіс^d ^[2] Мэтэ Фрэдэрыксэн^d Сайман Гарыс^d Катрын Якабсдотыр^d ^[2] Джорджа Мэлёні^d Альбін Курці^d Эвіка Сіліня^d Інгрыда Шыманіце^d Даніель Рыш^d Люк Фрыдэн^d Дорын Рэчан^d Робэрт Абэла^d П’ер Дарту^d Альфрэд Канан^d Оляф Шольц^d Эрна Сульбэрг^d ^[2] Дык Схоф^d ^[2] Луіш Мантэнэгру^d Хрыстыян Міцкоскі^d Дональд Туск^d ^[1] Аляксандар Розэнбэрг^d ^[2] Міхаіл Мішусьцін^d Марчэл Чалаку^d Алесандра Росі^d Робэрт Фіца^d Робэрт Голаб^d Ана Брнабіч^d ^[2] Рэджэп Таіп Эрдаган^d Дзяніс Шмыгаль^d Пэтэры Орпа^d ^[2] Франсуа Байру^d Андрай Пленкавіч^d Мілайка Спаіч^d Пэтар Фіяла^d Віктар Росі^d Ульф Крыстэрсан^d Крыстэн Міхал^d
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і часткова прызнаная ці непрызнаная ^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф ^х ^ц ^ч ^ш ^э ^ю ^я ^аа ^аб ^ав ^аг ^ад ^ае ^аё ^аж ^аз адначасна ў некалькіх дзяржавах