Пэтар Фіяла

	Пэтар Фіяла
	па-чэску: Petr Fiala
дырэктар (Міжнародны паліталягічны інстытут Масарыкавага ўнівэрсытэту[d])
	1996 — 2004
прадэкан[d] (факультэт сацыяльных навук Масарыкавага ўнівэрсытэту[d])
	2002 — 2004
дэкан[d] (факультэт сацыяльных навук Масарыкавага ўнівэрсытэту[d])
	2004 — 2004
Папярэднік	Іва Можны[d]
Наступнік	Ladislav Rabušic[d]
рэктар[d] (Унівэрсытэт Масарыка)
	1 верасьня 2004 — 31 жніўня 2011
Папярэднік	Іржы Златушка[d]
Наступнік	Мікулаш Бэк[d]
прарэктар[d] (Унівэрсытэт Масарыка)
	2011 — 2012
лідэр партыі[d] (Грамадзянская дэмакратычная партыя)
	з 18 студзеня 2014
Папярэднік	Пэтар Нэчас[d]
старшыня[d] (Чэская канфэрэнцыя рэктараў[d])
	2009 — 2011
Папярэднік	Jan Hron[d]
Наступнік	Václav Hampl[d]
віцэ-старшыня[d] (парлямэнцкая фракцыя Грамадзянскай дэмакратычнай партыі[d])
	6 лістапада 2013 — 9 сьнежня 2014
дэпутат Палаты дэпутатаў Парлямэнту Чэскай Рэспублікі[d]
	26 кастрычніка 2013 — 26 кастрычніка 2017
дэпутат Палаты дэпутатаў Парлямэнту Чэскай Рэспублікі[d]
	з 21 кастрычніка 2017
дэпутат Палаты дэпутатаў Парлямэнту Чэскай Рэспублікі[d]
	з 9 кастрычніка 2021
прэм’ер-міністар Чэхіі[d]
	з 17 сьнежня 2021
Папярэднік	Андрэй Бабіш[d]
міністар адукацыі, моладзі і фізычнага выхаваньня Чэхіі[d]
	2 траўня 2012 — 10 ліпеня 2013
Папярэднік	Josef Dobeš[d]
Наступнік	Dalibor Štys[d]
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	1 верасьня 1964 (60 гадоў); Брно, Чэхаславаччына;
Партыя:	Грамадзянская дэмакратычная партыя[…];
Сужэнец:	Яна Фіялава[d]
Дзеці:	Klára Chládková[d]
Бацька:	Igor Fiala[d]
Адукацыя:	мастацкі факультэт Масарыкава ўнівэрсытэту[d] (1988); мастацкі факультэт Масарыкава ўнівэрсытэту[d] (1989); мастацкі факультэт Масарыкава ўнівэрсытэту[d] (1996); Карлаў унівэрсытэт;
Узнагароды:	Залаты мэдаль Масарыкавага ўнівэрсытэту[d] (2019)
	Пэтар Фіяла ў Вікісховішчы

Пэтар Фіяла (па-чэску: Petr Fiala; нар. 1 верасьня 1964, Брно^[10]) — чэскі палітоляг і палітычны дзеяч, лідэр Грамадзянскай дэмакратычнай партыі з 2014 году. Прэм’ер-міністар Чэхіі з 28 лістападу 2021 году^[11].

Жыцьцяпіс

У 1988 годзе скончыў вывучэньне чэскай філялёгіі і гісторыі мастацтваў ва Ўнівэрсытэце імя Яна Эвангеліста Пуркінэ (перайменаваны ў 1990 годзе ў Масарыкаў унівэрсытэт). У 1989 годзе здабыў ступень доктара філязофіі^[10]. Працаваў гісторыкам у рэгіянальным музэі ў Кромэржыжы, а ў другой палове 80-х гадоў супрацоўнічаў з апазыцыйнымі адукацыйнымі коламі. Пасьля палітычных зьмен ён нядоўгі час быў журналістам і выдаўцом, а потым вярнуўся да навуковай дзейнасьці^[12]. З 1990 году быў прафэсійна зьвязаны з родным унівэрсытэтам, узначальваў катэдру паліталёгіі і факультэт грамадзкіх навук. У 2002 годзе заняў пасаду прафэсара. У 2004—2011 гадах быў рэктарам Масарыкава ўнівэрсытэту, потым да 2012 году — прарэктарам^[10]. Два гады ён узначальваў канфэрэнцыю чэскіх рэктараў^[12].

У 2011 годзе стаў дзяржаўным дарадцам па пытаньнях адукацыі. У траўні 2012 году ўвайшоў у склад ураду Пэтра Нэчаса, заняўшы пасаду міністра адукацыі, моладзі і спорту. Пакінуў пасаду з усёй Радай міністраў у ліпені 2013 году. У тым жа годзе Фіяла далучыўся да Грамадзянскай дэмакратычнай партыі. Ад яе на парлямэнцкіх выбарах быў абраны чальцом Палаты дэпутатаў. У студзені 2014 году яго абралі старшынёй ГДП^[10]. На выбарах 2017 і 2021 гадоў пасьпяхова балятаваўся на паўторных выбарах у парлямэнт^[13]^[14].

У 2020 годзе стаў лідэрам правай кааліцыі SPOLU, у склад якой уваходзяць кансэрватыўная Грамадзянска-дэмакратычная партыя, Хрысьціянска-дэмакратычны саюз і Кансэрватыўна-ліберальны ТОП 09. Гэтая кааліцыя перамагла на парлямэнцкіх выбарах у кастрычніку 2021 году і сфармавала ўрадавую кааліцыю з лібэральнымі піратамі і рухам мэраў. Прэм’ер-міністрам стаў Пэтар Фіяла^[15].

Пасьля нападу Расеі на Ўкраіну Фіяла і яго ўрад занялі жорсткую пазыцыю ў дачыненьні да Расеі. Пэтар Фіяла абараняе самыя жорсткія антырасейскія санкцыі і падтрымлівае ўваход Украіны ў Эўрапейскі Зьвяз. 15 сакавіка 2022 году Пётр Фіяла разам з прэм’ер-міністрам Польшчы Маравецкім і прэм’ер-міністрам Славеніі Яншам афіцыйна наведаў Украіну^[16]. Мэтай візыту была падтрымка Ўкраіны, а таксама прэзэнтацыя дапамогі ЭЗ Украіне. Многія сусьветныя журналісты і палітыкі гэты візыт кваліфікавалі як сьмелы і гістарычны.

Крыніцы

^ Deutsche Nationalbibliothek Record #115608486 // Gemeinsame Normdatei (ням.) — 2012—2016.
^ ^а ^б ^в ^г Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі (чэс.)
^ ^а ^б Encyklopedie dějin města Brna (чэс.) — 2004.
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Vědecká knihovna v Olomouci Petr Fiala // REGO (чэс.)
^ ^а ^б http://www.novinky.cz/domaci/318583-exministr-skolstvi-fiala-vstoupil-do-ods.html
^ ^а ^б https://www.ods.cz/profil/petr-fiala
^ ^а ^б Czech Statistical Office Otevřená data pro volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu ČR 2021 konané dne 8.10. - 9.10.2021
^ ^а ^б ^в ^г http://is.muni.cz/osoba/588
^ Týdeník Echo (чэс.) — Echo Media, 2023. — ISSN 2336-4971
^ ^а ^б ^в ^г Petr Fiala. nasipolitici.cz. Праверана 2015-07-13 г.
^ Земан призначив Фіалу прем’єр-міністром Чехії (укр.) Праверана 2021-11-28 г.
^ ^а ^б Petr Fiala, Prime Minister's Chief Science Advisor. vlada.cz (2011-10-20). Праверана 2015-07-13 г.
^ Volby 2017: Rozdělení mandátů a zvolení poslanci. idnes.cz. Праверана 2017-10-22 г.
^ Volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu České republiky konané ve dnech 8.10. – 9.10.2021. volby.cz. Праверана 2021-10-09 г.
^ Volby vyhrála koalice Spolu, s PirSTAN mají většinu, KSČM a ČSSD pod 5 % | ČeskéNoviny.cz (чэс.) Праверана 2022-03-15 г.
^ Кангрэсмэны ЗША наведалі Кіеў, Бучу і Барадзянку, Радыё Свабода. 15 красавіка 2022

Вонкавыя спасылкі

Афіцыйны сайт

[_073205f831a355cf-1] Deutsche Nationalbibliothek Record #115608486 // Gemeinsame Normdatei (ням.) — 2012—2016.

[_b48aa277d81046fa-2] а ^б ^в ^г Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі (чэс.)

[_b920f1ecf85a2da5-3] а ^б Encyklopedie dějin města Brna (чэс.) — 2004.

[_749ad09a546e74dc-4] а ^б ^в ^г ^д ^е Vědecká knihovna v Olomouci Petr Fiala // REGO (чэс.)

[_9dc47ce756793b23-5] а ^б http://www.novinky.cz/domaci/318583-exministr-skolstvi-fiala-vstoupil-do-ods.html

[_63887d2099336223-6] а ^б https://www.ods.cz/profil/petr-fiala

[_486db88dc54b9fdf-7] а ^б Czech Statistical Office Otevřená data pro volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu ČR 2021 konané dne 8.10. - 9.10.2021

[_31b3fa375a58fd67-8] а ^б ^в ^г http://is.muni.cz/osoba/588

[_c56f1e09ad59862e-9] Týdeník Echo (чэс.) — Echo Media, 2023. — ISSN 2336-4971

[bio-10] а ^б ^в ^г Petr Fiala. nasipolitici.cz. Праверана 2015-07-13 г.

[11] Земан призначив Фіалу прем’єр-міністром Чехії (укр.) Праверана 2021-11-28 г.

[vlada-12] а ^б Petr Fiala, Prime Minister's Chief Science Advisor. vlada.cz (2011-10-20). Праверана 2015-07-13 г.

[13] Volby 2017: Rozdělení mandátů a zvolení poslanci. idnes.cz. Праверана 2017-10-22 г.

[14] Volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu České republiky konané ve dnech 8.10. – 9.10.2021. volby.cz. Праверана 2021-10-09 г.

[15] Volby vyhrála koalice Spolu, s PirSTAN mají většinu, KSČM a ČSSD pod 5 % | ČeskéNoviny.cz (чэс.) Праверана 2022-03-15 г.

[16] Кангрэсмэны ЗША наведалі Кіеў, Бучу і Барадзянку, Радыё Свабода. 15 красавіка 2022

[”частковае-17] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і часткова прызнаная ці непрызнаная

[”некалькі”-18] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф ^х ^ц ^ч ^ш ^э ^ю ^я ^аа ^аб ^ав ^аг ^ад ^ае ^аё ^аж ^аз адначасна ў некалькіх дзяржавах

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[8]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[1]

[2]

п а р Прэм’ер-міністры Чэхіі
Чэхаславаччына	Станіслаў Разль (1969) Ёзэф Кемпны (1969–70) Ёзэф Корчак (1970–87) Ладзіслаў Адамэц (1987–8) Францішак Пітра (1988–90) Пэтар Пітгарт (1990–92) Вацлаў Клаўс (1992)
Чэская рэспубліка	Вацлаў Клаўс (1993-8) Ёзэф Тошаўскі (1998) Мілаш Зэман (1998–2002) Уладзімер Шпідля (2002–4) Станіслаў Грос (2004–5) Іржы Пароўбэк (2005–6) Мірэк Тапалянэк (2006–9) Ян Фішэр (2009–10) Пэтар Нэчас (2010–2013) Іржы Руснак (2013—2014) Богуслаў Собатка (2014—2017) Андрэй Бабіш (2017—2021) Пэтр Фіала (з 2021)

п а р Кіраўнікі сучасных урадаў
Азія	^[1]^[2] Генадзь Гагулія^d Мугамад ібн Рашыд аль-Мактум^d ^[2] Алі Асадаў^d ^[2]/^[1] Кір Стармэр^d Кабус бэн Саід^d Мугамад Гасан Ахунд^d Мухамад Юнус^d Салман бін Гамад бін Іса Аль Халіфа^d Аль-Мугтадзі Білла^d Цэрынг Табгай^d Фам Мінь Чынь^d ^[2] Іраклі Кабахідзэ^d Маін Абдулмалік Саід^d Бэньямін Нэтаньягу^d Прабова Субіянта^d Нарэнда Модзі^d Магамад Шыя аль-Судані^d Масуд Пэзэшкіян^d ^[2] Алжас Бэктэнаў^d Хун Манэт^d Кім Ток-хун^d Магамэд бін Абдулрагман Аль Тані^d Нікас Хрыстадулідыс^d Чжоў Эньлай^d Агмад Аль Абдула Аль Саба^d Акылбэк Джапараў^d Пганхам Вібгаван^d Наджыб Мікаці^d Анвар Ібрагім^d Магамэд Муізу^d Луўсанамсрайн Аюун-Эрдэнэ^d Мін Аун Хлайн^d Кхадга Прасад Шарма Алі^d Шабгаз Шарыф^d ^[1] Мухамад Штае^d ^[1]^[2] Канстанцін Джусоеў^d Уналь Устэль^d ^[2] Міхаіл Мішусьцін^d Юн Сук Ёль^d Магамад бін Салман^d Лоўрэнс Вонг^d ^d Кахір Расулзада^d ^[1] Чжо Жун-тай^d Пэтангтарн Шынаватра^d Сэрдар Бэрдымухамэдаў^d ^[2] Рэджэп Таіп Эрдаган^d Абдула Арыпаў^d Шанана Гужмаў^d Бонгбонг Маркас^d Раніл Вікрэмэсынге^d ^[2] Мустафа Мадбулі^d Сігэру Ісіба^d Бішэр аль-Хасаўнэ^d
Акіянія	Марк Браўн^d Энтані Албаніз^d Шарлёт Салвай^d ^[2]/ Кір Стармэр^d ^[2]/ Джо Байдэн^d Танэці Маамаў^d Гільда Кэці Гайне^d Дэйвід Адэанг^d Крыстафэр Лаксан^d Сурангель Віпс-малодшы^d Джэймз Марапэ^d Джэрэмія Манэле^d Наомі Матаафа^d Сяосі Савалені^d Фэлеці Тэо^d Сітывэні Рабука^d ^[2]/ Жан Кастэкс^d Ўэсьлі Сыміна^d ^[2]/ Габрыель Борыч^d
Афрыка	Абдэльмаджыд Тэбун^d Жуан Ларэнсу^d Макгвэтсі Масысі^d Апалінэр Яахім К’елем дэ Тамбэля^d Жэрвэ Ндыракабуча^d Патрыс Талён^d ^[2]/^[1] Кір Стармэр^d Раймон Ндонг Сіма^d Адама Бэраў^d Нана Акуфа-Ада^d Амаду Ба Уры^d Руі Дуартэ дэ Бараш^d ^[2]/ Пэдра Санчэс^d Абдулкадэр Каміль Магамэд^d Джудыт Тулука Сумінва^d Хакаіндэ Хічылема^d Эмэрсан Мнангагва^d ^[2]/ Джорджа Мэлёні^d Улісэш Карэя-і-Сылва^d Азалі Асумані^d Жазэф Нгют^d Ўільям Руто^d Рабэр Бэгрэ Мамбэ^d Сэм Матэканэ^d Абдэль Хамід эд-Дубэйба^d Джордж Вэа^d Крыстыян Нцай^d Адрыяна Малеяні^d Лязарус Чаквэра^d Шагель Какаля Маіга^d Азыз Ахенуш^d Мактар Ульд Дыяй^d Правінд Джагнот^d Гаге Гэйнгаб^d Алі Лямін Зэйн^d Бала Тынубу^d ^[2]/ Мігель Альбукерке^d Сырыль Рамафоса^d Салва Кіір Маярдыт^d Эдуар Нгірэнтэ^d Анатоль Калінэ Макасо^d Хамза Абдзі Барэ^d ^[1] Масэ Бігі Абдзі^d Патрыс Траваада^d Букрая Гамудзі Баюн^d Бакры Гасан Салег^d Давід Сэнге^d Вавэль Рамкаляван^d Усман Санко^d Касім Маджаліва^d Віктуар Дагбэ Тамэга^d Нажла Будэн^d Рабіна Набанджа^d ^[2]/ Жан Кастэкс^d Фэлікс Малюа^d Алямай Галіна^d ^[2] Мустафа Мадбулі^d Мануель Аса Нсуе Нсуа^d Ісаяс Афэвэркі^d Расэл Дламіні^d Абій Агмэд Алі^d
Паўднёвая Амэрыка	Гільерма Франкас^d Люіс Арсэ^d Луіс Інасію Лула да Сылва^d Нікаляс Мадура^d ^[2]/^[1]^[1]Кір Стармэр^d Марк Філіпс^d Густава Пэтра^d Сант’яга Пэнья Палясыяс^d Густава Адрыянсэн^d Чан Сантохі^d Люіс Лякалье Пу^d ^[2]/ Жан Кастэкс^d ^[2] Габрыель Борыч^d Даніель Набоа^d
Паўночная Амэрыка	Гастан Браўн^d Філіп Дэйвіс^d Мія Мотлі^d Джоні Брысэньё^d ^[2]/ Кір Стармэр^d Гары Коніль^d Сыямара Кастра^d Бэрнарда Арэвалё дэ Леон^d Дыкан Мітчэл^d Рузвэльт Скерыт^d Люіс Абінадэр^d ^[2]/ Мэтэ Фрэдэрыксэн^d Джо Байдэн^d Джастын Трудо^d Радрыга Чавэс^d Мануель Марэра Крус^d Кляўдыя Шайнбаўм^d ^[2]/ Дык Схоф^d Даніель Артэга^d Хасэ Рауль Муліна^d Наіб Букеле^d Філіп П’ер^d Ральф Гансалвіш^d Тэрэнс Дру^d Кіт Роўлі^d ^[2]/ Жан Кастэкс^d Эндру Голнэс^d
Эўропа	^[2] Алі Асадаў^d Эдзі Рама^d Хавіер Эспат Самора^d Нікол Пашыньян^d Карл Нэгамэр^d Мікалай Дэнкаў^d Раман Галоўчанка^d Бор’яна Крышта^d Аляксандар Дэ Кро^d Віктар Орбан^d ^[2] Кір Стармэр^d ^[2] Пэдра Санчэс^d ^[2] Іраклі Кабахідзэ^d Кірыякас Міцатакіс^d ^[2] Мэтэ Фрэдэрыксэн^d Сайман Гарыс^d Катрын Якабсдотыр^d ^[2] Джорджа Мэлёні^d Альбін Курці^d Эвіка Сіліня^d Інгрыда Шыманіце^d Даніель Рыш^d Люк Фрыдэн^d Дорын Рэчан^d Робэрт Абэла^d П’ер Дарту^d Альфрэд Канан^d Оляф Шольц^d Эрна Сульбэрг^d ^[2] Дык Схоф^d ^[2] Луіш Мантэнэгру^d Хрыстыян Міцкоскі^d Дональд Туск^d ^[1] Аляксандар Розэнбэрг^d ^[2] Міхаіл Мішусьцін^d Марчэл Чалаку^d Алесандра Росі^d Робэрт Фіца^d Робэрт Голаб^d Ана Брнабіч^d ^[2] Рэджэп Таіп Эрдаган^d Дзяніс Шмыгаль^d Пэтэры Орпа^d ^[2] Жан Кастэкс^d Андрай Пленкавіч^d Мілайка Спаіч^d Пэтар Фіяла^d Віктар Росі^d Ульф Крыстэрсан^d Крыстэн Міхал^d
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і часткова прызнаная ці непрызнаная ^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т ^у ^ф ^х ^ц ^ч ^ш ^э ^ю ^я ^аа ^аб ^ав ^аг ^ад ^ае ^аё ^аж ^аз адначасна ў некалькіх дзяржавах

Нарматыўны кантроль
Міжнародныя	МІСН VIAF WorldCat
Нацыянальныя	Нямеччына Ізраіль ЗША Чэхія Харватыя Польшча Ватыкан
Навуковыя	CiNii ORCID ResearcherID Scopus
Іншыя	IdRef