Астафей Валовіч

Астафей Валовіч
	Астафей Валовіч
	; Герб «Багорыя»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	27 лютага 1520
Памёр	20 лістапада 1587; Сандомер[d], Сьвентакшыскае ваяводзтва, Польшча;
Род	Валовічы
Бацькі	Багдан Валовіч;
Жонка	Фядора з Сапегаў
Дзеці	Рэгіна

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Валовіч.

Астафей Валовіч (1520, Гарадзенскі павет — 20 лістапада 1587) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Пісар вялікі літоўскі (1551—1566), маршалак гаспадарскі (1553—1561) і дворны літоўскі (1561—1569), падскарбі земскі (1561—1566), падканцлер вялікі літоўскі (1566—1579), кашталян троцкі (1569—1579), канцлер вялікі літоўскі і кашталян віленскі (з 1579).

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Прадстаўнік шляхецкага роду Валовічаў гербу «Багорыя», сын Багдана. Меў брата Рыгора.

Атрымаў хатнюю адукацыю, імаверна, навучаўся ў адным зь нямецкіх пратэстанцкіх унівэрсытэтаў. У 1540-я гады служыў сакратаром ваяводы віленскага Яна Глябовіча. Пасада маршалка дворнага (1552 год) дала яму права ўвайсьці ў склад Паноў-Рады.

Быў падстаростам берасьцейскім з 1550 году, дзяржаўцам медніцкім у 1552—1561 гадох, старостам магілёўскім у 1554—1556 гадох, азярышчанскім у 1563 годзе, берасьцейскім у 1565—1587 гадох, кобрынскім у 1567—1587 гадох і рэчыцкім з 1576 году^[2].

Колькі разоў езьдзіў паслом у Маскву, у тым ліку ў 1553 годзе для складаньня мірнага пагадненьня, калі адмовіўся назваць Івана IV «царом усяе Русі». Перамір’е падпісалі 12 верасьня 1553 году, ва ўзнагароду атрымаў ад Жыгімонта Аўгуста Магілёўскае староства.

Удзельнічаў у Інфлянцкай вайне. Камандаваў харугвай пры вызваленьні Полацку (1579 год), у 1580 годзе з уласным аддзелам узяў Усьвяты.

Адзін з арганізатараў падрыхтоўкі Статуту ВКЛ 1566 году. Спрыяў улучэньню ў яго прагрэсіўных нормаў. Зь яго ініцыятывы ў Статуце зьявіўся артыкул, паводле якога «загранічнікам» забаранялася набываць землі і займаць урады ў Вялікім Княстве Літоўскім.

Браў актыўны ўдзел у аграрных рэформах 1550—1560-х гадоў^[3], за гэтую службу атрымаў ад Боны Сфорцы Ўсьвяцкае і Азярышчанскае староствы.

Адзін зь лідэраў апазыцыі пры складаньні Люблінскай уніі. Разам зь ваяводам віленскім і канцлерам Мікалаем Радзівілам «Рудым», старостам жамойцкім Янам Хадкевічам, падскарбіем Мікалаем Нарушэвічам, прапанаваў г.зв. «Праект уніі» з 15 артыкулаў, які гарантаваў Вялікаму Княству Літоўскаму адносную незалежнасьць, аднак праект адхілілі. Разам зь іншымі магнатамі — супраціўнікамі аб’яднаньня Вялікага Княства з Каронаю пакінуў Люблінскі сойм, паслаў на Падляшша і Валынь адозвы з заклікам змагацца супраць уніі. За гэта яго пазбавілі каралеўшчынаў на Падляшшы. Аднак пазьней, па прыняцьці уніі, падпісаў яе, у выніку чаго вярнуў канфіскаванае.

Разам зь Янам Геранімам Хадкевічам быў супраціўнікам абраньня вялікім князем Стэфана Баторыя, падтрымліваў Эрнэста Габсбурга, але пасьля абраньня С. Баторыя перайшоў на ягоны бок. У 1587 годзе пратэставаў супраць абраньня Жыгімонта Вазы без удзелу прадстаўнікоў ад ВКЛ.

Паводле веры спачатку быў праваслаўным, але перайшоў у кальвінізм, у канцы жыцьця прыхільна ставіўся да антытрынітарызму. Падтрымліваў Васіля Цяпінскага, Якуба з Калінаўкі, Сымона Буднага. Апошні прысьвяціў яму кнігу «Апраўданьне грэшнага чалавека перад Богам» (Нясьвіж, 1562)^[4].

На сродкі А. Валовіча ў 1559 годзе зьявіўся пераклад твору швайцарскага тэоляга-кальвініста Генрыха Булінгера «Пра праўдзівае прыняцьце цела і крыві Ісуса Хрыста».

У тэстамэнце наказаў вызваліць усіх сваіх нявольных і залежных людзей і перадаць іх пад дзяржаўную юрысдыкцыю^[5].

У шлюбе зь Фядорай Сапяжанкай меў дачку Рэгіну.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Даты, падзеі, людзі // Зьвязда : газэта. — 27 лютага 2014. — № 37 (27647). — С. 8. — ISSN 1990-763x.
^ Грыцкевіч А. Валовіч Астафій Багданавіч // ВКЛ. Энцыкл. — Менск: 2005 Т. 1. С. 382.
^ Саверчанка І. Хто такі Астафей Валовіч? // 100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. — Менск, 1993. С. 35.
^ Грыцкевіч А. Валовіч Астафій Багданавіч // ВКЛ. Энцыкл. — Менск: 2005 Т. 1. С. 383.
^ Грыцкевіч А. Валовіч Астафі Багданавіч // ЭГБ. — Менск: 1994 Т. 2. С. 209.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. І. Саверчанка, З. Санько. — Менск: Рэдакцыя газеты «Звязда», 1993. — 80 с.
Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
Мяснікоў А. Гуманіст, мецэнат, асветнік // Звязда. № 264 (24115), 27 сьнежня 2000 г.
Саверчанка І. Астафей Валовіч: (Гіст.-біяг. нарыс). — Менск: «Голас Радзімы», 1992.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Менск: БелЭн, 1994. — Т. 2: Беліцк — Гімн. — 537 с. — ISBN 5-85700-142-0

[1] Даты, падзеі, людзі // Зьвязда : газэта. — 27 лютага 2014. — № 37 (27647). — С. 8. — ISSN 1990-763x.

[2] Грыцкевіч А. Валовіч Астафій Багданавіч // ВКЛ. Энцыкл. — Менск: 2005 Т. 1. С. 382.

[3] Саверчанка І. Хто такі Астафей Валовіч? // 100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. — Менск, 1993. С. 35.

[4] Грыцкевіч А. Валовіч Астафій Багданавіч // ВКЛ. Энцыкл. — Менск: 2005 Т. 1. С. 383.

[5] Грыцкевіч А. Валовіч Астафі Багданавіч // ЭГБ. — Менск: 1994 Т. 2. С. 209.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]