Сьвіслач (басэйн Дняпра): розьніца паміж вэрсіямі

Рака
	Сьвіслач
	Рака Сьвіслач
Агульныя зьвесткі
Выток	каля в. Шапавалаў
Вусьце	Бярэзіна
Краіны басэйну	Беларусь
Вобласьці	Менская вобласьць і Беларусь
Даўжыня	285 км
Сярэднегадавы сьцёк	40—50 м³/с
Плошча басэйну	5,2 тыс. км²
Нахіл воднай паверхні	0,5 ‰
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 14:21, 17 траўня 2019

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Сьвіслач.

Сьві́слач — рака ў Беларусі, правы прыток ракі Бярэзіны (басэйн Дняпра). Цячэ ў Менскай і Магілёўскай абласьцях. Даўжыня 285 км. Плошча вадазбору 5,2 тыс. км². Выдатак вады ў вусьці каля 40—50 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,5 ‰.

Асноўныя прытокі

Правыя: Цітаўка, Талька, Сіняя, Няміга
Левыя: Вяча, Волма, Балачанка, Жыцінка, Ботча

На рацэ

Месты: Заслаўе, Менск
Мястэчкі: Сьвіслач
Гістарычныя мястэчкі: Дукора, Холы, Сьвіслач
Вадасховішчы: Заслаўскае, Крыніца, Дразды, Камсамольскае возера, Чыжоўскае, Асіпавіцкае

Агульныя зьвесткі

Пачынаецца на Менскім узвышшы за 1,5 км на паўднёвы ўсход ад вёскі Шапавалаў Валожынскага раёну, вусьце на паўднёва-ўсходняй ускраіне мястэчка Сьвіслачы Асіпавіцкага раёну. Працякае цэнтральнай часткай Менскага ўзвышша і заходняй ускраінай Цэнтральнабярэзінскай раўніны. Пераважаюць штучныя вадаёмы — вадасховішчы і рыбагаспадарчыя сажалкі.

Даліна ў вытокавай частцы У-падобная і скрынкападобная, у сярэдняй плыні пераважна трапэцападобная, у ніжняй — невыразная або трапэцападобная, шырыня яе ў вярхоўі 0,4—0,6 км, у сярэдняй і ніжняй плыні 1—2 км. Схілы ў верхняй і сярэдняй плыні ўмерана стромкія, радзей спадзістыя (вышыня 10—12 м), парэзаныя далінамі прытокаў. Абалона двухбаковая (радзей аднабаковая), чаргуецца па берагах, парэзаная старыцамі і мэліярацыйнымі каналамі, пераважна адкрытая. Шырыня яе 0,3—0,5 км у верхняй і 0,8—1 км у ніжняй плыні^[2].

У вярхоўі ад вёскі Векшыцаў, дзе рака зьяўляецца часткай канала Вялейска-Менскай воднай сыстэмы, шырыня рэчышча да Заслаўскага вадасховішча 20—25 м. Рэчышча ў межах Менску і ніжэй да вёскі Каралішчавічаў Менскага раёну на 7 невялікіх дзялянках агульнай працягласьцю 7,9 км каналізаванае, ніжэй за плаціны Камсамольскага возера — выпраставанае. У межах Менску рака ўтварае 8 лукавінаў. У цэнтры места берагі забэтанаваныя, добраўпарадкаваныя. У сярэдняй і ніжняй плыні рэчышча мэандруе, глыбокаўрэзанае, зьвілістае, шырынёй 25—30 м, ніжэй за плаціну Асіпавіцкага вадасховішча — да 50 м. Берагі ў ніжняй плыні вышынёй 2—3 м, месцамі 6—8 м. Дно роўнае, пясковае і пяскова-глеістае.

Прыродны рэжым ракі зарэгуляваны каскадам вадасховішчаў. На сьцёк уплывае перапампоўка вады з ракі Вяльлі Вялейска-Менскай воднай сыстэмай. 3 вадасховішча Драздоў частка сьцёку ідзе ў Сьляпянскую водную сыстэму, у пэрспэктыве паступіць у Лошыцкую водную сыстэму, што дасьць магчымасьць стварыць воднае кола ў Менску агульным працягам каля 50 км. Рэжым ракі вывучаўся на 19 пастах і значна зьмяніўся па пабудове Вялейска-Менскай воднай сыстэмы. Да яе будаваньня рака замярзала ў сярэдзіне сьнежня, крыгалом у 2-й палове сакавіка, найбольшыя ўзроўні вады ў 1-й дэкадзе красавіка, трываласьць разводзьдзя 50 дзён; па пабудове сыстэмы рэжым ракі мала вывучаўся^[3].

Жывёльны сьвет

Водзяцца: акунь, плотка, шчупак, карась, лінь (ніжэй за Менск праз забруджаньне рыбы амаль няма)

Галерэя

Гістарычныя здымкі

Рака ў Менску
1905
1907
1912
1912

Лавы, 1913
Хлусаў мост, 1915
да 1918
да 1918

Сучасныя здымкі

Сучасны стан у межах Менску
З боку Пярэспы
Каля сквэру імя Янкі Купалы
Раён Мескага саду
Раён гістарычных Кашараў

Крыніцы

^ сэрвэр назваў GEOnet — 2018.
^ Блакітная кніга Беларусі. Энцыкл. — Мн.: 1994. С. 325—326
^ Гідрамэтцэнтар Беларусі (рас.)

Літаратура

Блакітная кніга Беларусі: энцыкл / Рэдкал.: Н. А. Дзісько, М. М. Курловіч, Я. В. Малашэвіч і інш.; Маст. В. Г. Загародні. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — ISBN 5-85700-133-1 С. 325—326
Государственный водный кадастр: Водные ресурсы, их использование и качество вод (за 2004 год) / М-во природных ресурсов и охраны окружающей среды. — Мн., 2005. — 135 с.
Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с, 40 л. ил.
Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1—2. — Л., 1971.

Вонкавыя спасылкі

Сьвіслач (басэйн Дняпра) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[_9dd83d7382c9faf3-1] сэрвэр назваў GEOnet — 2018.

[2] Блакітная кніга Беларусі. Энцыкл. — Мн.: 1994. С. 325—326

[3] Гідрамэтцэнтар Беларусі (рас.)

[1]

[2]

[3]

@@ Радок 2: / Радок 2: @@
 {{Рака
 |назва                  = Сьвіслач
-|арыгінальная_назва     =
 |выява                  = Belarus-Svislach River-1.jpg
 |подпіс                 = Рака Сьвіслач
@@ Радок 17: / Радок 16: @@
 |правыя_прытокі         =
 |мапа                   =
-|катэгорыя_вікісховішча = Svislach River
 }}
-'''Сьвіслач''' — рака ў [[Беларусь|Беларусі]], правы прыток ракі [[Бярэзіна|Бярэзіны]] (басэйн [[Дняпро|Дняпра]]). Цячэ ў [[Менская вобласьць|Менскай]] і [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай]] абласьцях. Даўжыня 285 км. Плошча вадазбору 5,2 тыс. км². [[Выдатак вады]] ў вусьці каля 40—50 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,5 [[праміле|‰]].
+'''Сьві́слач''' — рака ў [[Беларусь|Беларусі]], правы прыток ракі [[Бярэзіна|Бярэзіны]] (басэйн [[Дняпро|Дняпра]]). Цячэ ў [[Менская вобласьць|Менскай]] і [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай]] абласьцях. Даўжыня 285 км. Плошча вадазбору 5,2 тыс. км². [[Выдатак вады]] ў вусьці каля 40—50 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,5 [[праміле|‰]].
 == Асноўныя прытокі ==
@@ Радок 34: / Радок 32: @@
 Пачынаецца на [[Менскае ўзвышша|Менскім узвышшы]] за 1,5 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Шапавалы (Ракаўскі сельсавет)|Шапавалаў]] [[Валожынскі раён|Валожынскага раёну]], вусьце на паўднёва-ўсходняй ускраіне мястэчка [[Сьвіслач (Магілёўская вобласьць)|Сьвіслачы]] [[Асіпавіцкі раён|Асіпавіцкага раёну]]. Працякае цэнтральнай часткай Менскага ўзвышша і заходняй ускраінай [[Цэнтральнабярэзінская раўніна|Цэнтральнабярэзінскай раўніны]]. Пераважаюць штучныя вадаёмы — вадасховішчы і рыбагаспадарчыя сажалкі.
-Даліна ў вытокавай частцы У-падобная і скрынкападобная, у сярэдняй плыні пераважна трапэцападобная, у ніжняй — невыразная або трапэцападобная, шырыня яе ў вярхоўі 0,4—0,6 км, у сярэдняй і ніжняй плыні 1—2 км. Схілы ў верхняй і сярэдняй плыні ўмерана стромкія, радзей спадзістыя (вышыня 10—12 м), парэзаныя далінамі прытокаў. [[Абалона]] двухбаковая (радзей аднабаковая), чаргуецца па берагах, парэзаная старыцамі і мэліярацыйнымі каналамі, пераважна адкрытая. Шырыня яе 0,3—0,5 км у верхняй і 0,8—1 км у ніжняй плыні<ref>{{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі|к}}</ref>.
+Даліна ў вытокавай частцы У-падобная і скрынкападобная, у сярэдняй плыні пераважна трапэцападобная, у ніжняй — невыразная або трапэцападобная, шырыня яе ў вярхоўі 0,4—0,6 км, у сярэдняй і ніжняй плыні 1—2 км. Схілы ў верхняй і сярэдняй плыні ўмерана стромкія, радзей спадзістыя (вышыня 10—12 м), парэзаныя далінамі прытокаў. [[Абалона]] двухбаковая (радзей аднабаковая), чаргуецца па берагах, парэзаная старыцамі і мэліярацыйнымі каналамі, пераважна адкрытая. Шырыня яе 0,3—0,5 км у верхняй і 0,8—1 км у ніжняй плыні<ref>{{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі|к}} С. 325—326</ref>.
 У вярхоўі ад вёскі [[Векшыцы|Векшыцаў]], дзе рака зьяўляецца часткай канала [[Вялейска-Менская водная сыстэма|Вялейска-Менскай воднай сыстэмы]], шырыня рэчышча да Заслаўскага вадасховішча 20—25 м. Рэчышча ў межах Менску і ніжэй да вёскі [[Каралішчавічы|Каралішчавічаў]] [[Менскі раён|Менскага раёну]] на 7 невялікіх дзялянках агульнай працягласьцю 7,9 км каналізаванае, ніжэй за плаціны Камсамольскага возера — выпраставанае. У межах Менску рака ўтварае 8 лукавінаў. У цэнтры места берагі забэтанаваныя, добраўпарадкаваныя. У сярэдняй і ніжняй плыні рэчышча мэандруе, глыбокаўрэзанае, зьвілістае, шырынёй 25—30 м, ніжэй за плаціну Асіпавіцкага вадасховішча — да 50 м. Берагі ў ніжняй плыні вышынёй 2—3 м, месцамі 6—8 м. Дно роўнае, пясковае і пяскова-глеістае.
@@ Радок 46: / Радок 44: @@
 === Гістарычныя здымкі ===
-<center><gallery caption="Рака ў Менску" widths=150 heights=150 perrow="4">
+<gallery caption="Рака ў Менску" widths=150 heights=150 class="center">
 Miensk, Śvisłač. Менск, Сьвіслач (1905) (3).jpg|1905
 Miensk, Śvisłač. Менск, Сьвіслач (1907-17).jpg|1907
 Miensk, Śvisłač. Менск, Сьвіслач (1912) (2).jpg|1912
 Miensk, Śvisłač. Менск, Сьвіслач (1912).jpg|1912
+</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
 Miensk, Łavy. Менск, Лавы (1913).jpg|[[Лавы]], 1913
 Miensk, Chłusaŭ most. Менск, Хлусаў мост (1915).jpg|[[Хлусаў мост]], 1915
 Miensk, Śvisłač. Менск, Сьвіслач (1901-17) (2).jpg|да 1918
 Miensk, Śvisłač. Менск, Сьвіслач (1901-17).jpg|да 1918
-</gallery></center>
+</gallery>
 === Сучасныя здымкі ===
-<center><gallery caption="Сучасны стан у межах Менску" widths=150 heights=150 perrow="4">
+<gallery caption="Сучасны стан у межах Менску" widths=150 heights=150 class="center">
 Svislach and upper town in Minsk.jpg|З боку [[Пярэспа|Пярэспы]]
 MinskSvisloch.JPG|Каля сквэру імя Янкі Купалы
 Minsk after snow and freezing fog (8217163724) (2).jpg|Раён [[Цэнтральны дзіцячы парк імя Максіма Горкага (Менск)|Мескага саду]]
 Менск - від на Сьвіслач з масту ля перакрыжаваньня Пуліхава з Андрэеўскай.JPG|Раён гістарычных [[Кашары|Кашараў]]
-</gallery></center>
+</gallery>
 == Крыніцы ==
@@ Радок 69: / Радок 68: @@
 == Літаратура ==
-* {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}}
+* {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} С. 325—326
 * Государственный водный кадастр: Водные ресурсы, их использование и качество вод (за 2004 год) / М-во природных ресурсов и охраны окружающей среды. — Мн., 2005. — 135 с.
 * Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с, 40 л. ил.
@@ Радок 75: / Радок 74: @@
 == Вонкавыя спасылкі ==
-{{Commons|Category:Svislach River}}
+{{Commons}}
-{{Менск}}
 {{Вялейска-Менская водная сыстэма}}
+{{Менск}}
-[[Катэгорыя:Рэкі Беларусі]]
+[[Катэгорыя:Басэйн Дняпра]]
-[[Катэгорыя:Дняпро]]
+[[Катэгорыя:Рэкі Валожынскага раёну]]
+[[Катэгорыя:Рэкі Менскага раёну]]
+[[Катэгорыя:Рэкі Менску]]
+[[Катэгорыя:Рэкі Пухавіцкага раёну]]
+[[Катэгорыя:Рэкі Ігуменскага раёну]]
+[[Катэгорыя:Рэкі Асіпавіцкага раёну]]

п а р Вялейска-Менская водная сыстэма
Водна-зялёны дыямэтар Менску	Вялейскае вадасховішча Вялейскі канал Сьвіслач Заслаўскае вадасховішча Крыніца Дразды Камсамольскае возера Вадаём цэнтральнай часткі Менску Лошыцкае вадасховішча (вадасховішча ЦЭЦ-2) Чыжоўскае вадасховішча
Сьляпянскае воднае паўкальцо	Цнянскае вадасховішча Цна Чыжоўскае вадасховішча
Лошыцкае воднае паўкальцо	Лошыца Курасоўшчына Лошыцкае вадасховішча