Манумэнт Перамогі (Менск)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Манумэнт
Манумэнт Перамогі
Краіна Беларусь
Горад Менск
Каардынаты 53°54′30″ пн. ш. 27°34′28″ у. д. / 53.90833° пн. ш. 27.57444° у. д. / 53.90833; 27.57444Каардынаты: 53°54′30″ пн. ш. 27°34′28″ у. д. / 53.90833° пн. ш. 27.57444° у. д. / 53.90833; 27.57444
Аўтар праекту Георгі Заборскі
Дата заснаваньня 1954
Дата пабудовы 1954 год
Статус Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Манумэнт Перамогі на мапе Беларусі
Манумэнт Перамогі
Манумэнт Перамогі
Манумэнт Перамогі
Манумэнт Перамогі на Вікісховішчы

Манумэнт Перамогі — манумэнт-абэліск у гонар воінаў Савецкай Арміі, партызанаў і падпольшчыкаў, якія зьдзейсьнілі гераічны подзьвіг у гады Вялікай Айчыннай вайны ў сталіцы Беларусі горадзе Менску.

Агульныя зьвесткі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Манумэнт Перамогі ўзьведзены ў цэнтры гораду — па сярэдзіне плошчы Перамогі, і зьяўляецца, цэнтрам вялікага архітэктурнага ансамблю. Манумэнт добра праглядаецца з многіх пунктаў прылеглага раёну й паркаў каля ракі Сьвіслачы[1].

Аўтары помніку — архітэктары Г. У. Заборскі, У. А. Кароль, скульптары З. І. Азгур, А. А. Бембель, А. К. Глебаў, С. І. Селіханаў.

Апісаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Менскі Манумэнт Перамогі ўяўляе сабой чатырохгранны абэліск вышынёй 38 мэтраў, абліцаваны шэрым гранітам і завершаны Ордэнам «Перамогі», выкананым у бронзе й смальтавай мазаіцы.

Тэму агульнанароднага подзьвігу раскрываюць шматфігурныя кампазыцыі бронзавых тэматычных гарэльефаў: «9 мая 1945 года», «Савецкая Армія ў гады Вялікай Айчыннай воіны», «Партызаны Беларусі», «Слава загінуўшым героям».

Чатыры бронзавыя вянкі вакол абэліска сымбалізуюць чатыры франты, байцы якіх прымалі ўдзел у вызваленьні Беларусі ад нямецкіх захопнікаў.

З гісторыі манумэнту[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Спачатку разьмясьціць велічны помнік Перамогі ў ВАВ у Менску плянавалася ў іншым месцы. Манумэнт, згодна з зацьверджанымі афіцыйна ўмовамі конкурсу, абвешчанага ў 1946 годзе, павінны былі збудаваць «на Галоўнай плошчы цэнтральнага ансамблю гораду». А вакол гэтай плошчы павінны былі паўстаць адміністрацыйныя будынкі. Ужо існуючыя аб’екты (будынак Цэнтральнага камітэту КП(б)Б, акруговы Дом афіцэраў і сквэр) уключаліся да зноў створанага ансамблю. Такім чынам, спачатку манумэнт павінен быў быць збудаваным прыкладна ў раёне Кастрычніцкай плошчы. Аднак, першапачатковая задума была зьмененая — плянаваную вышыню помніка 48 мэтраў паменшылі на 10 мэтраў, а плянуемы матэрыял абэліску белы мармур быў зьменены на шэры граніт[2].

Перамог у конкурсе праект менскага Манумэнту Перамогі аўтарства Г. У. Заборскага. Па словах самога аўтара, ідэя помніка ўзьнікла яшчэ ў 1942 годзе, паколькі яго стваральнік цьвёрда быў упэўнены ў перамозе СССР у вайне. Непасрэдна да ўсталяваньня манумэнту на плошчы знаходзіўся сымбалічны камень, абгароджаны вісячымі ланцугамі на 4 невялікіх слупах. Граніт на абліцоўку Манумэнту Перамогі быў дастаўлены з-пад Днепрапятроўску й Жытоміру (Украіна), мазаіку для Ордэну Перамога даслалі з Акадэміі мастацтваў Ленінграду, а разьбу на граніце выканалі ўкраінскія муляры; бронзавыя ж гарэльефы, меч і вянкі адлівалі ленінградзкія майстры заводу «Манумэнтскульптура».

Урачыстае адкрыцьцё помніку было прысьвечанае да 10-й гадавіны вызваленьня Беларусі ад акупацыйных нямецкіх войскаў, і адбылося ў 1954 годзе. З тых часоў манумэнт зьяўляецца ўпрыгажэньнем сталіцы Беларусі, а таксама месцам правядзеньня розных мерапрыемстваў у гонар подзьвігу савецкага народу ў Вялікай Айчыннай вайне, у прыватнасьці ў чарговыя гадавіны Дня Перамогі.

У дзень 17-годзьдзя з дня вызваленьня Менску 3 ліпеня 1961 году ля падножжа манумэнту Перамогі быў запалены Вечны агонь.

Апошнія аднаўленчыя работы на плошчы Перамогі, у тым ліку й зьвязаныя з манумэнтам Перамогі, зьдзяйсьняліся ў сярэдзіне 2000-х гадоў.

Крыніцы й заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Минск. Монумент Победы // у кн. Белоруссия, Литва, Латвия, Эстония. Справочник-пуеводитель. (серия: «Памятники искусства Советского Союза»), М.: Искусство, Эдицион Лейпциг, стор. 356  (рас.)
  2. ^ Плошча Перамогі (Мінск) на www.minsk-old-new.com («Мінск стары і новы. Мінск на фатаздымках» + інфо) (рас.)

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Минск. Монумент Победы // у кн. Белоруссия, Литва, Латвия, Эстония. Справочник-пуеводитель. (серия: «Памятники искусства Советского Союза»), М.: Искусство, Эдицион Лейпциг, стор. 356  (рас.)
  • Габрусь Т. Манумент Перамогі [у Менску] - крышталізацыя вечнасці // Роднае слова. — 2013. — № 5. — С. 84-87.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  712Д000213