Каралішчавічы

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Каралішчавічы
трансьліт. Karališčavičy
Агульны выгляд вёскі
Агульны выгляд вёскі
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Менская
Раён: Менскі
Сельсавет: Навадворскі
Вышыня: 192 м н. у. м.
Насельніцтва: 546 чал. (2010)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 17
Паштовы індэкс: 223016
Нумарны знак: 5
Геаграфічныя каардынаты: 53°51′0″ пн. ш. 27°41′0″ у. д. / 53.85° пн. ш. 27.68333° у. д. / 53.85; 27.68333Каардынаты: 53°51′0″ пн. ш. 27°41′0″ у. д. / 53.85° пн. ш. 27.68333° у. д. / 53.85; 27.68333
Каралішчавічы на мапе Беларусі ±
Каралішчавічы
Каралішчавічы
Каралішчавічы
Каралішчавічы
Каралішчавічы
Каралішчавічы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Каралі́шчавічы[1]вёска ў Беларусі, на рацэ Сьвіслачы. Уваходзяць у склад Навадворскага сельсавету Менскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 546 чалавек. Знаходзяцца за 4 км на паўднёвы ўсход ад Новага Двару; на аўтамабільнай дарозе Н9050.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У другой палове XVI ст. вядомыя як прыватнае ўладаньне на тэрыторыі Менскага павету[2]. Пазьней належалі да Заслаўскага маёнтку, якім валодалі Пшазьдзецкія. Пазьней маёнтак перайшоў да Прушынскіх.

У 1785 годзе з фундацыі Станіслава Прушынскага ў Каралішчавічах збудавалі драўляны касьцёл Апекі Маці Божай.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Каралішчавічы апынуліся ў складзе Расейскае імпэрыі, у Менскім павеце. Па сьмерці ўладальніка Заслаўскага маёнтку Міхала Прушынскага маёнтак падзяліўся: Каралішчавічы ўзяў яго сын Мечыслаў[3]. Маёнтак Каралішчавічы быў дастаткова заможным і дзякуючы сваяцкім і грамадзкім зьвязкам уладальнікаў прыцягваў да сябе эканамічную і культурную эліту краю. У 1873 годзе тут з сваёй 18-гадовай кузінай Марыяй Прушынскай ажаніўся мастак Генрых Семірадскі. У 1861 годзе Каралішчавічы з нагоды ўсталяваньня у касьцёле новага аргана наведаў кампазытар Станіслаў Манюшка. Зьвязкі з маёнткам меў таксама стрыечны брат С. Манюшкі Ян Эдвард Ваньковіч, які спачыў на тутэйшых могілках.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Каралішчавічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР, у Менскі павет («падраён») Менскага раёну[4].

У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі касьцёл Апекі Маці Божай і перабудавалі яго пад клюб. У 1956 годзе каля Каралішчавічаў пачаў дзейнічаць Дом творчасьці беларускіх пісьменнікаў імя Якуба Коласа.

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • XX стагодзьдзе: 1999 год — 493 чал.
  • XXI стагодзьдзе: 2010 год — 546 чал.

Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Сядзіба Прушынскіх (XVIII ст.)
  • Касьцёл Апекі Маці Божай (1785)

Асобы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (djvu) С. 312.
  2. ^ Спірыдонаў, М.Ф. Беларусь у другой палове XVI ст. [Карта] / М.Ф. Спірыдонаў // Нацыянальны атлас Беларусі. — Мінск: Белкартаграфія, 2002. — С. 266—267.
  3. ^ Słownik geograficzny... T. XIV. — Warszawa, 1895. S. 443.
  4. ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Каралішчавічысховішча мультымэдыйных матэрыялаў