Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск)

Сабор
Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены
Чырвоны касьцёл
Краіна	Беларусь
Горад	Менск
Каардынаты	53°53′47.47″ пн. ш. 27°32′50.92″ у. д. / 53.8965194° пн. ш. 27.5474778° у. д. / 53.8965194; 27.5474778Каардынаты: 53°53′47.47″ пн. ш. 27°32′50.92″ у. д. / 53.8965194° пн. ш. 27.5474778° у. д. / 53.8965194; 27.5474778
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Тып будынка	касьцёл
Архітэктурны стыль	новараманскі стыль
Аўтар праекту	Тамаш Пайздэрскі Уладзіслаў Марконі
Заснавальнік	Эдвард Вайніловіч
Дата заснаваньня	1905
Будаваньне	1905—1910 гады
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Стан	дзейны
Сайт	chyrvony.by
Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены
Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены на Вікісховішчы

Касьцё́л Сьвяты́х Сымо́на і Але́ны (таксама вядомы як Чырво́ны касьцё́л) — найвядомейшы рыма-каталіцкі касьцёл Менску, разьмешчаны на плошчы Незалежнасьці і пабудаваны ў 1905—1910 гадах у новараманскім стылі на сродкі беларускага палітычнага і грамадзкага дзеяча Эдварда Вайніловіча паводле архітэктурнага праекту польскіх архітэктараў Тамаша Пайздэрскага і Ўладзіслава Марконі. Належыць Менскаму дэканату Менска-Магілёўскай архідыяцэзіі. 20 верасьня 1910 году паводле жаданьня галоўнага фундатара архібіскупам Ключынскім касьцёл быў кансэкраваны ^[1].

Будаваньне касьцёла ажыцьцяўлялася польскім дойлідам Генрыкам Гаем. Аздабленьне будынку выконвалася на сродкі графа Эмэрыка Чапскага і сям’і Скірмунтаў. Цэгла і дахоўка была перавезеная з Коўна^[1]. Вітражы і росьпісы выканаў слуцкі мастак Францішак Бруздовіч паводле беларускіх народных мастацкіх традыцыяў^[2]. Галоўны партал упрыгожвае фамільны герб Вайніловічаў.

Гісторыя

У 1903 годзе звыш 2000 прыхаджанаў катэдральнага касьцёлу накіравалі ў Менскую гарадзкую думу просьбу дазволіць узьвядзеньне новага храма. Яго кошт перавысіў 300 000 расейскіх рублёў, што складала палову гадавога даходу Менска^[3].

Касьцёл быў пабудаваны ў 1905—1910 гадах паводле праекта польскага архітэктара Тамаша Пайздэрскага ў новараманскім стылі. Фундатарам выступіў Эдвард Вайніловіч, касьцёл асьвечаны і названы ў гонар сьвятых апекуноў ягоных памерлых дзяцей Сымона і Алены. Менавіта Вайніловіч выбраў архітэктара, зацікавіўшыся падобным храмам, які Пайздэрскі збудаваў раней — касьцёлам сьвятой Альжбэты ў мястэчку Ютросін у заходняй частцы Польшчы (Велікапольскае ваяводзтва).

У 1915 годзе па ініцыятыве Ядзвігі Кастравіцкай, сястры Эдварда Вайніловіча, у плябаніі касьцёла была размешчана бібліятэка Польскага таварыства «Асьвета» у Менску, для якой Кастравіцкая ахвяравала польскамоўныя кнігі^[4].

У 1923 годзе касьцёл быў разрабаваны бальшавікамі, а ў 1932 годзе — канчаткова зачынены і прыстасаваны пад патрэбы Дзяржаўнага польскага тэатру БССР. Перад Другой сусьветнай вайной у касьцёле разьмясьцілася кінастудыя.

У 1941 годзе нямецкія акупацыйныя ўлады дазволілі адчыніць касьцёл для набажэнстваў, пасьля вайны храм быў зноў зачынены камуністамі. Пасьля Другой сусьветнай вайны будынак касьцёлу быў перабудаваны пад кінастудыю «Савецкая Беларусь».

У 1990 годзе храм быў вернуты каталіцкаму касьцёлу, пачаліся працы па яго адраджэньні і рэстаўрацыі. Касьцёл зрабіўся цэнтрам рэлігійнага, культурнага і грамадзкага жыцьця, пры ім утварыліся хор, бібліятэка, моладзевы тэатар.

Галерэя

Качкi перад касьцёлам
Чырвоны касьцёл, упрыгожаны да свайго 100-годзьдзя
Унутранае ўбраньне касьцёла да 100-годзьдзя
Рэльеф у інтэр’еры касьцёла. Скульптар Яўген Колчаў

Сьпіс пахаваных у касьцёле

Эдвард Адамавіч Вайніловіч (1847—1928) — заснавальнік касьцёла, буйны гаспадарчы і палітычны дзеяч Беларусі
Гай Пікарда (1931—2007) — брытанскі дасьледчык беларускай культуры.

Крыніцы

^ ^а ^б Бацька Сымона і Алены. Наша Ніва (15 чэрвеня 2006). Праверана 22 лістапада 2010 г.
^ Костелы Минска (рас.). privet-minsk.com. Праверана 22 лістапада 2010 г.
^ Іван Гаргун. Першы беларускі бізнэсмэн // Ігуменскі тракт. — 6 траўня 2014. — № 15 (73).
^ Cierń… с. 139

Літаратура

Гізэля Хмелеўская Cierń Kresowy. Opowieść o Edwardzie Woyniłłowiczu i jego rodzinie. — Ломянкі: Wydawnictwo LTW, 2011. — 370 с. — ISBN 978-83-7565-128-7

Вонкавыя спасылкі

Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены , Radzima.org
Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск) (рас.) на «Глёбусе Беларусі»
Красный костёл
Таямніцы Чырвонага касцёла // газета «Звязда»

[nn06-1] а ^б Бацька Сымона і Алены. Наша Ніва (15 чэрвеня 2006). Праверана 22 лістапада 2010 г.

[2] Костелы Минска (рас.). privet-minsk.com. Праверана 22 лістапада 2010 г.

[3] Іван Гаргун. Першы беларускі бізнэсмэн // Ігуменскі тракт. — 6 траўня 2014. — № 15 (73).

[g-4] Cierń… с. 139

[1]

[2]

[3]

[4]