Каменка (вёска, Шчучынскі раён)
| Каменка лац. Kamienka | |
 Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага | |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Гарадзенская |
| Раён: | Шчучынскі |
| Сельсавет: | Каменскі |
| Насельніцтва: | 525 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 1514 |
| Нумарны знак: | 4 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°32′0″ пн. ш. 24°30′0″ у. д. / 53.53333° пн. ш. 24.5° у. д.Каардынаты: 53°32′0″ пн. ш. 24°30′0″ у. д. / 53.53333° пн. ш. 24.5° у. д. |
Каменка на мапе Беларусі ±   Каменка | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Ка́менка[1] — вёска ў Беларусі, каля ракі Ельні. Цэнтар сельсавету Шчучынскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 525 чалавек. Знаходзіцца за 16 км на захад ад Шчучына, за 19 км ад чыгуначнай станцыі Скідзель; на поўдзень ад шашы Скідзель — Шчучын.
Каменка — даўняе мястэчка гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны).
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вялікае Княства Літоўскае
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Упершыню Каменка ўпамінаецца ў другой палове XVI стагодзьдзя як маёнтак на мяжы Гарадзенскага і Лідзкага паветаў. У 1580 годзе К. Кладзінскі збудаваў тут драўляны касьцёл, у 1599 годзе П. Нонгарт заснаваў мястэчка.
У XVIII стагодзьдзі Каменка знаходзілася ў валоданьні Тызэнгаўзаў. За часамі Вялікай Паўночнай вайны (1700—1721) у мястэчку ў 1706 годзе на працягу 2 тыдняў разьмяшчалася стаўка караля Швэцыі Карла XII. На 1737 год тут было 47 двароў.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Каменка апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам воласьці Гарадзенскага павету Гарадзенскай губэрні. На 1848 год тут было 24 двары, на 1885 год існавалі валасная ўправа, касьцёл, 2 юдэйскія малітоўныя дамы, 3 крамы, кірмаш. Побач зь мястэчкам знаходзіўся аднайменны маёнтак, у якім працавалі вінакурня, вадзяны і конны млыны.
.jpg)
Паводле вынікаў перапісу 1897 году, у Каменцы было 74 двары, дзеялі касьцёл і 2 юдэйскія малітоўныя дамы, працавалі расейская народная вучэльня, 8 крамаў і карчма, штогод праводзіліся 8 кірмашоў. У 1908 годзе ў народнай вучэльні было 70 вучняў, 1 выкладнік.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Каменку занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Каменка абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР[2]. У 1919—1920 гадох мястэчка займалі бальшавікі. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Каменка апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Гарадзенскага павету Беластоцкага ваяводзтва. У гэты час існавалі аднайменныя мястэчка (105 двароў) і фальварак (4 пабудовы). На 1931 год дзеяў касьцёл (збудаваны ў 1908 годзе), працавалі гмінная ўправа і пошта.
У 1939 годзе Каменка ўвайшла ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стала цэнтрам сельсавету Шчучынскага раёну. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1940 год у вёсцы было 134 двары, пачатковая школа, маторны млын, фэльчарскі і вэтэрынарны пункты; у асадзе — 25 двароў. На 1971 год у Каменцы 180 двароў, на 1997 год — 261, на 1 студзеня 2001 году — 245. У 2000-я гады Каменка атрымала афіцыйны статус «аграгарадку».
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дэмаграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- XIX стагодзьдзе: 1830 год — 216 муж., зь іх шляхты 2, духоўнага стану 1, мяшчанаў-юдэяў 145, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 68[3]; 1878 год — 411 чал., зь іх 245 юдэяў[4]; 1885 год — 440 чал.; 1897 год — 553 чал.
- XX стагодзьдзе: 1905 год — 484 чал. у мястэчку Каменцы і 18 чал. у маёнтку Каменцы; 1919 год — 558 чал.; 1921 год — 569 чал. у мястэчку Каменцы і 94 чал. у фальварку Каменцы; 1940 год — 752 чал. у мястэчку Каменцы, 57 чал. у фальварку Каменцы і 209 чал. у асадзе Каменцы; 1971 год — 539 чал.; 1997 год — 643 чал.[5]; 1998 год — 661 чал.[6]; 1999 год — 661 чал.
- XXI стагодзьдзе: 1 студзеня 2001 году — 649 чал.[7]; 2010 год — 525 чал.
Інфраструктура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У Каменцы працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, лякарня, доі культуры, бібліятэка, пошта.
Турыстычная інфармацыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Славутасьці
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага (1908)
- Могілкі юдэйскія
Страчананя спадчына
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага (XVIII ст.)
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 369.
- ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
- ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 412.
- ^ Słownik geograficzny... T. III. — Warszawa, 1882. S. 779
- ^ Шаблюк В. Каменка // ЭГБ. — Мн.: 1997 Т. 4. С. 41.
- ^ БЭ. — Мн.: 1998 Т. 7. С. 512.
- ^ Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Шчучынскага р-на. — Мн., 2001.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7: Застаўка — Кантата. — 604 с. — ISBN 985-11-0130-3
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Шчучынскага р-на. — Мн.: БелЭн, 2001. — 592 с.: іл. ISBN 985-11-0218-0.
- Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 4: Кадэты — Ляшчэня. — 432 с. — ISBN 985-11-0041-2
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
| ||||||||