Сухаволя

	Сухаволя; лац. Suchavola
	польск. Suchowola
	; У цэнтры места
Герб Сухаволі
Горад з:	1777, 1997
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Падляскае
Павет:	Сакольскі
Плошча:	25,95 км²
Вышыня:	156 м н. у. м.
Насельніцтва (2017)
колькасьць:	2196 чал.
шчыльнасьць:	84,62 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	+48 85
Паштовы індэкс:	16-150
Нумарны знак:	BSK
Геаграфічныя каардынаты:	53°34′36″ пн. ш. 23°6′6″ у. д. / 53.57667° пн. ш. 23.10167° у. д.Каардынаты: 53°34′36″ пн. ш. 23°6′6″ у. д. / 53.57667° пн. ш. 23.10167° у. д.
	Сухаволя на мапе Польшчы Сухаволя
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	http://www.suchowola.com.pl/

Сухаво́ля (польск. Suchowola) — места ў Польшчы, на рацэ Альшанцы. Цэнтар меска-сельскай гміны Сакольскага павету Падляскага ваяводзтва. Насельніцтва на 2017 год — 2196 чалавек.

Сухаволя — даўняе мястэчка гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны), на этнічнай тэрыторыі беларусаў.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У XVIII ст. Янаў знаходзіўся ў валоданьні Сапегаў і ўваходзіў у склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва. У 1777 годзе Сухаволя атрымала мескія правы.

У 1775 годзе астраном і картограф Шыман Саберайскі вызначыў Сухаволю як месца, дзе крыжуюцца лініі, якія злучаць скрайнія пункты Эўропы. З гэтага часу яна лічыцца цэнтрам Эўропы, пра што сьведчыць памятны знак у мескім парку.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Сухаволя апынулася ў складзе Прусіі, у Беластоцкім дэпартамэнце. У 1807 годзе згодна з Тыльзіцкай мірнай дамовай паміж Расеяй і Францыяй, мястэчка апынулася ў Беластоцкай вобласьці Расейскай імпэрыі.

У 1860-я гады ў Сухаволі было 124 будынкі (зь іх 8 мураваных), дзеяў касьцёл; у канцы XIX ст. — 464 будынкі. 30 траўня 1868 году зьявіўся праект мескага гербу: у зялёным полі залатыя трылісьнікі^[1].

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Сухаволю занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Сухаволя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР^[2]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Сухаволя апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Гарадзенскім павеце Беластоцкага ваяводзтва.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны 15 верасьня 1939 году Сухаволю акупавалі войскі Трэцяга Райху, але праз тыдзень места перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбэнтропа. У лістападзе 1939 году Сухаволя ўвайшла ў склад БССР, у Беластоцкую вобласьць. З чэрвеня 1941 да верасьня 1944 году места зноў знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. 16 жніўня 1945 году ўлады СССР перадалі Сухаволю Польскай Народнай Рэспубліцы.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: ~1890 год — 2292 чал. (1104 муж. і 1188 жан.), зь іх 1087 каталікоў, 9 праваслаўных, 1184 юдэі і 12 мусульманаў^[3]
XXI стагодзьдзе: 2017 год — 2196 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Забудова гістарычная (XIX — пачатак XX ст.; фрагмэнты)
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1884—1885)
Млын ветраны (пачатак XX ст.)
Могілкі юдэйскія

Страчаная спадчына

Сынагога (XVIII ст.)

Галерэя

Краявіды Сухаволі
Гістарычная забудова
Дом памяці Ежы Папялушкі

Асобы

Францішак Грышкевіч (1904/1906—1946) — беларускі паэт, публіцыст, перакладнік, пэдагог
Адольф Зянюк (1895—1938) — беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, адвакат
Гэнрык Бэта (1886-1965) — беларускі і польскі грамадзкі і рэлігійны дзеяч, каталіцкі сьвятар.

Крыніцы

^ Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 242.
^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
^ Krzywicki J. Sidra // Słownik geograficzny... T. X. — Warszawa, 1889. S. 482.

Літаратура

Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў / Маст. А. Бажэнаў. — Менск: «Полымя», 1998. — 287 с.: іл. ISBN 985-07-0131-5.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI: Sochaczew — Szlubowska Wola. — Warszawa, 1890.

Вонкавыя спасылкі

Сухаволя , Radzima.org

[1] Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 242.

[at-2] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[3] Krzywicki J. Sidra // Słownik geograficzny... T. X. — Warszawa, 1889. S. 482.

[1]

[2]

[3]