Кузьніца

Кузьніца
Касьцёл Провіду Божага
ваяводзтва:	Падляскае
павет:	Саколкаўскі
Тэлефонны код:	(+48) 85
Аўтамабільны код:	BSK
Геаграфічныя каардынаты:	53°30′35″ пн. ш. 23°38′37″ у. д.
Кузьніца на мапе Польшчы Кузьніца

Кузьніца (польск. Kuźnica) — вёска ў Польшчы, на рацэ Ласасянцы. Цэнтар сельскай гміны Сакольскага павету Падляскага ваяводзтва. Знаходзіцца за 15 км на паўночны ўсход ад Саколкі, за 54 км на паўночны ўсход ад Беластоку, каля беларуска-польскай граніцы.

Кузьніца — даўняе места гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны), на беларускай этнічнай тэрыторыі.

Гісторыя

Царква-мураўёўка, 1915—18 гг.

Вялікае Княства Літоўскае

Каля 1504 году на беразе ракі Ласасянкі заснавалі рудню, пры якой неўзабаве ўзьнікла дзяржаўная вёска. У 1536 годзе Юры Зеляпуха заснаваў тут мястэчка Кузьніцу, якое ўваходзіла ў склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва. 12 чэрвеня 1546 году каралева і вялікая княгіня Бона Сфорца надала Кузьніцы прывілей на гандаль (існуе меркаваньне, што існаваў прывілей на Магдэбурскае права). У 1545 годзе ў мястэчку збудавалі касьцёл.

Касьцёл, каля 1900 г.

На 1679 годзе ў Кузьніцы існаваў Рынак і 4 вуліцы. У 1731 годзе ўладальнік Кузьніцы падкаморы гарадзенскі Казімер Мацюта перадаў маёнтак Супрасьлеўскаму манастыру пры ўмове, каб у мястэчку заснавалі базылянскі манастыр.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Кузьніца апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Гарадзенскім павеце Гарадзенскай губэрні. 8 чэрвеня 1808 году яна атрымала афіцыйны статус заштатнага места. 27 лютага 1875 году зьявіўся праект гербу Кузьніцы: срэбная тарча з выявай кавальскага молата ў чырвоным полі, ня якім разьмяшчаецца дзевяць залатых падковаў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Кузьніцу занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Кузьніца абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Кузьніца апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Гарадзенскім павеце Беластоцкага ваяводзтва. У 1930 годзе статус паселішча панізілі да вёскі.

Памежная пячатка.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны 15 верасьня 1939 году Кузьніцу акупавалі войскі Трэцяга Райху, але праз тыдзень вёску перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбэнтропа. У лістападзе 1939 году Кузьніца ўвайшла ў склад БССР, у Беластоцкую вобласьць. З чэрвеня 1941 да верасьня 1944 году вёска зноў знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. 16 жніўня 1945 году ўлады СССР перадалі Кузьніцу Польскай Народнай Рэспубліцы.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: ~1884 год — 1083 чал., зь іх 445 каталікоў, 38 праваслаўных і 438 юдэяў
• XXI стагодзьдзе: 2013 год — 1767 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Касьцёл Провіду Божага (1907—1913)
• Могілкі: каталіцкія, юдэйскія

Страчаная спадчына

• Царква Аляксандра Неўскага (2-я палова XIX ст.; мураўёўка)

Літаратура

• Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў / Маст. А. Бажэнаў. — Менск: «Полымя», 1998. — 287 с.: іл. ISBN 985-07-0131-5.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884.

Вонкавыя спасылкі

• Кузьніца, Radzima.org