Новы Двор (Сакольскі павет)

	Новы Двор; лац. Novy Dvor
	польск. Nowy Dwór
	; Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля
Герб Новага Двару
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Падляскае
Павет:	Сакольскі
Гміна:	Новы Двор
Войт:	Казімер Богуш
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	(+48) 85
Паштовы індэкс:	16-205
Нумарны знак:	BSK
Геаграфічныя каардынаты:	53°37′52″ пн. ш. 23°32′37″ у. д. / 53.63111° пн. ш. 23.54361° у. д.Каардынаты: 53°37′52″ пн. ш. 23°32′37″ у. д. / 53.63111° пн. ш. 23.54361° у. д.
	Новы Двор на мапе Польшчы Новы Двор
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Новы Двор (неадназначнасьць).

Но́вы Двор (польск. Nowy Dwór) — вёска ў Польшчы, на рацэ Бобры. Цэнтар сельскай гміны Сакольскага павету Падляскага ваяводзтва. Насельніцтва на 2012 год — 625 чалавек. Знаходзіцца за 27 км на поўнач ад Саколкі, за 63 км на поўнач ад Беластоку.

Новы Двор — даўняе магдэбурскае места гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны), на этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захаваўся касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля, помнік архітэктуры XVI—XIX стагодзьдзяў.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Новы Двор заснавалі ў XV ст. як каралеўскі сталовы маёнтак Гарадзенскай эканоміі. Ён уваходзіў у склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва. Паводле паданьня, у 1513 годзе з фундацыі вялікай княгіні Боны Сфорца тут збудавалі першы касьцёл.

12 жніўня 1579 году кароль і вялікі князь Стэфан Баторы надаў Новаму Двару Магдэбурскае права і герб: у срэбным полі залаты леў на чырвоным муры^[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Новы Двор апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Гарадзенскім павеце Гарадзенскай губэрні.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Новы Двор занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Новы Двор абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР^[2]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Новы Двор апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Гарадзенскім павеце Беластоцкага ваяводзтва. У 1934 годзе статус паселішча панізілі да вёскі.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны 15 верасьня 1939 году Новы Двор акупавалі войскі Трэцяга Райху, але праз тыдзень вёску перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбэнтропа. У лістападзе 1939 году Новы Двор увайшоў у склад БССР, у Беластоцкую вобласьць. З чэрвеня 1941 да верасьня 1944 году вёска зноў знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. 16 жніўня 1945 году ўлады СССР перадалі Кузьніцу Польскай Народнай Рэспубліцы. У 1955 годзе ў Новым Двары збудавалі мураваную царкву.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: ~1886 год — 1083 чал., зь іх 445 каталікоў, 38 праваслаўных і 438 юдэяў^[3]
XXI стагодзьдзе: 2012 год — 625 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля (1547, 1877—1878)
Могілкі: каталіцкія, праваслаўныя
Царква Сьвятога Мікалая (1955)

Асобы

Станіслаў Грынкевіч (1902—1945) — беларускі грамадзкі і палітычны дзяяч
Францішак Грынкевіч (1884—1933) — беларускі каталіцкі дзяяч
Янка Чарапук (пс. Змагар; 1896—1957) — беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, арганізатар беларускага жыцьця ў Чыкага

Крыніцы

^ Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 207.
^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
^ Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 13.

Літаратура

Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў / Маст. А. Бажэнаў. — Менск: «Полымя», 1998. — 287 с.: іл. ISBN 985-07-0131-5.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat. — Warszawa, 1886.

Вонкавыя спасылкі

Новы Двор , Radzima.org

[1] Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 207.

[at-2] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[3] Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 13.

[1]

[2]

[3]