Стаўпецкі раён
| Стаўпецкі раён | |
(Стаўбцоўскі раён) | |
 | |
| Агульныя зьвесткі | |
|---|---|
| Краіна | Беларусь |
| Статус | раён Беларусі |
| Уваходзіць у | Менская вобласьць |
| Адміністрацыйны цэнтар | Стоўпцы |
| Дата ўтварэньня | 15 студзеня 1940 |
| Кіраўнік | Дзяніс Калесень[d][1] |
| Насельніцтва (2018) | 39 216[2] |
| Шчыльнасьць | 21 чал./км² |
| Плошча | 1881,96[3] км² |
| Вышыня па-над узр. м. · сярэдняя вышыня | 177 м[4] |
| Месцазнаходжаньне Стаўпецкага раёну | |
| |
| Мэдыя-зьвесткі | |
| Часавы пас | UTC +3 |
| Тэлефонны код | +375-1717 |
| Паштовыя індэксы | 222 6хх, 222 7хх |
| Код аўтам. нумароў | 5 |
| Афіцыйны сайт | |
 Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы | |
Стаўпе́цкі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на захадзе Менскай вобласьці Беларусі. Плошча раёну складае 1,9 тыс. км². Насельніцтва на 2018 год — 39 216 чалавек[2]. Адміністрацыйны цэнтар — места Стоўпцы.
Геаграфічнае становішча
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Мяжуе з Валожынскім, Койданаўскім, Узьдзенскім, Нясьвіскім, Капыльскім раёнамі Менскай вобласьці і Карэліцкім, Наваградзкім і Івейскім раёнамі Гарадзенскай вобласьці.
Рэльеф і карысныя выкапні
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Значную частку раёну займае Стаўпецкая раўніна, якая на паўночным захадзе пераходзіць у Верхнянёманскую нізіну, на паўночным усходзе разьмяшчаецца частка Менскага ўзвышша. Пераважаюць вышыні 180—200 м, максымальная 340 м (гара Дубовая каля вёскі Вірлавічы).
Клімат і расьліннасьць
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Клімат умерана кантынэнтальны. Сярэдняя тэмпэратура студзеня -6,4 °С, ліпеня 17,7 °С. Сярэдняя колькасьць ападкаў складае 635 мм. Вэгетацыйны пэрыяд — 190 дзён.
Лясы (44% тэрыторыі раёну) хваёвыя, яловыя, бярозавыя, чорнаалешнікавыя. На паўночным захадзе раёну частка Налібоцкай пушчы. Ляндшафтавы заказьнік дзяржаўнага значэньня «Налібоцкі» (частка).
Гідраграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Галоўная рака — Нёман з прытокамі Сулой і Вусай. Найбольшае возера — Кромань.
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- XXI стагодзьдзе: 2009 год — 42 007 чал.[5] (перапіс); 2016 год — 39 758 чал.[6]; 2017 год — 39 514 чал.[7]; 2018 год — 39 216 чал.[2]
Гаспадарчая дзейнасьць
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Сельская гаспадарка спэцыялізуецца на мяса-малочнай жывёлагадоўлі і вырошчваньні буракоў. Вырошчваюць зерневыя і кармавыя культуры, бульбу. Прадпрыемствы харчовай, дрэваапрацоўчай, паліўнай, машынабудаўнічай прамысловасьці.
Па тэрыторыі раёну праходзяць чыгунка і аўтамабільная дарога Менск — Берасьце, аўтадарога Валожын — Стоўпцы, газаправоды Таржок (Расея) — Менск —Івацэвічы з адгалінаваньнямі на Стоўпцы, Новы і Стары Сьвержань, Ямал (Расея) — Заходняя Эўропа.
Турыстычная інфармацыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Захаваліся помнікі архітэктуры і садова-паркавага мастацтва: былая вуніяцкая Сьвята-Яна-Прадцечанская царква (XVIII ст.) у в. Гавязна, сядзібна-паркавы комплекс Брахоцкіх (XIX ст.) у в. Вялікі Двор, касьцёл Зьвеставаньня Паньне Марыі (1590) і каталіцкая капліца (XIX ст.) у в. Дзераўная, Сьвята-Георгіеўская царква (канец XIX ст. — пачатак XX ст.) у в. Залужжа, каталіцкая капліца (ХІХ ст.) у в. Куль, касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (пач. ХХ ст) у в. Налібакі, касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1588) і былая вуніяцкая Сьвята-Ўсьпенская царква (1590) і Сынагога (ХІХ ст.) у в. Новы Сьвержань, касьцёл Сьвятога Язэпа (пач. ХХ ст.) у в. Рубяжэвічы, Сьвята-Раства-Багародзіцкая царква (1770) у в. Стары Сьвержань, Сядзібна-паркавы комплекс Ленскіх (XIX ст.) у в. Сула.
Асобы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вёска Мікалаеўшчына — радзіма беларускага дзяржаўнага дзеяча, навукоўцы, пісьменьніка Аляксандра Сянкевіча (1884—1938) і беларускага грамадзкага і палітычнага дзеяча, пісьменьніка, пэдагога Язэпа Лёсіка (1883—1940).
Язэп Фарботка (1893, м. Налібакі — 1956) — беларускі нацыянальны дзеяч, паэт, літаратуразнавец, перакладчык, фатограф, навуковец.
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У склад раёну ўваходзяць 200 сельскіх населеных пунктаў. Адміністрацыйна падзяляецца на 11 сельсаветаў: Вішнявецкі, Дзераўнянскі, Заямнаўскі, Літвенскі, Мікалаеўшчынскі, Наваколасаўскі, Навасьвержанскі, Налібацкі, Рубяжэвіцкі, Старасьвержанскі, Шашкоўскі.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ http://stolbtsy.gov.by/rukovodstv/rajonnyj-ispolnitelnyj-komitet/predsedatel
- ^ а б в Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Государственный земельный кадастр Республики Беларусь (рас.) (па стане на 1 студзеня 2010 г.)
- ^ GeoNames (анг.) — 2005.
- ^ Перепись населения — 2009. Минская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Столбцовский район // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.
