Сьвіслач (басэйн Дняпра): розьніца паміж вэрсіямі
Цітаўка (рака) |
стыль |
||
Радок 22: | Радок 22: | ||
== Асноўныя прытокі == |
== Асноўныя прытокі == |
||
* '' |
* ''Правыя'': [[Цітаўка (рака)|Цітаўка]], [[Талька]], [[Сіняя]], [[Няміга]] |
||
* '' |
* ''Левыя'': [[Вяча]], [[Волма (басэйн Дняпра)|Волма]], [[Балачанка]], [[Жыцінка]], [[Ботча]] |
||
== На рацэ == |
== На рацэ == |
||
Радок 33: | Радок 33: | ||
Пачынаецца на [[Менскае ўзвышша|Менскім узвышшы]] за 1,5 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Шапавалы (Ракаўскі сельсавет)|Шапавалы]] [[Валожынскі раён|Валожынскага раёну]], вусьце на паўднёва-ўсходняй ускраіне мястэчка [[Сьвіслач (Магілёўская вобласьць)|Сьвіслач]] [[Асіповіцкі раён|Асіповіцкага раёну]]. Працякае цэнтральнай часткай Менскага ўзвышша і заходняй ускраінай [[Цэнтральнабярэзінская раўніна|Цэнтральнабярэзінскай раўніны]]. Пераважаюць штучныя вадаёмы — вадасховішчы й рыбагаспадарчыя сажалкі. |
Пачынаецца на [[Менскае ўзвышша|Менскім узвышшы]] за 1,5 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Шапавалы (Ракаўскі сельсавет)|Шапавалы]] [[Валожынскі раён|Валожынскага раёну]], вусьце на паўднёва-ўсходняй ускраіне мястэчка [[Сьвіслач (Магілёўская вобласьць)|Сьвіслач]] [[Асіповіцкі раён|Асіповіцкага раёну]]. Працякае цэнтральнай часткай Менскага ўзвышша і заходняй ускраінай [[Цэнтральнабярэзінская раўніна|Цэнтральнабярэзінскай раўніны]]. Пераважаюць штучныя вадаёмы — вадасховішчы й рыбагаспадарчыя сажалкі. |
||
Даліна ў вытокавай частцы У-падобная і скрынкападобная, у сярэдняй плыні пераважна трапэцападобная, у нізкай — невыразная або трапэцападобная, шырыня яе ў вярхоўі 0,4—0,6 км, у сярэдняй і |
Даліна ў вытокавай частцы У-падобная і скрынкападобная, у сярэдняй плыні пераважна трапэцападобная, у нізкай — невыразная або трапэцападобная, шырыня яе ў вярхоўі 0,4—0,6 км, у сярэдняй і ніжняй плыні 1—2 км. Схілы ў верхняй і сярэдняй плыні ўмерана стромкія, радзей спадзістыя (вышыня 10—12 м), парэзаныя далінамі прытокаў. [[Абалона]] двухбаковая (радзей аднабаковая), чаргуецца па берагах, парэзаная старыцамі і мэліярацыйнымі каналамі, пераважна адкрытая. Шырыня яе 0,3—0,5 км у высокай і 0,8—1 км у нізкай плыні<ref>{{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі|к}}</ref>. |
||
У вярхоўі ад вёскі [[Векшыцы]], дзе рака зьяўляецца часткай канала [[Вялейска-Менская водная сыстэма|Вялейска-Менскай воднай сыстэмы]], шырыня рэчышча да Заслаўскага вадасховішча 20—25 м. Рэчышча ў межах Менску і ніжэй да вёскі [[Каралішчавічы]] [[Менскі раён|Менскага раёну]] на 7 невялікіх дзялянках агульнай працягласьцю 7,9 км каналізаванае, ніжэй за плаціны Камсамольскага возера — выпраставанае. У межах Менску рака ўтварае 8 лукавінаў. У цэнтры места берагі забэтанаваныя, добраўпарадкаваныя. У сярэдняй і |
У вярхоўі ад вёскі [[Векшыцы]], дзе рака зьяўляецца часткай канала [[Вялейска-Менская водная сыстэма|Вялейска-Менскай воднай сыстэмы]], шырыня рэчышча да Заслаўскага вадасховішча 20—25 м. Рэчышча ў межах Менску і ніжэй да вёскі [[Каралішчавічы]] [[Менскі раён|Менскага раёну]] на 7 невялікіх дзялянках агульнай працягласьцю 7,9 км каналізаванае, ніжэй за плаціны Камсамольскага возера — выпраставанае. У межах Менску рака ўтварае 8 лукавінаў. У цэнтры места берагі забэтанаваныя, добраўпарадкаваныя. У сярэдняй і ніжняй плыні рэчышча мэандруе, глыбокаўрэзанае, зьвілістае, шырынёй 25—30 м, ніжэй за плаціну Асіповіцкага вадасховішча — да 50 м. Берагі ў ніжняй плыні вышынёй 2—3 м, месцамі 6—8 м. Дно роўнае, пясковае й пяскова-глеістае. |
||
Прыродны рэжым ракі зарэгуляваны каскадам вадасховішчаў. На сьцёк уплывае перапампоўка вады з ракі [[Вяльля]] [[Вялейска-Менская водная сыстэма|Вялейска-Менскай воднай сыстэмай]]. 3 вадасховішча Дразды частка сьцёку ідзе ў [[Сьляпянская водная сыстэма|Сьляпянскую водную сыстэму]], у пэрспэктыве паступіць у [[Лошыцкая водная сыстэма|Лошыцкую водную сыстэму]], што дасьць магчымасьць стварыць воднае кола ў Менску агульным працягам каля 50 км. Рэжым ракі вывучаўся на 19 пастах і значна зьмяніўся па пабудове Вялейска-Менскай воднай сыстэмы. Да яе |
Прыродны рэжым ракі зарэгуляваны каскадам вадасховішчаў. На сьцёк уплывае перапампоўка вады з ракі [[Вяльля]] [[Вялейска-Менская водная сыстэма|Вялейска-Менскай воднай сыстэмай]]. 3 вадасховішча Дразды частка сьцёку ідзе ў [[Сьляпянская водная сыстэма|Сьляпянскую водную сыстэму]], у пэрспэктыве паступіць у [[Лошыцкая водная сыстэма|Лошыцкую водную сыстэму]], што дасьць магчымасьць стварыць воднае кола ў Менску агульным працягам каля 50 км. Рэжым ракі вывучаўся на 19 пастах і значна зьмяніўся па пабудове Вялейска-Менскай воднай сыстэмы. Да яе будаваньня рака замярзала ў сярэдзіне сьнежня, крыгалом у 2-й палове сакавіка, найбольшыя ўзроўні вады ў 1-й дэкадзе красавіка, трываласьць разводзьдзя 50 дзён; па будаўніцтве рэжым ракі мала вывучаны<ref>[http://pogoda.by/315/gid.html?ind=311 Гідрамэтцэнтар Беларусі]{{ref-ru}}</ref>. |
||
== Жывёльны сьвет == |
== Жывёльны сьвет == |
||
Радок 47: | Радок 47: | ||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} |
* {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1—2. — Л., 1971. |
* Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1—2. — Л., 1971. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
Вэрсія ад 23:04, 14 траўня 2016
Сьвіслач | |
Рака Сьвіслач | |
Агульныя зьвесткі | |
---|---|
Выток | каля в. Шапавалы |
Вусьце | Бярэзіна |
Краіны басэйну | Беларусь |
Вобласьці | Менская вобласьць і Беларусь[1] |
Даўжыня | 285 км |
Сярэднегадавы сьцёк | 40—50 м³/с |
Плошча басэйну | 5,2 тыс. км² |
Нахіл воднай паверхні | 0,5 ‰ |
Сьвіслач — рака ў Менскай і Магілёўскай абласьцях, правы прыток ракі Бярэзіна (басэйн Дняпра). Даўжыня 285 км. Плошча вадазбору 5,2 тыс. км². Выдатак вады ў вусьці каля 40—50 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,5 ‰.
Асноўныя прытокі
На рацэ
- Месты: Менск, Заслаўе
- Мястэчкі: Сьвіслач
- Вадасховішчы: Заслаўскае, Крыніца, Дразды, Камсамольскае возера, Чыжоўскае, Асіповіцкае
Агульныя зьвесткі
Пачынаецца на Менскім узвышшы за 1,5 км на паўднёвы ўсход ад вёскі Шапавалы Валожынскага раёну, вусьце на паўднёва-ўсходняй ускраіне мястэчка Сьвіслач Асіповіцкага раёну. Працякае цэнтральнай часткай Менскага ўзвышша і заходняй ускраінай Цэнтральнабярэзінскай раўніны. Пераважаюць штучныя вадаёмы — вадасховішчы й рыбагаспадарчыя сажалкі.
Даліна ў вытокавай частцы У-падобная і скрынкападобная, у сярэдняй плыні пераважна трапэцападобная, у нізкай — невыразная або трапэцападобная, шырыня яе ў вярхоўі 0,4—0,6 км, у сярэдняй і ніжняй плыні 1—2 км. Схілы ў верхняй і сярэдняй плыні ўмерана стромкія, радзей спадзістыя (вышыня 10—12 м), парэзаныя далінамі прытокаў. Абалона двухбаковая (радзей аднабаковая), чаргуецца па берагах, парэзаная старыцамі і мэліярацыйнымі каналамі, пераважна адкрытая. Шырыня яе 0,3—0,5 км у высокай і 0,8—1 км у нізкай плыні[2].
У вярхоўі ад вёскі Векшыцы, дзе рака зьяўляецца часткай канала Вялейска-Менскай воднай сыстэмы, шырыня рэчышча да Заслаўскага вадасховішча 20—25 м. Рэчышча ў межах Менску і ніжэй да вёскі Каралішчавічы Менскага раёну на 7 невялікіх дзялянках агульнай працягласьцю 7,9 км каналізаванае, ніжэй за плаціны Камсамольскага возера — выпраставанае. У межах Менску рака ўтварае 8 лукавінаў. У цэнтры места берагі забэтанаваныя, добраўпарадкаваныя. У сярэдняй і ніжняй плыні рэчышча мэандруе, глыбокаўрэзанае, зьвілістае, шырынёй 25—30 м, ніжэй за плаціну Асіповіцкага вадасховішча — да 50 м. Берагі ў ніжняй плыні вышынёй 2—3 м, месцамі 6—8 м. Дно роўнае, пясковае й пяскова-глеістае.
Прыродны рэжым ракі зарэгуляваны каскадам вадасховішчаў. На сьцёк уплывае перапампоўка вады з ракі Вяльля Вялейска-Менскай воднай сыстэмай. 3 вадасховішча Дразды частка сьцёку ідзе ў Сьляпянскую водную сыстэму, у пэрспэктыве паступіць у Лошыцкую водную сыстэму, што дасьць магчымасьць стварыць воднае кола ў Менску агульным працягам каля 50 км. Рэжым ракі вывучаўся на 19 пастах і значна зьмяніўся па пабудове Вялейска-Менскай воднай сыстэмы. Да яе будаваньня рака замярзала ў сярэдзіне сьнежня, крыгалом у 2-й палове сакавіка, найбольшыя ўзроўні вады ў 1-й дэкадзе красавіка, трываласьць разводзьдзя 50 дзён; па будаўніцтве рэжым ракі мала вывучаны[3].
Жывёльны сьвет
Крыніцы
- ^ сэрвэр назваў GEOnet — 2018.
- ^ Блакітная кніга Беларусі. Энцыкл. — Мн.: 1994.
- ^ Гідрамэтцэнтар Беларусі (рас.)
Літаратура
- Блакітная кніга Беларусі: энцыкл / Рэдкал.: Н. А. Дзісько, М. М. Курловіч, Я. В. Малашэвіч і інш.; Маст. В. Г. Загародні. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — ISBN 5-85700-133-1
- Государственный водный кадастр: Водные ресурсы, их использование и качество вод (за 2004 год) / М-во природных ресурсов и охраны окружающей среды. — Мн., 2005. — 135 с.
- Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил.
- Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1—2. — Л., 1971.
Вонкавыя спасылкі
Сьвіслач (басэйн Дняпра) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў