Северо-Западный край (газэта, 1902)
| Северо-Западный край | |
 | |
| Тып | газэта |
|---|---|
| Заснаваная | 1902 |
| Мова | расейская мова |
| Северо-Западный край у Вікісховішчы | |
Северо-Западный край — грамадска-палітычная і літаратурная штодзённая газета радыкальна-ліберальнага, рэвалюцыйна-дэмакратычнага кірунку. Выходзіла ў Мінску с 1 (14) ноября 1902 по 8 (21) декабря 1905. Замяніла сабой Минский листок.[1]
Прытрымлівалася левых поглядаў. Сярод супрацоўнікаў газеты былі члены Мінскай групы РСДРП. Публікацыі эканамічнага характару не мелі выразна выяўленай накіраванасці: ад ліберальна-буржуазнага да марксісцкага.
Друкаваліся Ф. Н. Ястрэмскі, К. П. Чаплінскі, Мінскі прысяжны паверскі А. Аннекштейн, Я. Чимишлийский. Крытыкавала ўрадавыя меры, распрацоўваные С. Ю. Вітэ, як няздольныя радыкальна падняць прадукцыйныя сілы ў Расіі, а таксама народніцкую эканамічную платформу, абгрунтаваную Ю. Пемсконовым і А. Качароўскім. Перадрукавала шэраг эканамічных работ Леніна, С. Н. Булгакава «О богатстве как экономическом идеале», А. Аксельрод па гістарычным матэрыялізму.
Найбольш значнай эканамічнай публікацыяй з'яўляецца курс лекцый па палітэканоміі, напісаны А. Аннекштейном, азагалоўлены «Научные беседы». Гэты курс быў распрацаваны на аснове прац расійскіх эканамістаў, якія прытрымліваюцца па многіх пытаннях эканамічнага вучэння Маркса – В. Железнова, А. Ісаева, А. Багданава, Н. Зибера, А. Скварцова, І. Іванюкова, а таксама тэарэтыкаў Захаду: Д. Мілі, В. Зомбарта, Д. Гобсона, К. Бюхера. Асноўная ўвага пры разглядзе асноў палітэканоміі аўтарам было нададзена палеміцы паміж класічнай школай на чале з А. Смітам і д. Рекардо і гістарычнай школай на чале з В. Рошером і К. Книсом, а таксама рускіх марксістаў і народнікаў на чале з Н. Міхайлаўскім і В. Варанцовым. Праца А. Анекштэйна з'яўляўся адным з першых марксісцкіх даследаванняў па палітэканоміі, напісаных у асноўным з марксісцкіх пазіцый.
Па аграрным пытанні сур'ёзнымі даследаваннямі з'яўляліся артыкулы К. Чапінскага, прысвечаныя крытыцы падыходаў расійскіх народнікаў і якія блізка стаялі да распрацовак Леніна, Г. Пляханава, Н. іярданскага, А. Луначарскага, абгрунтоўваюць безгрунтоўнасць прапаноў А. Пешехонова і А. Качароўскага па затрымцы ў вёсцы развіцця капіталізму ў Расіі («Благородство вместо программы», 1904, № 603; к. ч. «Характеристика угасающего народничества», 1904, № 564; к. ч. «К аграрному вопросу», 1904, № 629).
У шэрагу публікацый падымаліся і тэарэтычныя пытанні па паняцці "грамадскі клас", крэдыце, падатках, кааперацыі, суадносінах палітыкі і эканомікі, пратэкцыянізму, працоўнага пытання, сэрвітуту, беспрацоўі, руска-германскага гандлёвага дагавора 1904 года, хутарызацыі. Прычым у некаторых з іх давалася і крытычная ацэнка эканамічнага вучэння Маркса (гл. Литературное обозрение, 1904, № 384; я.акунь. Литературное обозрение, 1903, № 105).[2][3]
У 1905 газету выкарыстоўвалі бальшавікі. Газета апублікавала праграму РСДРП, прынятую на II з'ездзе партыі. У № 782, 783, 785 (1905) быў перадрукаваны з газеты «Пралетар» артыкул Леніна «Дробнабуржуазны і пралетарскі сацыялізм» пад назвай «Марксізм і неанародніцтва».
Апублікаваў артыкулы, якія тлумачаць праграму сацыял-дэмакратыі ("Кто такое социал-демократы?"- №796; "Чего хочет Российская социал-демократическая партия для крестьян?"- №800).
3 снежня 1905 (у № 797) газета надрукавала памфлет Максіма Горкага «И еще о чорте».
У раздзелах Апошняя Пошта, Мясцовая Хроніка газета, умела падбіраючы факты, давала перадрукі з газет, выкрывалі самавольства самадзяржаўя, капіталістаў і памешчыкаў, паказвала развіццё масавага рэвалюцыйнага руху ў краіне. З лістапада 1905 (з № 788) сістэматычна друкавала матэрыялы пад рубрыкай Сярод рабочых, якія асвятлялі барацьбу пралетарыяту за дэмакратычныя свабоды, рост яго арганізаванасці.
Газета падвяргалася цэнзурным пераследам. Усе нумары яе выходзілі з белымі плямамі.
10 чэрвеня 1905 газета была прыпыненая. 28 кастрычніка стала выходзіць зноў.
Бальшавіцкая Новая жизнь, адзначаючы аднаўленне выхаду газеты, пісала, што газета выйшла "з ранейшай, строга марксісцкай праграмай" (№3, 29 кастрычніка (11 лістапада) 1905).
У газеце з'явіўся першы верш класіка беларускай літаратуры Янкі Купала "мужык" (15 мая 1905). Забаронена 8 (21) снежня 1905 (на № 801).
Рэдактары: И. П. Ситнич, К. И. Зиновьев, В. М. Щеглятьев, И. П. Фотинский, М. П. Мысовский, О. П. Мысовская.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ http://feb-web.ru/feb/periodic/pp0-abc/pp2/pp2-0481.htm?cmd=p&istext=1
- ^ Бусько В.Н. Прогрессивная экономическая мысль Белоруссии в начале XX в (по страницам газеты «Северо-Западный край») //Политэкономия. Сб. Мн., 1988; Бусько В.Н. Зато читал Адама Смита//Беларуская думка. Мн., 2003, № 11. – С.83-89.
- ^ https://ekonomika.by/ekonomisty/severo-zapadnyj-kraj