Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Польшчы
Адміністрацыйны падзел Польшчы трохузроўневы: краіна падзяляецца на ваяводзтвы (польск. województwo), ваяводзтвы — на паветы (польск. powiat), паветы — на гміны (польск. gmina).
У 1999 годзе ўведзены новы адміністрацыйны падзел. Цяпер у Польшчы 16 ваяводзтваў, 379 паветаў (65 гарадзкіх + 314 сельскіх), і 2478 гмінаў (307 гарадзкіх + 582 сельска-гарадзкіх + 1589 сельскіх). Папярэдняя адміністрацыйная рэформа была праведзеная 1 чэрвеня 1975 году, тады краіна падзялялася на ваяводзтвы (49) і гміны.
У 1946 годзе адбыўся першы пасьляваенны адміністрыцыйны падзел, узьнікла 14 ваяводзтваў і 2 вялікія гарады (як самастойныя адзінкі): Варшава — сталіца дзяржавы, і Лодзь. Ваяводзтвы падзяляліся на 299 паветаў, у тым ліку 29 гарадзкіх. Паветы падзяляліся на гміны, які было болей за 3000.
Найбуйнейшым стала Познанскае ваяводзтва — 39,2 тыс. км², а самым малым — Гданьскае — 10,7 тыс. км².
Болей за ўсё жыхароў налічвала Сылескае (Шлёнскае) — 2,823 млн чал., а менш за ўсё — Ольштынскае — 352 тыс. чал.
У 1950 годзе ўзьнікла 3 новыя ваяводзтвы з цэнтрамі ў Кашаліне, Зялёнай Гуры і Аполе. Гэты адміністрацыйны падзел захаваўся парктычна безь зьмяненьняў да 31 траўня 1975 году.
З 1 чэрвеня 1975 году ліквідаваліся паветы і адміністрацыйная структура зьмянялася з трохступеньчатай на двухступеньчатую. Было створана 49 ваяводзтваў, у тым ліку 3 у аглямэрацыях: у Варшаве, Лодзі і Кракаве. Мінімальнымі адміністрацыйнымі адзінкамі сталі 2345 гмінаў і 814 гарадоў, і нават асобныя раёны некаторых буйных гарадоў.
З 1 студзеня 1999 году ўступіў у сілу новы трохступеньчаты адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел, які абапіраецца на ваяводзтва, паветы і гміны.
На канец сьнежня 1999 году ў Польшчы пражывала каля 38 млн 654 тыс. чалавек. Сярэдняя шчыльнасьць насельніцтва складала 124 чалавекі на 1 км².
Ваяводзтвы Польшчы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]| Сьцяг | Герб | Ваяводзтва | Паветы | Плошча, км² |
Насельніцтва, чал. |
Шчыльнасьць, чал./км² |
Сталіца | Афіцыйны сайт | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
PL-MZ | Мазавецкае Mazowieckie |
42 | 35 558,18 (1) | 5 188 488 (1) | 145,9 (3) | Варшава Warszawa |
[1] |
|
|
PL-DS | Ніжнесылескае Dolnośląskie |
29 | 19 946,77 (7) | 2 878 410 (5) | 144,3 (4) | Уроцлаў Wrocław |
[2] |
|
|
PL-KP | Куяўска-Паморскае Kujawsko-Pomorskie |
23 | 17 971,68 (10) | 2 066 136 (10) | 115,0 (8) | Быдгашч, Торунь Bydgoszcz, Toruń |
[3] |
|
|
PL-LU | Люблінскае Lubelskie |
24 | 25 122,49 (3) | 2 166 213 (8) | 86,2 (12) | Люблін Lublin |
[4] |
|
|
PL-LB | Любускае Lubuskie |
14 | 13 987,88 (13) | 1 008 481 (16) | 72,1 (14) | Гораў Велікапольскі, Зялёна Гура Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra |
[5] |
|
|
PL-LD | Лодзінскае Łódzkie |
24 | 18 218,96 (9) | 2 555 898 (6) | 140,3 (5) | Лодзь Łódź |
[6] |
|
|
PL-MA | Малапольскае Małopolskie |
22 | 15 182,87 (12) | 3 279 036 (4) | 216,0 (2) | Кракаў Kraków |
[7] |
|
|
PL-OP | Апольскае Opolskie |
12 | 9 411,67 (16) | 1 037 088 (15) | 110,2 (10) | Аполе Opole |
[8] |
|
|
PL-PK | Падкарпацкае Podkarpackie |
25 | 17 845,66 (11) | 2 097 338 (9) | 117,5 (7) | Жэшаў Rzeszów |
[9] |
|
|
PL-PD | Падляскае Podlaskie |
17 | 20 187,01 (6) | 1 192 660 (14) | 59,1 (15) | Беласток Białystok |
[10] |
|
|
PL-PM | Паморскае Pomorskie |
20 | 18 310,36 (8) | 2 210 920 (7) | 120,7 (6) | Гданьск Gdańsk |
[11] |
|
|
PL-SK | Сьвентакшыскае Swiętokrzyskie |
14 | 11 710,20 (15) | 1 275 550 (12) | 108,9 (11) | Кельцы Kielce |
[12] |
|
|
PL-SL | Сылескае Śląskie |
36 | 12 333,51 (14) | 4 650 300 (2) | 377,4 (1) | Катавіцы Katowice |
[13] |
|
|
PL-WP | Велікапольскае Wielkopolskie |
35 | 29 826,51 (2) | 3 386 882 (3) | 113,6 (9) | Познань Poznań |
[14] |
|
|
PL-WN | Вармінска-Мазурскае Warmińsko-Mazurskie |
21 | 24 173,17 (4) | 1 426 155 (12) | 59,0 (16) | Ольштын Olsztyn |
[15] |
|
|
PL-ZP | Заходнепаморскае Zachodniopomorskie |
21 | 22 892,48 (5) | 1 692 271 (11) | 73,9 (13) | Шчэцін Szczecin |
[16] |
|
|
PL | Республіка Польшча Rzeczpospolita Polska |
379 | 312 685 (68) | 38 636 157 (32) | 123 | Варшава Warszawa |
[17] |
Гістарычны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- да 1569: Каралеўства Польскае
- 1569—1795: Рэч Паспаітая
- 1795—1807: Падзелы Рэчы Паспалітай
- 1807—1815: Варшаўскае герцагства
- 1815—1914: Царства Польскае
- 1914—1918: Першая сусьветная вайна
- 1918—1939: Польская Рэспубліка (1918—1939)
- 1939—1945: Другая сусьветная вайна
- 1918—1989: Польская народная рэспубліка
- пасьля 1989: Рэспубліка Польшча
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Польшчы — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў