Піюс II (папа рымскі)

Піюс II (папа рымскі)
	па-лацінску: Pius PP. II
Пасьвечаньні
Кансэкрацыя	; Хуан Карвахаль[d]
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	па-італьянску: Enea Silvio Piccolomini
Нарадзіўся	18 кастрычніка 1405 ; П’енца[d], Сіенская рэспубліка[d];
Памёр	14 жніўня 1464 (58 гадоў) ; Анкона, Папская дзяржава;
Пахаваны	Сант-Андрэа-дэльля-Вальле[d];
Дэнамінацыя	Каталіцкая царква
Бацькі	Silvio Piccolomini[d] ; Vittoria Forteguerri[d]
Дзеці	дзеці Энэа[d]
Адукацыя	Сіенскі ўнівэрсытэт[d];
Заняткі	каталіцкі сьвятар, дыплямат, пісьменьнік, прафэсар унівэрсытэту, паэт, гісторык, географ
Герб
	Піюс II у Вікісховішчы

Піюс II (па-лацінску: Pius PP. II), сьвецкае імя Энэа Сыльвіё Пікаляміні (італ. Enea Silvio Piccolomini; 18 кастрычніка 1405, Сарчыньяна, Рэспубліка Сіена — 14 жніўня 1464, Анкона, Папская вобласьць) — папа рымскі (19 жніўня 1458 — 14 жніўня 1464).

Будучы гуманістам, Піюс II падтрымліваў разьвіцьцё культурнага жыцьця пры папскім двары. Сам ён увесь час цікавіўся клясычнай літаратурай, праводзячы ночы, як ён сам пра гэта казаў, за чытаньнем лацінскіх паэтаў або ў напісаньні ўласнага дзёньніка. Ён пакінуў па сабе адзіную вядомую папскую аўтабіяграфію, якая называлася «Камэнтары». За часам Піюса II пашырыўся рымскі ўнівэрсытэт Сапіенца. Піюс II выношваў фантастычныя пляны з навяртаньня ў хрысьціянства турэцкага султана.

Ліцьвіны і літоўская мова

Пакінуў апісаньне Літвы і народу гэтай краіны — ліцьвінаў, якія гаворыць на славянскай мове — у працы «De Polonia, Lithuania et Prussia»^[a]^[7]:

	Літва з сваімі шырокімі прасторамі мяжуе з Польшчай ад усходу. Краіна багатая на балоты і лясістая... У Ліцьвінаў рэдкія гарады, няшмат таксама і вёсак. Асноўнае багацьце народу — скуры зьвяроў, якіх у нашым часе называюць сабалямі і гарнастаямі... Шмат у іх воску і мёду, што даюць дзікія пчолы ў лясох. Віно ўжываюць рэдка, а хлеб у іх чорны. Прадукты харчаваньня дае гадоўля свойскай жывёлы, а таму несельнікі спажываюць шмат малака. Мова народу славянская. Яна вельмі разьлеглая і падзеленая на розныя адгалінаваньні. Сярод славянаў адныя належаць да Рымскай царквы, як Далматы, Харваты, Карнійцы і Палякі. Іншыя трымаюцца памылак Грэкаў, як Баўгары, Русіны і многа зь Ліцьвінаў. Зноў жа іншыя выдумалі свае ўласныя ерасі, як Чэхі, Маравы і Басьнякі... Некаторыя дасюль яшчэ жывуць у сьлепаце паганскай, напрыклад, шматлікія зь Ліцьвінаў пакланяюцца ідалам. У нашым часе вялікая частка іх прымкнула да вучэньня Хрыста, калі Ўладзіслаў (Ягайла), які паходзіў з гэтага народу, атрымаў карону Польшчы.

Як зазначае гісторык Павал Урбан, хоць сам Сыльвіё Пікаляміні не наведваў Вялікага Княства Літоўскага, але ён добра ведаў доктара і прафэсара тэалёгіі Яна Гераніма з Прагі, які быў асабістым прапаведнікам і спавядальнікам Ягайлы, і браў удзел у хрышчэньні насельніцтва Літвы. Таксама як япіскам, а пазьней кардынал Сыльвіё Пікаляміні ведаў кардынала Ізідара — праваслаўнага мітрапаліта, які ад імя Вялікага Княства Літоўскага ў 1439 годзе падпісаў акты Флярэнтыйскай уніі. Таксама з пачаткам вайны паміж Каралеўствам Польскім і крыжакамі (1454 год) Сыльвіё Пікаляміні як легат Ватыкана браў удзел у спробах замірыць супраціўнікаў, а ў 1457 годз ён стаў япіскапам прускай зямлі Варміі. Апроч таго, будучы ўжо кіраўніком Ватыкану, папа Піюс II, з усяго відаць, меў беспасярэднія кантанты зь Вільняй^[8].

Заўвагі

^ У польскім перакладзе — Zbiór pamiętników historycznych o dawnéy Polszcze z rękopisów, tudzież dzieł w różnych językach o Polszcze wydanych oraz z listami oryginalne mi królów i znakomitych ludzi w kraju naszym

Крыніцы

^ ^а ^б autori vari Enciclopedia dei Papi (італ.) — 2000.
^ ^а ^б BeWeB
^ Deutsche Nationalbibliothek Record #118594702 // Gemeinsame Normdatei (ням.) — 2012—2016.
^ http://www.museodiocesanoancona.it/pls/ancona/v3_s2ew_consultazione.mostra_pagina?id_pagina=22841
^ Catholic-Hierarchy.org (анг.) — USA: 1990.
^ ^а ^б Pas L. v. Genealogics (анг.) — 2003.
^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 14—15.
^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 14.

Вонкавыя спасылкі

Піюс II, Catholic Encyclopedia

[7] У польскім перакладзе — Zbiór pamiętników historycznych o dawnéy Polszcze z rękopisów, tudzież dzieł w różnych językach o Polszcze wydanych oraz z listami oryginalne mi królów i znakomitych ludzi w kraju naszym

[_70368d59ec8e1559-1] а ^б autori vari Enciclopedia dei Papi (італ.) — 2000.

[_a0a43811601b6ac6-2] а ^б BeWeB

[_f8b2a93d57b13857-3] Deutsche Nationalbibliothek Record #118594702 // Gemeinsame Normdatei (ням.) — 2012—2016.

[_8a355f8dd9c848a7-4] ttp://www.museodiocesanoancona.it/pls/ancona/v3_s2ew_consultazione.mostra_pagina?id_pagina=22841

[_1ae00f97488d83d5-5] Catholic-Hierarchy.org (анг.) — USA: 1990.

[_e5dbca64e72966c0-6] а ^б Pas L. v. Genealogics (анг.) — 2003.

[8] Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 14—15.

[9] Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 14.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

п а р Папы рымскія
I—IV стагодзьдзі	Пётар Лін Анаклет Клімэнт I Эварыст Аляксандар I Сыкст I Тэлесфор Гігін Піюс I Аніцэт Сатэрыюс Алеўтэр Віктар I Зэфірын Калікст I Урбан I Пантыян Антэр Фабіян Карнэліюс Люцыюс I Стэфан I Сыкст II Дыянісіюс Фэлікс I Эўтыхіян Кай Марцэлін Марцэл I Эўсэбіюш Мільтыяд Сыльвэстар I Марк Юліюс I Лібэрыюс Дамас I Сырыцыюс Анастасіюс I	Сымбаль папаў рымскіх
V—VIII стагодзьдзі	Інакенцыюс I Зосім Баніфацыюс I Цэлестын I Сыкст III Леў I Гілярыюс Сымпліцыюс Фэлікс III Гелясіюс I Анастасіюс II Сымах Гармізд Ян I Фэлікс IV Баніфацыюс II Ян II Агапіт I Сыльвэрыюс Вігіліюс Пэлягіюс I Ян III Бэнэдыкт I Пэлягіюс II Грыгорыюс I Сабініян Баніфацыюс III Баніфацыюс IV Адэадат I Баніфацыюс V Ганорыюс I Сэвэрын Ян IV Тэадор I Мартын I Эўгеніюш I Віталіян Адэадат II Дон Агата Леў II Бэнэдыкт II Ян V Конан Сэргіюш I Ян VI Ян VII Сызыніюс Канстантын I Грыгорыюс II Грыгорыюс III Захар Стэфан Стэфан II Павал I Стэфан III Адрыян I Леў III
IX—XII стагодзьдзі	Стэфан IV Пасхал I Эўгеніюш II Валянцін Грыгорыюс IV Сэргіюш II Леў IV Бэнэдыкт III Мікалай I Адрыян II Ян VIII Марын I Адрыян III Стэфан V Фармоз Баніфацыюс VI Стэфан VI Раман Тэадор II Ян IX Бэнэдыкт IV Леў V Сэргіюш III Анастасіюс III Ляндон Ян X Леў VI Стэфан VII Ян XI Леў VII Стэфан VIII Марын II Агапэт II Ян XII Леў VIII Бэнэдыкт V Ян XIII Бэнэдыкт VI Бэнэдыкт VII Ян XIV Ян XV Грыгорыюс V Сыльвэстар II Ян XVII Ян XVIII Сэргіюш IV Бэнэдыкт VIII Ян XIX Бэнэдыкт IX Сыльвэстар III Бэнэдыкт IX Грыгорыюс VI Клімэнт II Бэнэдыкт IX Дамас II Леў IX Віктар II Стэфан IX Мікалай II Аляксандар II Грыгорыюс VII Віктар III Урбан II Пасхал II Гелясіюс II Калікст II Ганорыюс II Інакенцыюс II Цэлестын II Люцыюс II Эўгеніюш III Анастасіюс IV Адрыян IV Аляксандар III Люцыюс III Урбан III Грыгорыюс VIII Клімэнт III Цэлестын III Інакенцыюс III
XIII—XVI стагодзьдзі	Ганорыюс III Грыгорыюс IX Цэлестын IV Інакенцыюс IV Аляксандар IV Урбан IV Клімэнт IV Грыгорыюс Х Інакенцыюс V Адрыян V Ян XXI Мікалай III Мартын IV Ганорыюс IV Мікалай IV Цэлестын V Баніфацыюс VIII Бэнэдыкт XI Клімэнт V Ян XXII Бэнэдыкт XII Клімэнт VI Інакенцыюс VI Урбан V Грыгорыюс XI Урбан VI Баніфацыюс IX Інакенцыюс VII Грыгорыюс XII Мартын V Эўгеніюш IV Мікалай V Калікст III Піюс II Павал II Сыкст IV Інакенцыюс VIII Аляксандар VI Піюс III Юліюс II Леў X Адрыян VI Клімэнт VII Павал III Юліюс III Марцэл II Павал IV Піюс IV Піюс V Грыгорыюс XIII Сыкст V Урбан VII Грыгорыюс XIV Інакенцыюс IX Клімэнт VIII
з XVII стагодзьдзя	Леў XI Павал V Грыгорыюс XV Урбан VIII Інакенцыюс X Аляксандар VII Клімэнт IX Клімэнт X Інакенцыюс XI Аляксандар VIII Інакенцыюс XII Клімэнт XI Інакенцыюс XIII Бэнэдыкт XIII Клімэнт XII Бэнэдыкт XIV Клімэнт XIII Клімэнт XIV Піюс VI Піюс VII Леў XII Піюс VIII Грыгорыюс XVI Піюс IX Леў XIII Піюс X Бэнэдыкт XV Піюс XI Піюс XII Ян XXIII Павал VI Ян Павал I Ян Павал II Бэнэдыкт XVI Францішак