Налібакі
| Налібакі | |
 Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьв. Панны Марыі | |
| Вобласьць: | Менская |
| Раён: | Стаўпецкі |
| Сельсавет: | Налібоцкі |
| Тэлефонны код: | +375 1717 |
| Паштовы індэкс: | 222683 |
| Аўтамабільны код: | 5 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°45′42″ пн. ш. 26°28′11″ у. д. / 53.76167° пн. ш. 26.46972° у. д.Каардынаты: 53°45′42″ пн. ш. 26°28′11″ у. д. / 53.76167° пн. ш. 26.46972° у. д. |
Налібакі на мапе Беларусі   Налібакі | |
 Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
| |
Налі́бакі — вёска ў Беларусі, цэнтар сельсавету Стаўпецкага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва 658 чал. (1998). Знаходзяцца за 45 км на паўночны захад ад Стоўпцаў; на скрыжаваньні аўтамабільных дарог Івянец — Шчорсы і Стоўпцы — Налібакі.
Налібакі — даўняе мястэчка гістарычнай Меншчыны, каля Налібоцкай пушчы.
Назва
На думку беларускага географа, В. Жучкевіча, тапонім «Налі́бакі»[1][2] ўтварыўся ад прозьвішча «Малібог»[3]. Часам сустракаецца форма назвы «Налібокі» (польск. Naliboki).
Гісторыя
.jpg)
Першы пісьмовы ўспамін пра Налібакі датуецца 1447. Да 1485 яны знаходзіліся ў валоданьні Гедыголдавічаў, да 1554 — Кезгайлаў, потым Завішаў і Шэметаў, з 1555 — Мікалая Радзівіла «Чорнага». Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) мясьціна ўвайшла ў склад Менскага павету Менскага ваяводзтва.
У XVI ст. Налібакі зрабіліся цэнтрам воласьці. У 1636 А. С. Радзівіл збудаваў тут касьцёл, перабудаваны ў 1699. Станам на 1727 у мястэчку было 62 двары. У 1720-я каля Налібакаў пачала працаваць гута. На 1757 — 83 двары, карчма.
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Налібакі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Ашмянскім павеце Віленскай губэрні. Станам на 1801 у мястэчку быў 61 двор, касьцёл, крама, бровар, карчма. У 2-й пал XIX ст. Налібакі перайшлі да Вітгенштэйнаў, з 1881 — Гогенлёэ. Паводле вынікаў перапісу (1897) тут было 224 двары, касьцёл, малітоўны дом, 2 школы, лякарня, валасны суд, карчма.
Згодна з Рыскай мірнай дамовай (1921) Налібакі апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе зрабіліся цэнтрам гміны Стаўпецкага павету Наваградзкага ваяводзтва.
У 1939 Налібакі ўвайшлі ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 зрабілася цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. Станам на 1998 тут было 240 двароў.
У 2001 годзе польскі Інстытут нацыянальнай памяці абвінаваціў некаторых сяброў аддзелу Бельскага ў разьні ў мястэчку Налібакі. У выніку нападу партызанаў 8 траўня 1943 году загінулі 128 чалавек, у тым ліку тры жанчыны, некалькі падлеткаў і дзесяцігадовае дзіця[4][5]. Сын аднаго з братоў і некаторыя пакінутыя ў жывых партызаны сьцьвярджалі, што аддзел Бельскіх ня меў дачыненьня да гэтага выпадку, бо ў гэты дзень знаходзіўся за 100 км ад мястэчка[6].
Насельніцтва
- XIX стагодзьдзе: 1869 — 165 чал.[7]; 1897 — 1519 чал.
- XX стагодзьдзе: 1901 — 1789 чал.; 1921 — 515 чал.[8]; 1997 — 743 чал.
Інфраструктура
У Налібаках працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, дом культуры.
Турыстычная інфармацыя
Выдатныя мясьціны
- Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьв. Панны Марыі (1935—39)
- Могілкі каталіцкія
Галерэя
- Краявіды Налібакаў
-
Панарама -
Касьцёл -
Касьцёл, бакавы фасад -
Новая царква
Крыніцы
- ^ Налібакі // Слоўнік беларускай мовы (клясычны правапіс) / Уклад. калектыў супрацоўнікаў выдавецтва «Наша Ніва». — Наша Ніва, 2001.
- ^ Валерый Шаблюк. Налібакі // ЭГБ. — Мн.: 1999 Т. 5. С. 274.
- ^ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 250.
- ^ Śledztwo w sprawie zbrodni popełnionych przez partyzantów radzieckich na żołnierzach Armii Krajowej i ludności cywilnej na terenie powiatów Stołpce i Wołożyn. // Instytut Pamięci Narodowej, 16.05.2006 (пол.)
- ^ Prokurator Anna Gałkiewicz, Omówienie dotychczasowych ustaleń w śledztwach w sprawach o zbrodnie w Nalibokach i Koniuchach // Naszawitryna.pl, 14.05.2003 (пол.)
- ^ Кастусь Лашкевіч, TUT.BY, У Галівудзе думаюць, што герб Беларусі — «Пагоня» (рас.)
- ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 380.
- ^ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część I: Województwo Nowogródzkie. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
Літаратура
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 5: М — Пуд. — 592 с. — ISBN 985-11-0141-9
- Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
- Naliboki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 2: Januszpol — Wola Justowska. — Warszawa, 1902. S. 369.
Вонкавыя спасылкі
Налібакі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- мяст. Налібакі на Radzima.org
- Налибоки на Глобус Беларуси (рас.)
| ||||||||