Перайсьці да зьместу

Буйвід

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Буйвід
лац. Bujvid
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Boje + Wid
Іншыя формы
Варыянт(ы) Бойвід, Бойвіт, Бувід, Бейвід, Бевід
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Буйвід»

Буйвід (Бувід), Бойвід (Бойвіт), Бейвід (Бевід) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Бой (Boje) і Від (Wid) — імёны германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова бой- (буй-, бэй-) (імёны ліцьвінаў Бейка, Бэер, Бумонт; германскія імёны Beiko, Beieri, Bumund) зьнітоўваецца з швэдзкім boja 'ланцуг, кайданы'[3], а аснова -від- (імёны ліцьвінаў Відмунд, Мельвід, Торвід; германскія імёны Widmund, Melvid, Torvid) паходзіць ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва'[4]. Такім парадкам, імя Буйвід азначае «ланцуг моцы»[5]. Адзначалася германскае імя Бувід (Bovidh)[6].

Паводле францускага лінгвіста-германіста Раймонда Шмітляйна, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў, імя Буйвід утварылася ад складаньня германскіх імёнаў Beud і Wido[7].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Roiwide, houptman czu Kernow[8], Boywid, capitaneus in Kerna[9] (23 красавіка 1398 году); Борису Кинътовтовичу… Буивиду, Борисову брату (9 лістапада 1449 году)[10]; Bvyvid (Buywid; паміж 8 і 13 сакавіка 1462 году)[11]; Gynywilo Bvywidowycz (Gynywil Buywidowicz[12]; 30 чэрвеня 1471 году)[13]; Bwywyd Schedyborowycz (15 траўня 1489 году)[14]; Buiwid (10 ліпеня 1490 году)[15]; Станко Ожакович Буивид (1 сакавіка 1491 году)[16]; купил в бояр ошменских… землицу Буивидовщину (25 чэрвеня 1499 году)[17]; на бояръ господарьскихъ на Янушка а на Григорья Буйвидовичовъ (5 чэрвеня 1510 году)[18]; бояринъ господарьский Станько Буйвидовичь (14 лістапада 1519 году)[19]; nobiles… Georgius Buywydowycz (6 сьнежня 1522 году)[20]; Нарушъ Буивидовичъ[21], Янушко Буивидовичъ… Григореи Буивидовичъ… Юреи Буивидовичъ[22], Юреи Буивидовичъ[23], Юри Буивидовичъ[24], Павелъ Буивидовичъ… Воитъко Буивидовичъ[25], Лаврин Буивидовичъ[26], Юшко Буивидовичъ[27] (1528 год); села Бевидовичовъ… село Бойвидишки (1554 год)[28]; Размүсъ Павъловичъ Бувидовича (1565 год)[29]; Павелъ Буйвидъ съ повету Городенского[30], з ыменья своего з Бейвиды[31], Родъ Буйвидовъ[32], за затя своего Станислава Буйвидовича[33] (1567 год); Michaelis Buywid capitanei rositensis (1590 год)[34]; per Michaelem Boevid capitaneum Rositensem… Boevid… Boewid (1599 год)[35]; Joannes Buiwidowicz (1600 год)[36]; Christophorus Buywidowicz (1604 год)[37]; Władysław Buywid — skarbnik Miński (23 красавіка 1690 году)[38]; Ród Baywidów (1690 год)[39]; Petri Buywid (1711 год)[40]; Beywidzie… Boywidy… Buywidziszki (1744 год)[41]; Jan Buiwid (24 кастрычніка 1765 году)[42]; Jan Pojwidowicz (1782—1784 гады)[43]; Michał Boywid (9 лютага 1791 году)[44]; Jan Bojwit (1798 год)[45].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Буйвід († па 1398) — літоўскі баярын, староста кернаўскі; пачынальнік роду Буйвідаў
  • Буйвід Гінтаўтавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца разам з братам Барысам у 1449 годзе
  • Станіслаў Янавіч Буйвідовіч — вількійскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1592 годзе[46]
  • Ян Буйвід — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, скарбнік смаленскі ў 1793 годзе[47]

Буйвіды — парафіяне Катэдральнага касьцёла ў Менску на 1851—1857 гады[48].

Буйвідовічы (Bujwidowicz) — прыгонныя з ваколіцаў Ганусішкаў (Троцкі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[49].

Бойвіды (Bojwid), Буйвіды (Bujwid) гербу Даленга і Буйвідовічы (Bujwidowicz) — літоўскія шляхецкія роды з Троцкага павету[50].

Буйвіды гербу Сьлепаўрон — літоўскі шляхецкі род[51].

Бойвіт (Boywitt) — прозьвішча, гістарычна зафіксаванае на тэрыторыі цяперашняй Летувы[52].

На 1909 год існаваў фальварак Буйвідаўшчына ў Менскім павеце Менскай губэрні[53].

На гістарычнай Віленшчыне існуе вёска Буйвіды.

Глядзіце таксама

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Nielsen O. Olddanske personnavne. — Kjøbenhavn, 1883. S. 14.
  2. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1563.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
  6. ^ Lundgren M. F. Personnamn från medeltiden // Svenska landsmål och svenskt folkliv. Hft. 45, 1892. S. 35.
  7. ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 1, 1964. P. 19.
  8. ^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
  9. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 227.
  10. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 66.
  11. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 274.
  12. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 320.
  13. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 320.
  14. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 196.
  15. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 430.
  16. ^ Грамота Анны, вдовы дорогичинского судьи Немиры Римовидовича, о продаже имения Миколаю Радзивилловичу (1491), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  17. ^ Акты, относящиеся к истории Западной России. Т. 1 (6). Сборник документов канцелярии великого князя литовского Александра Ягеллончика, 1494—1506 гг. Шестая книга записей Литовской метрики. — М.; СПб., 2012. P. 227.
  18. ^ Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 47—48.
  19. ^ Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 1363.
  20. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 151.
  21. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 69.
  22. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 71.
  23. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 74.
  24. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 78.
  25. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 89.
  26. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 158.
  27. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 160.
  28. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 8. — Вильна, 1870. С. 64, 117.
  29. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 261.
  30. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 446.
  31. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 547.
  32. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 722.
  33. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 776.
  34. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 27. — Витебск, 1898. С. 122.
  35. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 27. — Витебск, 1898. С. 101—102.
  36. ^ Trypućko J. Polonica vetera Upsaliensia: catalogue des imprimés polonais ou concernant la Pologne des XVe, XVIe, XVIIe et XVIIIe siècles conservés à la Bibliothèque de l’université royale d’Upsala. — Uppsala, 1958. P. 58.
  37. ^ Trypućko J. Polonica vetera Upsaliensia: catalogue des imprimés polonais ou concernant la Pologne des XVe, XVIe, XVIIe et XVIIIe siècles conservés à la Bibliothèque de l’université royale d’Upsala. — Uppsala, 1958. P. 165.
  38. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 13. — Вильна, 1886. С. 379.
  39. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo trockie 1690 r. — Warszawa, 2000. S. 142.
  40. ^ Гурская Ю. Многоязычие в Великом княжестве Литовском в зеркале древних фамилий // Acta Baltico-Slavica. Nr. 37 (2013). С. 5.
  41. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  42. ^ Рыбчонак С. Попіс шляхты Аршанскага павета 30 верасня 1765 г. // Герольд Litherland. № 20, 2014. С. 111.
  43. ^ Pabaisko dekanato vizitacija 1782—1784 m.: atlikta Vilniaus vyskupo Ignoto Jokūbo Masalskio parėdymu. — Vilnius, 2010. P. 317.
  44. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 462.
  45. ^ 3,"asc"&searchtable=&rpp2=50 Antolepty, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  46. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 3. ― Вильна, 1904. С. 16.
  47. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 4. Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2003. S. 182.
  48. ^ Яўген Анішчанка, Минский кафедральный костел. Список прихожан 1851—1857, Архіў гісторыка Анішчанкі, 29 студзеня 2016 г.
  49. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 247, 426.
  50. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 236, 242.
  51. ^ Гербоўнік беларускай шляхты. Т. 2. — Менск, 2007. С. 384.
  52. ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 1. — Vilnius, 1985. P. 337.
  53. ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 21.

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Буйвід&oldid=2582497»