Аляксей Анішчык

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Анішчык.

Аляксей Анішчык
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	19 ліпеня 1912(1912-07-19) Мондзін, Наваградзкі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	31 сакавіка 2007(2007-03-31) (94 гады) Вільня, Летува
Пахаваны	Сьвята-Эўфрасіньнеўскія могілкі
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	журналіст, мэмуарыст, пэдагог, грамадзкі дзяяч

Аляксей Анішчык (пс.: Андрэй Чэмер, А.Шпак; 19 ліпеня 1912, хутар Мондзіна, Наваградзкі павет — 31 сакавіка 2007, Вільня) — беларускі пісьменьнік, мэмуарыст, пэдагог і грамадзкі дзяяч.

У міжваенныя часы вершы, апавяданьні і мастацкія здымкі маладога Аляксея Анішчыка друкавалі беларускія і польскія газэты і часопісы Заходняй Беларусі.

Біяграфія

Выпускнік Наваградзкай беларускай гімназіі і магістратуры эканамічнага факультэту Пазнанскага ўнівэрсытэту. Пасьля вайны працаваў у Катавіцах, дзе кіраваў курсамі для інжынэраў і тэхнікаў.

У верасьнёвай кампаніі 1939 году ў складзе польскага войска бараніў Варшаву ад нацыстаў.

Пасьля капітуляцыі Польшчы вярнуўся ў Наваградак, дзе выкладаў у школе беларускую мову і літаратуру. На Беласточчыне быў дырэктарам школы. У 1941 годзе — выкладчык і загадчык школы ў мястэчку Уселюб. З 1942 выкладчык Наваградзкай беларускай настаўніцкай сэмінарыі.

Актыўна займаўся беларускай выкладчыцкай і журналісцкай дзейнасьцю ў 1940-я гады, у часы нямецкай акупацыі. Публікаваўся ў газэце «За праўду», са студзеня 1944 году яе рэдактар. У лютым — траўні 1944 году загадчык Наваградзкай друкарні, у траўні — чэрвені супрацоўнік сэктара радыёперадач Беларускага культурнага цэнтру ў Менску.

Браў удзел у ІІ Усебеларускім кангрэсе ў Менску ў 1944 годзе, дзе рэзка выступіў «супраць усіх акупантаў Беларусі».

У 1945—1946 гадах жыў у Кракаве, працаваў у газэтах. Узначаліў ваяводзкі аддзел выдавецтва «Czytelnik» ва Ўроцлаве і Шчэціне. Арыштаны савецкімі спэцслужбамі ў Польшчы ў траўні 1948 году і засуджаны да расстрэлу. Сьмяротны прысуд пазьней зьмянілі на 25 гадоў ГУЛАГу. Быў вызвалены ў 1962 годзе. Рэалібітаваны ня быў.

Па вызваленьні працаваў эканамістам у Вярэнаве, потым у Эйшышках, пасьля ў Шырвінтах. 24 лютага 1973 году ажаніўся з Аленай Анішчык. Жыў у Вільні, пісаў вершы, якія былі надрукаваныя толькі пасьля атрыманьня Летувой незалежнасьці. За ўласныя грошы і ахвяраваньні выдаў некалькі кніжак прозы, вершаў і ўспамінаў. Сябра Саюзу беларускіх пісьменьнікаў з 2000 году.

Быў актыўным у беларускім грамадзкім жыцьці, ачольваў Віленскае беларускае таварыства палітвязьняў і ссыльных. Роўна за год да сьмерці пакінуў пасаду.

Пахаваны ў Вільні на Сьвята-Эўфрасіньнеўскіх могілках (Былінах).

Творы

• Мондзінская балада: Дакументальная аповесць. Вільня, 1996
• За калючым дротам: (Нарысы, вершы). Вільня, 1996
• Жизнь живым принадлежит: (Стихи). Вільня, 1996
• Наваградская Беларуская Гімназія. Вільня, 1997
• Сяргей Хмара. Вільня, 1998
• Выбраныя Богам. Vilnius: Saverenas, 1999. 224 с.
• Партрэты. Вільня, 2001.

Публікацыі ў перыёдыцы

• Анішчык А, Наваградская беларуская гімназія // Культура, 1994, №49. - 1995. - 4 студз. (№ 1). - С. 6; 11 студз. (№ 2). - С. 6; 4-18 студз. (№3) - С. 6.

Вонкавыя спасылкі

• Слоўнік Маракова
• У Вільні адзначаюць 100-годзьдзе Аляксея Анішчыка Радыё Свабода 19.07.2012
• Архіў Аляксея Анішчыка ў Віленскам беларускам музэі імя Івана Луцкевіча