Пётар Чайкоўскі

Пётар Чайкоўскі
Пётр Ильич Чайковский
Дата нараджэньня	7 траўня [ст. ст. 25 красавіка] 1810
Месца нараджэньня	Воткінск, Вяцкая губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	6 лістапада [ст. ст. 25 кастрычніка] 1893
Месца сьмерці	Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя
Прычына сьмерці	халера
Месца пахаваньня	Ціхвінскія могілкі[d]
Грамадзянства	Расейская імпэрыя
Месца вучобы	Санкт-Пецярбурская кансэрваторыя[d] (1865) Імпэратарская вучэльня правазнаўства[d] (12 (24) траўня 1859)
Прафэсія	кампазытар, дырыгент, пэдагог
Навуковая сфэра	кампазыцыя[d], музычная пэдагогіка[d], музычная адукацыя[d] і музыка
Месца працы	Маскоўская дзяржаўная кансэрваторыя[d] Вашынгтонскі ўнівэрсытэт[d]
Жанры	сымфонія, опэра, балет, клясычная музыка і музыка рамантызму[d]
Інструмэнты	фартэпіяна
Бацька	Ilya Petrovich Tchaikovsky[d]
Маці	Aleksandra Tchaikovskaya[d]
Узнагароды
Подпіс
Пётар Чайкоўскі ў Вікісховішчы

Пётар Ільлі́ч Чайко́ўскі (7 траўня 1840, Воткінск, Расейская імпэрыя — 6 лістапада 1893, Санкт-Пецярбург) — расейскі кампазытар, дырыгент, пэдагог. Лічыцца адным з найвялікшых кампазытараў у гісторыі музыкі. Выдатны мэлядыст, аўтар 76 опусаў, 10 опэраў. Чайкоўскі напісаў 7 сымфоніяў (6 пранумараваных і сымфонія «Манфрэд»), 3 сюіты. Сусьветна вядомыя ягоныя балеты «Лебядзінае возера», «Сьпячая прыгажуня», «Шчаўкунок».

Ён стаўся першым расейскім кампазытарам, чыя музыка зрабіла незгладжальнае ўражаньне на міжнародным узроўні. Чайкоўскі выступаў у якасьці запрошанага дырыгента ў канцы сваёй кар’еры ў Эўропе й Злучаных Штатах. Адным з такіх выступаў быў першы канцэрт ў Карнэгі-Холе ў Нью-Ёрку ў 1891 годзе. Чайкоўскі быў ганараваны ў 1884 годзе царом Аляксандрам III, і атрымаў ад яго пажыцьцёвую пэнсію ў канцы 1880-х гадоў.

Чайкоўскі зьяўляецца адным з выбітных кампазытараў сьвету, яскравым прадстаўніком музычнага рамантызму і адным зь вядомых лірыкаў і драматургаў-псыхолягаў ў музыцы, які паглыбіў псыхалягічны аналіз складаных і супярэчлівых зьяваў жыцьця.

Не зважаючы на ягоныя посьпехі, жыцьцё Чайкоўскага перарывалася асабістымі крызамі і дэпрэсіяй. Назапашвальныя фактары ўключалі ягоны раньні сыход ад мацярынскага дому да школы-інтэрнату і наступнай раньняй сьмерцю маці, а таксама сьмерць ягонага блізкага сябра і калегі Мікалая Рубінштэйна. Таксама стратай сталі і перарваныя адносіны ў дарослым жыцьці, як то 13-гадовая сувязь з заможнай удавой Надзеяй фон Мэк, якая была ягонай асабістай заступніцай, хоць яны ніколі не сустракаліся адзін з адным. Ягоная гомасэксуальнасьць, традыцыйна таксама лічыцца асноўным фактарам, хоць некаторыя музыказнаўцы ў цяперашні час перамяншаюць гэтае значэньне. Раптоўная сьмерць кампазытара ва ўзросьце 53 гадоў, як правіла, прыпісваецца наступствам халеры, аднак некаторыя дасьледчыкі лічаць, што халера магла ня быць сапраўднай прычынай сьмерці.

Вонкавыя спасылкі

• Сайт прысьвечаны Чайкоўскаму
• Біяграфія й творчасьць Чайкоўскага
• Тургенеў і Чайкоўскі