Ушацкі раён
| Ушацкі раён | |
 |  Сьцяг |
| Агульныя зьвесткі | |
|---|---|
| Краіна | Беларусь |
| Статус | раён Беларусі |
| Уваходзіць у | Віцебская вобласьць |
| Адміністрацыйны цэнтар | Ушачы |
| Дата ўтварэньня | 17 ліпеня 1924 |
| Старшыня райвыканкаму | Уладзімер Аўдошка |
| Насельніцтва (2018) | 13 236[1] |
| Шчыльнасьць | 9 чал./км² |
| Плошча | 1489,38[2] км² (16-е месца) |
| Вышыня па-над узр. м. · найвышэйшы пункт · сярэдняя вышыня · найніжэйшы пункт | 239 м 169 м[3] 127 м |
| Месцазнаходжаньне Ушацкага раёну | |
| |
| Мэдыя-зьвесткі | |
| Часавы пас | UTC +3 |
| Тэлефонны код | +375-21-58 |
| Паштовыя індэксы | 211 4хх, 211 5хх |
| Код аўтам. нумароў | 2 |
| Афіцыйны сайт | |
 Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы | |
Уша́цкі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў цэнтры Віцебскай вобласьці Беларусі. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва на 2018 год — 13 236 чалавек[1]. Адміністрацыйны цэнтар — мястэчка Ўшачы.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Першыя вядомыя сьляды прысутнасьці чалавека на тэрыторыі Ўшаччыны датуюцца 9—5 тыс. да н. э. Напрацягу IV ст. да н. э. — III ст. н. э. каля вёскі Кублічы існавала гарадзішча днепра-дзьвінскай культуры. Тэрыторыя раёну ўваходзіла ў склад Полацкага княства. Увайшла ў склад Расейскай імпэрыі ў выніку Другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 годзе. У 1919 годзе праз тэрыторыю раёну праходзіла лінія фронту савецка-польскай вайны. 14 траўня 1920 году Ўшачы перайшлі пад уладу Саветаў. Тэрыторыя раёну (Ушацкая воласьць) уключаная ў склад БССР у сакавіку 1923 году[4]. 28 лютага 2011 году ўказам прэзыдэнта[5] зацьверджаны сьцяг раёну.
Адміністрацыйны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]На тэрыторыі раёну знаходзіцца 259 населеных пунктаў, у тым ліку гарадзкі пасёлак Ушачы — цэнтар раёну, 7 сельскіх саветаў: Велікадолецкі, Вяркудзкі, Глыбачанскі, Жарскі, Кубліцкі, Сарочынскі, Ушацкі.
Геаграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Плошча раёну складае 1,5 тыс. км²[6] (16-е месца ў вобласьці). Па колькасьці азёраў Ушацкі раён займае адно зь вядучых месцаў у краіне. Тут налічваецца больш за 200 азёраў, вялікіх і маленькіх. Яны займаюць каля 10 % плошчы раёну. Асабліва выдзяляюцца Ўшацкія азёры. Сярод іншых азёр — Доўжына, Вечальле, Ваўчо, Плесна, Астравіта, Глыбач, Бярозаўскае, Адворанскае, Акунь, Арэхаўна, Ашыцік, Гародна, Глыбачка, Дубраўскае, Лешва, Лешна, Лутава, Лінка, Пліна, Полазна, Рукшанскае, Салонец, Белае, Краснае.
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- XXI стагодзьдзе: 2009 год — 15 970 чалавек[7] (перапіс); 2016 год — 13 805 чалавек[8]; 2017 год — 13 463 чалавекі[9]; 2018 год — 13 236 чалавек[1]
СМІ
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Ва Ушачах выдаецца раённая газэта «Патрыёт».
Асобы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Васіль Быкаў, Народны пісьменьнік Беларусі, грамадзкі дзяяч (нарадзіўся ў вёсцы Бычкі[10])
- Генадзь Аўласенка, беларускі пісьменьнік (нарадзіўся ў вёсцы Ліпавец)
- Пятрусь Броўка, Народны паэт Беларусі (нарадзіўся ў в. Пуцілкавічы)
- Рыгор Барадулін, Народны паэт Беларусі (нарадзіўся ў в. Верасоўка)
- Францішак Вярэнька, беларускі краязнавец і археоляг (нарадзіўся ў в. Пуцілкавічы)
- Еўдакія Лось, беларуская паэтка (нар. у в. Старына)
- Генадзь Гарбук, Народны артыст Беларусі (нар. у в. Глыбачка)
- Уладзімер Халіп, беларускі журналіст (нар. у в. Двор Пліна)
- Марыя Вератнёва, дэпутат Вярхоўнага Савету БССР, Герой Сацыялістычнай Працы (нарадзілася у в. Скачыхі)
- Фёдар Дуброўскі, арганізатар падпольля ў вобласьці, Герой Савецкага Саюзу, (нар. у в. Замошша 1-е)
- Фелікс Феліксавіч Тапчэўскі, беларускі паэт-дэмакрат (нар. у в. Глыбачка)
- Сяргей Знаёмы (Сяргей Дзьмітрыевіч Клопаў), беларускі пісьменьнік (нар. у в. Звонь)
- Уладзімер Якутаў, літаратуразнавец (нар. у в. Рацькава)
- Валеры Ёсіфавіч Атрашкевіч, літаратуразнаўца, кандыдат філялягічных навук (нар. у в. Красная Горка)
- Тамара Дзьмітрыеўна Барадзёнак, беларуская паэтка (нар. у в. Матырына)[11]
- Галіна Аляксандраўна Варатынская, беларуская паэтка (нар. у г. п. Ушачы)
- Арцём Ігнатавіч Вярыга-Дарэўскі, пісьменьнік-дэмакрат (нарадзіўся у в. Кублічы)[12]
- Сяргей Жаваранак, беларускі лекар, доктар мэдычных навук (нар. у в. Селішча)
- Міхась Мірановіч, паэт-гумарыст (нар. у в. Старына)
- Аляксандар Раманавіч Пшчолка, пісьменьнік (нар. у в. Чарсьцьвяды)[13]
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б в Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Государственный земельный кадастр Республики Беларусь (рас.) (па стане на 1 студзеня 2010 г.)
- ^ GeoNames (анг.) — 2005.
- ^ Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ушацкага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — 638, [1] с. ISBN 985-6302-43-9. C. 9
- ^ Об учреждении официальных геральдических символов административно-территориальных единиц Витебской области. Указ Президента Республики Беларусь от 28.02.2011 г. № 86 (рас.)
- ^ Общие сведения(недаступная спасылка) — Ушачский районный исполнительный комитет (рас.)
- ^ Перепись населения — 2009. Витебская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Паводле кнігі Памяць. Ушацкі раён. Мн. 2003. с.635., нарадзіўся ў в. Чарапоўшчына
- ^ Барадзёнак Тамара Дзмітрыеўна(недаступная спасылка) Прыдзьвінскі край — Пісьменнікі, паэты, літаратары
- ^ Г. В. Кісялёў. Вярыга-Дарэўскі // БЭ. — Мн.: 1997 Т. 4. С. 398—399
- ^ У. А. Васілевіч. Пшчолка Аляксандр Раманавіч // БЭ. — Мн.: 2001 Т. 13. С. 149
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу] Ушацкі раён — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
