Правы чалавека ў Беларусі

Правы́ чалаве́ка ў Белару́сі выклікаюць сталую занепакоенасьць недзяржаўных арганізацыяў, незалежных журналістаў, нацыянальных меншасьцяў і апазыцыйных дзеячоў. З 1997 року Беларусь выключаная з Рады Эўропы за фальсыфікацыі вынікаў рэфэрэндуму 1996 году і сфармаваньня новага парлямэнту. На Захадзе Беларусь называюць «апошняй дыктатурай Эўропы»^[1], «апірышчам тыраніі»^[2], а фактычны кіраўнік дзяржавы Аляксандар Лукашэнка сам сябе называе «аўтарытарным кіраўніком»^[3].

Дзясяткі беларускіх чыноўнікаў, вінаватых у палітычных рэпрэсіях, гвалтоўных зьнікненьнях, прапагандзе і выбарчых фальсыфікацыях, уключаныя ў сьпісы непажаданых асобаў ЗША і Эўразьвязу.

Асабліва значна колькасьць палітвязьняў у Беларусі павялічылася пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2020 року і наступных пратэстаў, у часе якіх некалькі асобаў былі забітыя спэцвойскамі.

Выбары

10 ліпеня 1994 року Аляксандар Лукашэнка перамог на першых прэзыдэнцкіх выбарах, набраўшы 80,3% галасоў. З тае пары ніводныя парлямэнцкія і прэзыдэнцкія выбары і рэфэрэндумы не прызнаныя ні АБСЭ, ні ААН, ні Эўразьвязам, ні ЗША. Кіраўніца Цэнтральнай выбарчай камісіі Лідзія Ярмошына ўключаная ў чорныя сьпісы за фальсыфікацыі вынікаў галасаваньняў.

Пратэсты пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2010 року жорстка разагнала міліцыя; сотні актывістаў, у тым ліку і кандыдаты ў прэзыдэнты, былі арыштаваныя і катаваныя.

У 2020 року беларускія ўлады арыштоўвалі палітычных апанэнтаў, у тым ліку патэнцыйных кандыдатаў у прэзыдэнты, яшчэ да пачатку выбараў. У часе пасьлявыбарчых пратэстаў тысячы мірных пратэстоўцаў былі арыштаваныя. Ужо 14 жніўня, празь 5 дзён пасьля выбараў, Эўрапейскі Зьвяз увёў санкцыі супраць дзяржаўных чыноўнікаў у сувязі з сыстэматычнымі парушэньнямі правоў і катаваньнямі.

Свабоды

Свабода прэсы

З 2000-х рокаў Рэпартэры бязь межаў вызначаюць Беларусь найгоршай сярод усіх эўрапейскіх дзяржаваў у індэксе свабоды прэсы^[4].

Freedom House з 1998 року ў сваім рэйтынгу «Свабоды ў сьвеце» залічвае Беларусь да «несвабодных»^[5]^[6]. Дзяржаўныя СМІ цалкам залежныя ад улады. Звыклымі сталі цкаваньне і цэнзураваньне незалежных мэдыяў. Такія незалежныя журналісты, як Ірына Халіп, Натальля Радзіна або Павал Шарамет, былі асуджаныя паводле адміністрацыйных артыкулаў. Незалежныя друкаваныя выданьні (прыкладам, Наша Ніва, Народная Воля) выключаныя зь дзяржаўнай сеткі распаўсюду.

У лютым 2021 року журналісткі Белсат ТБ Кацярына Андрэева і Дар’я Чульцова пакараныя двума гадамі зьняволеньня за інтэрнэт-трансьляцыю пасьлявыбарчага пратэсту ў Менску^[7].

У траўні 2021 року быў заблякаваны найбуйнейшы расейскамоўны навінасны партал tut.by, аўдыторыя якога складала каля 40% інтэрнэт-карыстальнікаў зь Беларусі; былі затрыманыя ягоныя супрацоўнікі^[8]. Пазьней блякаваньні сайтаў, арышты журналістаў і ператрусы ў офісах адбыліся і ў іншых незалежных СМІ: «Нашай Ніве», «Радыё Свабодзе».

У ліпені 2021 року дзяржаўныя органы сярод мноства іншых грамадзкіх аб’яднаньняў(d) скасавалі рэгістрацыю Беларускай асацыяцыі журналістаў, Прэс-клюбу і ПЭН-цэнтру.

Свабода веравызнаньня

Свабода сходаў

Сьмяротнае пакараньне

Палітычныя вязьні

Пазасудовыя пакараньні

Разгром НДА

Дыскрымінацыя паводле нацыянальных прыкметаў

Выкраданьні і зьнікненьні

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ Profile: Europe's last dictator? // British Broadcasting Corporation10 September 2001 г. Праверана 21 December 2007 г.
^ Opening Statement by Dr. Condoleezza Rice, Senate Foreign Relations Committee Архіўная копія ад 25 March 2006 г.
^ Profile: Alexander Lukashenko // BBC News20 March 2006 г. Архіўная копія ад 27 April 2006 г. Праверана 26 March 2006 г.
^ Reporters Without Borders: Belarus
^ Belarus - Country report – Freedom in the World – 1998
^ Freedom House 2023, Retrieved 2023-04-25
^ В Беларуси двум журналисткам дали реальные сроки в отместку за их работу
^ Belarus blocks top news site in ‘full-scale assault’ on free press

Вонкавыя спасылкі

Спэцыяльны дакладчык ААН па Беларусі (анг.)

Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Profile: Europe's last dictator? // British Broadcasting Corporation10 September 2001 г. Праверана 21 December 2007 г.

[2] Opening Statement by Dr. Condoleezza Rice, Senate Foreign Relations Committee Архіўная копія ад 25 March 2006 г.

[3] Profile: Alexander Lukashenko // BBC News20 March 2006 г. Архіўная копія ад 27 April 2006 г. Праверана 26 March 2006 г.

[4] Reporters Without Borders: Belarus

[5] Belarus - Country report – Freedom in the World – 1998

[6] Freedom House 2023, Retrieved 2023-04-25

[7] В Беларуси двум журналисткам дали реальные сроки в отместку за их работу

[8] Belarus blocks top news site in ‘full-scale assault’ on free press

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]