Сьцяг Беларусі
.svg)
Сьцяг Беларусі — сьцяг нацыянальнай дзяржавы беларускага народа, усеагульнае міжнароднае прызнаньне якой адбылося ў пачатку 1990-х гадоў.
- Бел-чырвона-белы сьцяг[a][1] — гістарычны нацыянальны сьцяг беларусаў[2], дзяржаўны сьцяг Беларусі (з 1918 году). Гэта палотнішча памерамі 1:2, з трох роўных гарызантальных палосаў — дзьвюх белых і адной чырвонай між імі. Утвараецца зь беларускіх нацыянальных колераў[3] на аснове традыцыйнага нацыянальнага гербу Пагоні[2]. Гістарычна-культурная каштоўнасьць беларускага народа[4], зьвязаная зь дзьвюма найважнейшымі падзеямі беларускае гісторыі — абвяшчэньнем незалежнасьці нацыянальнае дзяржавы 25 сакавіка 1918 году і яе аднаўленьнем 25 жніўня 1991 году[5].
- Чырвона-зялёны сьцяг[6] (ЧЗ-сьцяг) — расейскі каляніяльны[6] сьцяг рэжыму Лукашэнкі[7][8], незаконна абвешчаны «дзяржаўным сьцягам Беларусі» ўказам Лукашэнкі ад 12 чэрвеня 1995 году на фармальнай падставе сфальсыфікаванага рэфэрэндуму 14 траўня 1995 году, які праводзіўся ва ўмовах тэрору супраць беларусаў[9]. Элемэнт палітыкі русіфікацыі (этнацыду) беларусаў. Гэта палотнішча памерамі 1:2, падзеленае гарызантальна на чырвоную і зялёную палосы ў прапорцыі адпаведна 2:1. Уздоўж тронка разьмяшчаецца арнамэнт, чырвоны на белым фоне. Мадыфікацыя сьцяга БССР часоў кіраваньня Сталіна, распрацаванага мастаком Мікалаем Гусевым, ураджэнцам Уладзімерскае губэрні Расеі, які ў 1940 годзе стварыў плякат «Няхай жыве Сталінская Канстытуцыя перамогшага сацыялізму і сапраўднага дэмакратызму», а ў 1941—1944 гадох маляваў партрэты афіцэраў Нацысцкай Нямеччыны і яе кіраўніка Гітлера[10].
Храналёгія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
| Сьцягі Беларусі і чужынскіх (у тым ліку расейскіх калябарацыянісцкіх) утварэньняў на тэрыторыі Беларусі | |||
|---|---|---|---|
 |
Вялікае Княства Літоўскае (сучасная рэканструкцыя) | да 1795 году | Белая Пагоня ў чырвоным полі |
|
Беларуская Народная Рэспубліка | з 1918 году | Палотнішча памерамі 1:2, з трох роўных гарызантальных палосаў — дзьвюх белых і адной чырвонай між імі |
.svg) |
ССРБ | 1919 год | Прастакутнае чырвонае (пунцовае) палотнішча з залатымі літарамі ў верхнім куце ля тронка ССРБ або надпісам «Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь» |
 |
ЛітБел | 1919—1920 гады | Чырвонае палотнішча памерамі 1:2 |
|
ССРБ | 1920—1924 гады | Прастакутнае чырвонае (пунцовае) палотнішча з залатымі літарамі ў верхнім куце ля тронка ССРБ або надпісам «Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь»[11] |
 |
Сярэдняя Літва (сучасная рэканструкцыя) | 1920—1922 гады | Прастакутнае чырвонае палотнішча з гербам Сярэдняе Літвы (тарча, падзеленая вэртыкальна на дзьве часткі, у левай — «Белы Арол», у правай — «Пагоня») |
| БССР | 1924—1927 гады | Фактычна не было[12] | |
.svg) |
1927—1937 гады | Чырвонае або пунсовае палотнішча, у верхнім куце якога ля трока зьмяшчаюцца залатыя літары «БССР» або надпіс «Беларуская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка» | |
.svg) |
1937—1951 гады | Чырвонае палотнішча памерамі 1:2 з выявай у яго верхнім куце, ля тронка залатых сярпа і молата і над імі — чырвонай пяціканцовай зоркі, аблямаванай залатым шлякам, а ўнізе сярпа і молата залатыя літары — БССР | |
.svg) |
1951—1991 гады | Палотнішча зь дзьвюх гарызантальна разьмешчаных палосаў: верхняй чырвонага колеру і ніжняй зялёнага колеру ў стасунку 2/3:1/3 з выявай у верхнім левым куце чырвонай паласы залатых сярпа і молата і над імі чырвонай пяціканцовай зоркі, аблямаванай залатым шлякам. Ля трока вэртыкальна разьмяшчаецца арнамэнт белага колеру на чырвоным полі, які складае 1/9 даўжыні сьцяга | |
|
Рэспубліка Беларусь | з 1991 году | Палотнішча памерамі 1:2, з трох роўных гарызантальных палосаў — дзьвюх белых і адной чырвонай між імі |
.svg) |
Рэжым Лукашэнкі | 1995—2012 гады | Палотнішча памерамі 1:2, падзеленае гарызантальна на чырвоную і зялёную палосы ў прапорцыі адпаведна 2:1. Уздоўж тронка разьмяшчаецца арнамэнт, чырвоны на белым фоне. |
 |
з 2012 году | Палотнішча памерамі 1:2, падзеленае гарызантальна на чырвоную і зялёную палосы ў прапорцыі адпаведна 2:1. Уздоўж тронка разьмяшчаецца арнамэнт, чырвоны на белым фоне. | |
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ У назьве сьцяга ўжываецца адметная скарочаная форма прыметніка (бел-), якая ёсьць адзнакай высокага (паэтычнага) стылю. Таксама сустракаецца азначэньне сьцяга з звычайнай поўнай формай прыметніка — бела-чырвона-белы сьцяг. Тым часам скарот БЧБ, на думку мовазнаўцы Вінцука Вячоркі, у гутарковай мове лепей замяняць на наш сьцяг.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Вячорка В. Ці правільна казаць «бел-чырвона-белы»? А слову ўжо сто гадоў, Радыё Свабода, 19 верасьня 2019 г.
- ^ а б Ткачоў М. Беларускія нацыянальныя сімвалы // ЭГБ. — Мн.: 1993 Т. 1. С. 391.
- ^ Пастанова Вучонага савета Інстытута гісторыі АН Беларусі ад 12 верасня 1991 года // Народная газета. 7 лютага 1995. С. 1.
- ^ Ученые из НАН Беларуси объяснили, почему «Жыве Беларусь» и БЧБ — не «циничные и оскорбительные», TUT.BY, 11.11.2020 г.
- ^ а б Сапраўдныя беларускія сімвалы: вось што трэба ведаць пра Пагоню і БЧБ, Наша Ніва, 22 лістапада 2020 г.
- ^ Антыбеларуская дзейнасьць прыхільнікаў Лукашэнкі // Беларус. № 508, травень 2005 г.
- ^ Пазьняк З. Дзіўныя справы ў беларускім замежжы, Афіцыйны сайт Зянона Пазьняка, 19 красавіка 2005 г.
- ^ Мартинович Д. Изобразил Гитлера и спасал военнопленного. Кто нарисовал красно-зеленый флаг, TUT.BY, 8.12.2020 г.
- ^ Басаў А., Куркоў І. Флагі Беларусі ўчора і сёння / Пер. А. Найдовіч. — Менск: Полымя, 1994. С. 21.
- ^ Басаў А., Куркоў І. Флагі Беларусі ўчора і сёння / Пер. А. Найдовіч. — Менск: Полымя, 1994. С. 23.
