Гліняны Вялес
| Гліняны Вялес | |
| Апісаньне | За найлепшую беларускую мастацкую кнігу году |
|---|---|
| Арганізатар | Таварыства вольных літаратараў |
| Краіна | Беларусь |
| Узнагарода | Гліняны стод апекуна мастацтва |
| Першае прысуджэньне | 1993 |
| Афіцыйны сайт | alesarkush.livejournal.com |
«Гліня́ны Вя́лес» — штогадовая літаратурная прэмія, заснаваная ў 1993 годзе сябрамі Таварыства вольных літаратараў. Старшыня арганізацыйнага камітэту Алесь Аркуш. Прысуджаецца за найлепшую мастацкую беларускамоўную кнігу году. Ляўрэат атрымлівае сымбалічную ўзнагароду — гліняны стод апекуна мастацтва.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У 1993 годзе маладыя й апантаныя літаратары сабраліся й заснавалі «Таварыства вольных літаратараў». На устаноўчым сходзе зьявіліся думкі пра свой друкаваны орган — заснавалі часопіс «Калосьсе», выдавецкую ўстанову «Полацкая ляда»[1].
|
Сярод тых прапаноў, якія прагучалі на нашым устаноўчым сходзе, была прапанова заснаваць сваю літаратурную прэмію. І яна была заснаваная. Я асабіста доўга разважаў, як бы яе назваць. Так як ТВЛ паўставала на глебе нонканфармізму, мы не маглі прызнаваць розныя “татэмныя знакі” канфармізму. Мы шукалі вобраз, які б адпавядаў нам. Нам не пасавала ні залатая, ні срэбная, ні крыштальная ўзнагарода… Падумалася: а калі гліняная. Бог стварыў чалавека з гліны, да таго ж гэта ўлюблёны матэрыял народных майстроў… | 
|
—Алесь Аркуш, Інтэрвію выданьню «ARCHE»// «ARCHE», 24 красавіка 2009 | ||
Літаратарам хацелася працягнуць нацыянальныя беларускія традыцыі, знайсьці сымбаль, які б адпавядаў крыўскай зямлі, працягваў ідэі Ластоўскага. Алесь Аркуш прагартаў шмат энцыкляпэдый, даведнікаў і ў адным зь іх натрапіў на артыкул пра Вялеса: «У яго шырокае поле дзейнасьці: пачынаючы ад падземнага сьвету й заканчваючы жывёлагадоўляй, але акрамя таго ён апекаваўся людзьмі культуры. У жывёлагадоўлі пастухі спрадвеку гралі на жалейках, дудах. І гэта нам вельмі пасавала.» — распавядаў Алесь Аркуш.
Вось так і нарадзіўся сымбаль таленавітай беларускай літаратуры «Гліняны Вялес».
Ляўрэаты прэміі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]| Год | Аўтар | Назва | Жанр |
|---|---|---|---|
| 1993 | Ігар Бабкоў | «Solus Rex» | зборнік паэзіі |
| 1994 | Людміла Сільнова | «Рысасловы» | зборнік малюнкаў-вершаў |
| 1995 | Алесь Разанаў | «Паляваньне ў райскай даліне» | кніга вершаў |
| 1996 | Славамір Адамовіч | «Каханьне пад акупацыяй» | зборнік |
| 1997 | Лявон Вашко | «Паэты-цары» | зборнік апавяданьняў |
| 1998 | Уладзімер Арлоў | «Божая кароўка зь Пятай авэню» | зборнік эсэ |
| 1999 | Мікола Папека | «Чарнавікі…» | паэтычны зборнік |
| 2000 | Сяргей Астравец | «Цэнзарскія нажніцы» | зборнік прозы |
| 2001 | Віктар Сьлінко | «Штольні вясны» | зборнік паэзіі |
| 2002 | Альгерд Бахарэвіч | «Практычны дапаможнік па руйнаваньні гарадоў» | зборнік прозы |
| 2003 | Пятро Васючэнка | «Жылі-былі паны Кульбіцкі ды Заблоцкі» | зборнік казак |
| 2004 | Алена Брава | «Камэнданцкі час для ластавак» | зборнік прозы |
| 2005 | Сяргей Дубавец | «Вострая Брама» | зборнік эсэ |
| 2006 | Валянцін Акудовіч | «Код адсутнасьці» | кніга прозы |
| 2007 | Алег Мінкін | «Пэнаты»[2] | зборнік вершаў |
| 2008 | Барыс Пятровіч | «Жыць не страшна»[3] | зборнік прозы |
| 2009 | Віктар Казько | «Бунт незапатрабаванага праху»[4] | кніга прозы |
| 2010 | Уладзімер Някляеў | «Кон. Вершы двух стагоддзяў»[5] | кніга вершаў |
| 2011 | Аляксандр Лукашук | «Сьлед матылька. Освальд у Менску»[6] | зборнік эсэ і мініяцюр |
| 2012 | Сяргей Рублеўскі | «Паспець надыхацца»[7] | зборнік эсэ і мініяцюр |
| 2013 | Эдуард Акулін | «Святая ноч»[8] | кніга паэзіі |
| 2014 | Андрэй Федарэнка | «Ціша»[9] | кніга прозы |
| 2015 | Франц Сіўко | «Плебейскія гульні»[10] | кніга прозы |
Шорт-лісты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]2001
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Віктар Жыбуль «Прыкры крык» (паэзія)
- Алесь Пашкевіч «Пляц волі» (проза)
- Франц Сіўко «Удог» (проза)
- Міхась Скобла «Нашэсьце поўні» (паэзія)
- Віктар Сьлінко «Штольні вясны» (паэзія)
2002
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Зьміцер Бартосік «Чорны пісталет» (проза), сэрыя «Vostraja Brama», выдавецтва “Наша Ніва”, Вільня — Менск
- Альгерд Бахарэвіч «Практычны дапаможнік па руйнаваньні гарадоў» (проза), сэрыя «Schmerzwerk», выдавец Ігар Логвінаў, Менск
- Леанід Дранько-Майсюк «Паэтаграфічны раман» (паэзія-проза), Беларускае Таварыства “Кніга”, Менск
- Людміла Рублеўская «Старасвецкія міфы горада Б’» (проза), "Бібліятэчка часопіса «Куфэрак Віленшчыны», Маладэчна
- Ільля Сін «Нуль»(проза), сэрыя “Schmerzwerk”, выдавец Ігар Логвінаў, Менск
2005
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Сяргей Дубавец «Вострая Брама» (эсэістыка)
- Югася Каляда «Галоўная памылка Афанасія» (проза)
- Натальля Кучмель «Імгненні» (паэзія)
- Вінцэсь Мудроў «Ператвораныя ў попел» (эсэістыка)
- Алесь Наварыч «Літоўскі воўк» (проза)
2006
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Міхась Андрасюк «Белы конь»
- Сяргей Балахонаў «Імя грушы»
- Зьміцер Вішнёў «Фараон у заапарку»
- Андрэй Хадановіч «100 лі100ў на tut.by»
2007
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- «Янкі, альбо Астатні наезд на Літве» Ўладзіслава Ахроменкі ды Максіма Клімковіча
- «Рыбін горад» Наталкі Бабінай
- «Фрашкі да пляшкі» Севярына Квяткоўскага
- «Пэнаты» Алега Мінкіна
- «Лісты зь лесу» Паўла Севярынца[11].
2008
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Галіна Дубянецкая з паэтычным зборнікам «Анадыямэна»
- Андрэй Хадановіч з кнігай «Бэрлібры»
- Аляксей Талстоў з раманам «Бег»
- Юры Станкевіч са зборнікам прозы «Мільярд удараў».
2009
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Уладзімер Някляеў кніга «Цэнтр Еўропы»
- Андрэй Федарэнка «Нічые»
- Міхась Скобла «Акно для матылькоў»
- Уладзіслаў Ахроменка і Максім Клімковіч «Праўдзівая гісторыя Кацапа, Хахла і Бульбаша»[12].
2010
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Міхась Андрасюк. «Вуліца Добрай Надзеі» («Медысонт»)
- Леанід Галубовіч. «Сыс і кулуары: літаратурна-крытычныя эсэ» («Літаратура і мастацтва»)
- Уладзімер Някляеў. «Кон: вершы двух стагоддзяў» («Лімарыус»)
- Юры Станкевіч. «П’яўка» («Галіяфы»)
- Андрэй Хадановіч. «Несымэтрычныя сны». Выдавец Ігар Логвінаў[13]
2011
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Уладзіслаў Ахроменка. «Тэорыя змовы: кінараман-фарс» («Логвінаў»)
- Лявон Вольскі. «Міларусь». («Медысонт»)
- Сяргей Календа. «Іржавы пакой з белымі шпалерамі»
- Аляксандр Лукашук. «След матылька. Освальд у Мінску» («Радыё Свабодная Еўропа / Радыё Свабода»)
- Ян Максімюк. «Словы ў голым полі» («Логвінаў»)[14]
2012
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Эдуард Акулін. «Малітва воч»
- Леанід Галубовіч. «З гэтага свету»
- Юрка Станкевіч. «Шал»
- Андрэй Федарэнка. «Ланцуг»
- Сяргей Рублеўскі. «Паспець надыхацца» [15]
2014
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Тацьцяна Барысік «Жанчына і леапард»
- Аляксандра І. Бацкель «Маёнтак Рыбы»
- Віктар Марціновіч «Мова»
- Тацьцяна Нядбай «Сырэны сьпяваюць джаз»
- Аляксеq Палачанскі «Цьвік»
- Сяржук Сыс «Павук»
- Андрэй Федарэнка «Ціша»[16]
Дадатковыя зьвесткі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Удзел у конкурсе можа ажыцьцяўляцца толькі пасьля падачы кнігі арганізацыйнаму камітэту
- Лёс прэміі вырашае журы з 12 нэўтральных экспэртаў
- З 1998 году ўручэньне прэміі адбываецца ў Полацкім музэі беларускага кнігадрукаваньня
- Стаць ляўрэатам прэміі можна толькі аднойчы ў жыцьці[1]
- Па традыцыі падчас атрыманьня прэміі ляўрэат абавязкова павінен выступіць зь інаўгурацыйнаю прамоваю[17]
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б …да наступнага Глінянага Вялеса(недаступная спасылка)// «ARCHE», 24 красавіка 2009
- ^ Мінкін атрымаў «Глінянага Вялеса»(недаступная спасылка) // Ґазэта «Наша ніва»
- ^ Прэмію «Гліняны Вялес» атрымае Барыс Пятровіч // Беларуская служба «Радыё Свабода»
- ^ 28 Лют 2010 … Ляўрэатам літаратурнай прэміі «Гліняны Вялес-2009»
- ^ 1 сакавіка 2011 … Ляўрэат «Глінянага Вялеса» за 2010 год — Уладзімер Някляеў
- ^ Вызначаны лаўрэат прэміі «Гліняны Вялес-2012»(недаступная спасылка)
- ^ Сяргей Рублеўскі атрымаў прэмію «Гліняны Вялес»
- ^ Уручэнне літаратурнай прэміі «Гліняны Вялес»
- ^ Федарэнка атрымаў прэмію «Гліняны Вялес»: Прыемна, што на маё пакаленьне зьвяртаюць увагу
- ^ Глінянага Вялеса атрымаў Франц Сіўко, пісьменьнік зь Віцебску ФОТА
- ^ Бабіна і Севярынец прэтэндуюць на «Глінянага Вялеса»
- ^ Сталі вядомы намінанты літпрэміі «Гліняны Вялес»(недаступная спасылка)
- ^ Намінанты «Гліняны Вялес» 2010(недаступная спасылка)// «Прайдзісвет», 3 студзеня 2011
- ^ Намінанты «Гліняны Вялес» 2011// «Прайдзісвет», 13 студзеня 2012
- ^ Сяргей Рублеўскі атрымаў прэмію «Гліняны Вялес»
- ^ Федарэнка атрымаў прэмію «Гліняны Вялес»: Прыемна, што на маё пакаленьне зьвяртаюць увагу
- ^ Гліняны Вялес// «litaranet»