Старасельле

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Старасельле
лац. Starasielle
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Магілёўская
Раён: Шклоўскі
Сельсавет: Александрыйскі
Насельніцтва: 423 чал. (2010)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 2239
Паштовы індэкс: 213026
Нумарны знак: 6
Геаграфічныя каардынаты: 54°19′8.93″ пн. ш. 30°6′18.52″ у. д. / 54.3191472° пн. ш. 30.1051444° у. д. / 54.3191472; 30.1051444Каардынаты: 54°19′8.93″ пн. ш. 30°6′18.52″ у. д. / 54.3191472° пн. ш. 30.1051444° у. д. / 54.3191472; 30.1051444
Старасельле на мапе Беларусі ±
Старасельле
Старасельле
Старасельле
Старасельле
Старасельле
Старасельле
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Старасе́льле[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Бярозаўцы. Уваходзіць у склад Александрыйскага сельсавету Шклоўскага раёну Магілёўскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 423 чалавекі. Знаходзіцца за 19 км на паўночны захад ад Шклова, за 12 км ад чыгуначнай станцыі Копысь; на аўтамабільнай дарозе Шклоў — Хацькава.

Старасельле — даўняе мястэчка гістарычнай Аршаншчыны (частка Віцебшчыны). Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы, помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры XVIII ст., зруйнаваны савецкімі ўладамі.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Упершыню Старасельле ўпамінаецца ў XVI стагодзьдзі як маёнтак у Аршанскім павеце Віцебскага ваяводзтва, уладаньне Сапегаў. У 1606 годзе тут існаваў касьцёл.

З 1656 году Старасельле перайшло ў валоданьне Нарушэвічаў, потым пратэстанцкай царквы. У вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) мястэчка спалілі маскоўскія захопнікі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Праект царквы-мураўёўкі

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772 год) Старасельле апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Аршанскім павеце Магілёўскай губэрні. Тут працавала смалакурна-шкіпінарнае прадпрыемства (з 1859 году), дзейнічалі Траецкая царква і царкоўна-прыходзкая школа (з 1862 году).

У 1868 годзе Старасельле было ў валоданьні Л. Цітова; 2 крупадзёрныя, вінакурны і цагельны заводы, сукнавальня, 2 млыны, карчма. На 1886 год у мястэчку было 33 двары, валасная і мяшчанская ўправы, 2 царквы, касьцёл, сынагога, вадзяны млын, карчма, 11 крамаў, 2 кірмашы. На 1909 год — 88 двароў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Старасельле занялі войскі Нямецкай імпэрыі[2].

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Новы касьцёл (?), да 1941 г.

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Старасельле абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Старасельле вярнулі БССР, дзе яно 20 жніўня стала цэнтрам сельсавету Копыскага, з 8 ліпеня 1931 году — Талачынскага, з 5 сьнежня 1931 году — Шклоўскага раёнаў, з 20 лютага 1938 году ў Магілёўскай вобласьці. У 1939 годзе бальшавікі зруйнавалі помнік драўлянай архітэктуры барока — касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы[3].

На 2000 год у Старасельлі быў 191 двор, на 2002 год — 192, на 2007 год — 167. 20 лістапада 2013 году вёску перадалі зь ліквідаванага Старасельскага ў склад Александрыйскага сельсавету[4].

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • XIX стагодзьдзе: 1827 год — 242 чал.; 1880 год — 464 чал.; 1886 год — 242 чал.; 1890 год — 474 чал., зь іх 331 праваслаўны, 40 каталікоў і 103 юдэі[5]; 1897 год — 926 чал.
  • XX стагодзьдзе: 1909 год — 450 чал.; 1990 год — 443 чал.[6]; 1997 год — 501 чал.; 1999 год — 431 чал.; 2000 год — 470 чал.[7]
  • XXI стагодзьдзе: 2002 год — 478 чал.[8]; 2007 год — 371 чал.[9]; 2010 год — 423 чал.

Інфраструктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У Старасельлі працуюць сярэдняя школа, лякарня, клюб, бібліятэка, пошта.

Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Капліца (XIX ст.)
  • Могілкі: старыя каталіцкія, юдэйскія

Страчаная спадчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (XVIII ст.)
  • Царква (XIX ст.)

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0. (djvu). С. 336.
  2. ^ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
  3. ^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 459.
  4. ^ «Об изменении административно-территориального устройства некоторых административно-территориальных единиц Могилевской области». Решение Могилевского областного Совета депутатов от 20 ноября 2013 г. № 23-1(недаступная спасылка)
  5. ^ Krzywicki J., Jelski A. Starosiele (23) // Słownik geograficzny... T. XI. — Warszawa, 1890. S. 264.
  6. ^ Гарады і вёскі Беларусі. Энцыкл. Т. 7. Кн. 3. — Менск, 2009. С. 515.
  7. ^ Віталёва В. Стараселле // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1. С. 410.
  8. ^ БЭ. — Мн.: 2002 Т. 15. С. 158.
  9. ^ Гарады і вёскі Беларусі. Энцыкл. Т. 7. Кн. 3. — Менск, 2009. С. 514.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]