Воўчын: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
шаблён, дапаўненьне
Радок 1: Радок 1:
{{Іншыя значэньні}}
{{Іншыя значэньні}}
{{Населены пункт/Беларусь
{{Населены пункт/Беларусь
|Назва = Воўчын
|Назва = Воўчын
|Статус = аграгарадок
|Статус = вёска
|Назва ў родным склоне = Воўчына
|Назва ў родным склоне = Воўчына
|Трансьлітараваная назва = Voŭčyn
|Трансьлітараваная назва = Voŭčyn
|Герб =
|Герб =
|Сьцяг =
|Сьцяг =
|Гімн =
|Гімн =
|Дата заснаваньня =
|Дата заснаваньня =
|Першыя згадкі =
|Першыя згадкі =
|Статус з =
|Статус з =
|Магдэбурскае права =
|Магдэбурскае права =
|Былая назва =
|Былая назва =
|Мясцовая назва =
|Мясцовая назва =
|Вобласьць = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]]
|Вобласьць = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]]
|Раён = [[Камянецкі раён|Камянецкі]]
|Раён = [[Камянецкі раён|Камянецкі]]
|Сельсавет = [[Воўчынскі сельсавет|Воўчынскі]]
|Сельсавет = [[Воўчынскі сельсавет|Воўчынскі]]
|Пасялковы савет =
|Гарадзкі савет =
|Гарадзкі савет =
|Старшыня гарвыканкаму =
|Старшыня гарвыканкаму =
|Пасада кіраўніка =
|Пасада кіраўніка =
|Кіраўнік =
|Кіраўнік =
|Плошча =
|Плошча =
|Крыніца плошчы =
|Крыніца плошчы =
|Вышыня = 137
|Вышыня = 137
|Унутраны падзел =
⚫
|Колькасьць насельніцтва = 508
|Унутраны падзел =
|Год падліку колькасьці = 2010
⚫
|Колькасьць насельніцтва = 547
|Год падліку колькасьці = 1996
|Крыніца колькасьці насельніцтва =
|Крыніца колькасьці насельніцтва =
|Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва =
|Этнічны склад насельніцтва =
|Этнічны склад насельніцтва =
|Год падліку этнічнага складу =
|Год падліку этнічнага складу =
|Нацыянальны склад насельніцтва =
|Нацыянальны склад насельніцтва =
|Год падліку нацыянальнага складу =
|Год падліку нацыянальнага складу =
|Колькасьць двароў =
|Колькасьць двароў =
|Год падліку колькасьці двароў =
|Год падліку колькасьці двароў =
|Крыніца колькасьці двароў =
|Крыніца колькасьці двароў =
|Паштовы індэкс = 225083
|Паштовы індэкс = 225083
|СААТА =
|СААТА =
|Выява = Краявіды Воўчына 04.jpg
|Выява = Краявіды Воўчына 04.jpg
|Апісаньне выявы = Вуліца да [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|касьцёла]]
|Апісаньне выявы = Вуліца да [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|касьцёла]]
|Шырата градусаў = 52
|Шырата градусаў = 52
|Шырата хвілінаў = 17
|Шырата хвілінаў = 17
|Шырата сэкундаў = 8
|Шырата сэкундаў = 8
|Даўгата градусаў = 23
|Даўгата градусаў = 23
|Даўгата хвілінаў = 18
|Даўгата хвілінаў = 18
|Даўгата сэкундаў = 37
|Даўгата сэкундаў = 37
|Пазыцыя подпісу на мапе =
|Пазыцыя подпісу на мапе = справа
|Водступ подпісу на мапе =
|Водступ подпісу на мапе =
|Commons = Category:Voŭčyn
|Сайт =
|Сайт =
}}
}}
'''Во́ўчын''' — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Пульва|Пульве]]. Цэнтар [[Воўчынскі сельсавет|сельсавету]] [[Камянецкі раён|Камянецкага раёну]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Насельніцтва 547 чал. (1996). Знаходзіцца за 55 км на паўднёвы захад ад [[Камянец|Камянца]], за 10 км ад чыгуначнай станцыі [[Высока-Літоўск (станцыя)|Высока-Літоўск]].
'''Во́ўчын'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 166</ref> — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Пульва|Пульве]]. Цэнтар [[Воўчынскі сельсавет|сельсавету]] [[Камянецкі раён|Камянецкага раёну]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Насельніцтва на 2010 год — 508 чалавек. Знаходзіцца за 55 км на паўднёвы захад ад [[Камянец|Камянцу]], за 10 км ад чыгуначнай станцыі [[Высока-Літоўск (станцыя)|Высока-Літоўск]].


Воўчын — даўняе [[мястэчка]] [[Берасьцейскі павет|гістарычнай Берасьцейшчыны]]. Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў стылі [[барока]] [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]], часовая пахавальня апошняга [[Сьпіс каралёў польскіх|караля]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]], а таксама царква Сьвятога Мікалая, помнікі архітэктуры XVIII ст. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся палац [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]] (барока, XVIII ст.), [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаваны расейскімі ўладамі]].
Воўчын — даўняе [[мястэчка]] [[Берасьцейскі павет|гістарычнай Берасьцейшчыны]]. Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў стылі [[барока]] [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]], часовая пахавальня апошняга [[Сьпіс каралёў польскіх|караля]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]], а таксама царква Сьвятога Мікалая, помнікі архітэктуры XVIII ст. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся палац [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]] (барока, XVIII ст.), [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаваны расейскімі ўладамі]].
Радок 60: Радок 59:


[[Файл:Voŭčyn, Čartaryjski. Воўчын, Чартарыйскі (1761).jpg|міні|Фаервэрк у Воўчыне у гонар зашлюбін Адама Чартарыйскага і Ізабэлы з Флемінгаў, 1761]]
[[Файл:Voŭčyn, Čartaryjski. Воўчын, Чартарыйскі (1761).jpg|міні|Фаервэрк у Воўчыне у гонар зашлюбін Адама Чартарыйскага і Ізабэлы з Флемінгаў, 1761]]

У пачатку XVII ст. Воўчынскі ключ перайшоў да роду [[Гасеўскія|Гасеўскіх]]. Паводле фундацыі [[Аляксандар Гасеўскі|Аляксандра Гасеўскага]] ў мястэчку ў 1639 годзе ўзьвялі першы драўляны касьцёл. А. Гасеўскі і ягоная жонка Ева з [[Пацы|Пацаў]] падзялілі маёнтак паміж сынамі наступным чынам: старэйшы сын, Крыштап атрымаў у спадчыну Стары Воўчын і фальварак Грымяча, а малодшы, [[Вінцэнт Корвін-Гасеўскі|Вінцэнт]] — Новы Воўчын. Неўзабаве ўсе фальваркі апынуліся зноў у адных руках.
У пачатку XVII ст. Воўчынскі ключ перайшоў да роду [[Гасеўскія|Гасеўскіх]]. Паводле фундацыі [[Аляксандар Гасеўскі|Аляксандра Гасеўскага]] ў мястэчку ў 1639 годзе ўзьвялі першы драўляны касьцёл. А. Гасеўскі і ягоная жонка Ева з [[Пацы|Пацаў]] падзялілі маёнтак паміж сынамі наступным чынам: старэйшы сын, Крыштап атрымаў у спадчыну Стары Воўчын і фальварак Грымяча, а малодшы, [[Вінцэнт Корвін-Гасеўскі|Вінцэнт]] — Новы Воўчын. Неўзабаве ўсе фальваркі апынуліся зноў у адных руках.


[[Файл:Voŭčyn, Eleanora Čartaryjskaja. Воўчын, Элеанора Чартарыйская (XVIII).jpg|міні|Элеанора Чартарыйская на фоне палаца, XVIII ст.]]
[[Файл:Voŭčyn, Eleanora Čartaryjskaja. Воўчын, Элеанора Чартарыйская (XVIII).jpg|міні|Элеанора Чартарыйская на фоне палаца, XVIII ст.]]

У 1708 годзе Тэрэза Гасеўская выйшла замуж за [[Казімер Сапега|Казімера Сапегу]] і тэстамэнтам запісала Воўчын разам з фальваркамі Шчытнікамі, Грымячай, Лютай і іншымі на мужа. У 1710 годзе К. Сапега прадаў Воўчын і Радванічы [[Якуб Генрык Флемінг|Якубу Генрыку Флемінгу]] і яго першай жонцы Францішцы Ізабэле з Сапегаў. 3 атрыманых сродкаў Казімер Сапега фундаваў узьвядзеньне ў Воўчыне палаца і адбудову зьнішчаных швэдамі фальваркаў, сядзібаў і гаспадарак для мясцовых сялянаў. Наступным гаспадаром Воўчынскіх маёнткаў быў князь [[Казімер Чартарыйскі]]. Ягоная дачка Канстанцыя выйшла замуж за [[Станіслаў Панятоўскі (сын Францішка)|Станіслава Панятоўскага]], які збудаваў тут палац і касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (1733). Каля 1738 годам ад С. Панятоўскага маёнтак выкупіў [[Фрыдэрык Міхал Чартарыйскі]]. [[Чартарыйскія]] ўзьвялі пышны 36-пакаёвы палац, пры ім тэатар і аранжарэю. У 1769 годзе [[Барская канфэдэрацыя|барскія канфэдэраты]] забралі зь мястэчка 7 гарматаў і шмат амуніцыі<ref>Szpilewski G. Wołczyn // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|8}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIII/867 867].</ref>.
У 1708 годзе Тэрэза Гасеўская выйшла замуж за [[Казімер Сапега|Казімера Сапегу]] і тэстамэнтам запісала Воўчын разам з фальваркамі Шчытнікамі, Грымячай, Лютай і іншымі на мужа. У 1710 годзе К. Сапега прадаў Воўчын і Радванічы [[Якуб Генрык Флемінг|Якубу Генрыку Флемінгу]] і яго першай жонцы Францішцы Ізабэле з Сапегаў. 3 атрыманых сродкаў Казімер Сапега фундаваў узьвядзеньне ў Воўчыне палаца і адбудову зьнішчаных швэдамі фальваркаў, сядзібаў і гаспадарак для мясцовых сялянаў. Наступным гаспадаром Воўчынскіх маёнткаў быў князь [[Казімер Чартарыйскі]]. Ягоная дачка Канстанцыя выйшла замуж за [[Станіслаў Панятоўскі (сын Францішка)|Станіслава Панятоўскага]], які збудаваў тут палац і касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (1733). Каля 1738 годам ад С. Панятоўскага маёнтак выкупіў [[Фрыдэрык Міхал Чартарыйскі]]. [[Чартарыйскія]] ўзьвялі пышны 36-пакаёвы палац, пры ім тэатар і аранжарэю. У 1769 годзе [[Барская канфэдэрацыя|барскія канфэдэраты]] забралі зь мястэчка 7 гарматаў і шмат амуніцыі<ref>Szpilewski G. Wołczyn // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|8}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIII/867 867].</ref>.


Радок 79: Радок 76:
У 1939 годзе Воўчын увайшоў у [[БССР]], дзе стаў цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1970 год тут было 162 двары, на 1992 год — 193, на 1996 год — 202.
У 1939 годзе Воўчын увайшоў у [[БССР]], дзе стаў цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1970 год тут было 162 двары, на 1992 год — 193, на 1996 год — 202.


<center><gallery caption="Мястэчка на старых здымках" widths=150 heights=150 perrow="4">
<gallery caption="Мястэчка на старых здымках" widths=150 heights=150 class="center">
Voŭčyn, Čartaryjski. Воўчын, Чартарыйскі (I. Ryškievič, 1898).jpg|Рэшткі палаца Чартарыйскіх
Voŭčyn, Čartaryjski. Воўчын, Чартарыйскі (I. Ryškievič, 1898).jpg|Рэшткі палаца Чартарыйскіх
Voŭčyn, Čartaryjski. Воўчын, Чартарыйскі (1908).jpg|Будынак бібліятэкі (архіву)
Voŭčyn, Čartaryjski. Воўчын, Чартарыйскі (1908).jpg|Будынак бібліятэкі (архіву)
Voŭčyn. Воўчын (1930).jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|Касьцёл]]
Voŭčyn. Воўчын (1930).jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|Касьцёл]]
Voŭčyn. Воўчын (1938).jpg|Касьцёл, галоўная брама
Voŭčyn. Воўчын (1938).jpg|Касьцёл, галоўная брама
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
Voŭčyn. Воўчын (XX).jpg|Касьцёл, брама
Voŭčyn. Воўчын (XX).jpg|Касьцёл, брама
Voŭčyn, Stanisłaŭ Aŭgust Paniatoŭski. Воўчын, Станіслаў Аўгуст Панятоўскі (XX).jpg|Касьцёл, труна {{nowrap|С. А. Панятоўскага}}
Voŭčyn, Stanisłaŭ Aŭgust Paniatoŭski. Воўчын, Станіслаў Аўгуст Панятоўскі (XX).jpg|Касьцёл, труна {{nowrap|С. А. Панятоўскага}}
Voŭčyn. Воўчын (J. Šapira, 1938).jpg|Плябанія
Voŭčyn. Воўчын (J. Šapira, 1938).jpg|Плябанія
Voŭčyn. Воўчын (J. Šapira, 1930) .jpg|Адміністрацыя гміны
Voŭčyn. Воўчын (J. Šapira, 1930) .jpg|Адміністрацыя гміны
</gallery></center>
</gallery>


== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==
=== Дэмаграфія ===
=== Дэмаграфія ===
* '''XIX стагодзьдзе''': 1830 год — 539 муж., зь іх духоўнага стану 2, мяшчанаў-юдэяў 463, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 72, жабракоў 2<ref>{{Літаратура/Мястэчкі Беларусі (2010)|к}} С. 412.</ref>; 1885 год — 804 чал.
* '''XIX стагодзьдзе''': 1830 год — 539 муж., зь іх духоўнага стану 2, мяшчанаў-юдэяў 463, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 72, жабракоў 2<ref>{{Літаратура/Мястэчкі Беларусі (2010)|к}} С. 412.</ref>; 1885 год — 804 чал.
* '''XX стагодзьдзе''': 1970 год — 460 чал.; 1992 год — 502 чал.<ref>Міронаў В., Шаблюк В. Воўчын // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 364.</ref>; 1996 год — 547 чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|4к}} С. 280.</ref>
* '''XX стагодзьдзе''': 1970 год — 460 чал.; 1992 год — 502 чал.<ref>Міронаў В., Шаблюк В. Воўчын // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 364.</ref>; 1996 год — 547 чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|4к}} С. 280.</ref>; 1999 год — 552 чал.
* '''XXI стагодзьдзе''': 2010 год — 508 чал.


=== Інфраструктура ===
=== Інфраструктура ===
Радок 99: Радок 98:


== Турыстычная інфармацыя ==
== Турыстычная інфармацыя ==
=== Славутасьці ===
=== Выдатныя мясьціны ===
* Капліца Сьвятога Ўладзімера (XIX ст.)
* Капліца Сьвятога Ўладзімера (XIX ст.)
* Каплічка прыдарожная (1-я пал. XX ст.)
* Каплічка прыдарожная (1-я пал. XX ст.)
Радок 112: Радок 111:


== Галерэя ==
== Галерэя ==
<center><gallery caption="Краявіды Воўчына" widths=150 heights=150 perrow="4">
<gallery caption="Краявіды Воўчына" widths=150 heights=150 class="center">
Краявіды Воўчына 09.jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|Касьцёл]]
Краявіды Воўчына 09.jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Воўчын)|Касьцёл]]
Краявіды Воўчына 10.jpg|Касьцёл, скульптура
Краявіды Воўчына 10.jpg|Касьцёл, скульптура
Voŭčyn. Воўчын (2008).jpg|Касьцёл, інтэр’ер да рэстаўрацыі
Voŭčyn. Воўчын (2008).jpg|Касьцёл, інтэр’ер да рэстаўрацыі
Краявіды Воўчына 01.jpg|Плябанія
Краявіды Воўчына 01.jpg|Плябанія
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
Краявіды Воўчына 06.jpg|Царква
Краявіды Воўчына 06.jpg|Царква
Voŭčyn (08.2008).jpg|Адміністрацыя гміны
Voŭčyn (08.2008).jpg|Адміністрацыя гміны
Voŭčyn, kamianica (4.08.2008).jpg|Даўняя камяніца
Voŭčyn, kamianica (4.08.2008).jpg|Даўняя камяніца
Краявіды Воўчына 07.jpg|Старая гаспадарчая пабудова
Краявіды Воўчына 07.jpg|Старая гаспадарчая пабудова
</gallery></center>
</gallery>


== Асобы ==
== Асобы ==
Радок 138: Радок 138:


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Voŭčyn}}
{{Commons}}
* [http://www.radzima.org/be/pub/214_m/ Воўчын] на [[Радзіма.орг]]
* [https://radzima.org/be/miesca/vouchyn.html Воўчын] на [[Радзіма.орг]]
* [http://pda.weather-in.by/by/brestskaja/40 Прагноз надвор’я ў в. Воўчын]
* [http://pda.weather-in.by/by/brestskaja/40 Прагноз надвор’я ў в. Воўчын]


{{Навігацыйная група
{{Навігацыйная група
|назоў = Воўчын у сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]]
|назоў = Воўчын у сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]]
|стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}};
|стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}};
|Воўчынскі сельсавет
|Воўчынскі сельсавет
|Камянецкі раён
|Камянецкі раён
}}
}}
{{Месты і мястэчкі гістарычнай Берасьцейшчыны}}
{{Месты і мястэчкі гістарычнай Берасьцейшчыны}}

Вэрсія ад 22:03, 18 кастрычніка 2017

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Воўчын (неадназначнасьць).
Воўчын
трансьліт. Voŭčyn
Вуліца да касьцёла
Вуліца да касьцёла
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Берасьцейская
Раён: Камянецкі
Сельсавет: Воўчынскі
Вышыня: 137 м н. у. м.
Насельніцтва: 508 чал. (2010)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 1631
Паштовы індэкс: 225083
СААТА: 1240817016
Нумарны знак: 1
Геаграфічныя каардынаты: 52°17′6″ пн. ш. 23°18′39″ у. д. / 52.285° пн. ш. 23.31083° у. д. / 52.285; 23.31083Каардынаты: 52°17′6″ пн. ш. 23°18′39″ у. д. / 52.285° пн. ш. 23.31083° у. д. / 52.285; 23.31083
Воўчын на мапе Беларусі ±
Воўчын
Воўчын
Воўчын
Воўчын
Воўчын
Воўчын
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Во́ўчын[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Пульве. Цэнтар сельсавету Камянецкага раёну Берасьцейскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 508 чалавек. Знаходзіцца за 55 км на паўднёвы захад ад Камянцу, за 10 км ад чыгуначнай станцыі Высока-Літоўск.

Воўчын — даўняе мястэчка гістарычнай Берасьцейшчыны. Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў стылі барока касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы, часовая пахавальня апошняга караля і вялікага князя Станіслава Аўгуста Панятоўскага, а таксама царква Сьвятога Мікалая, помнікі архітэктуры XVIII ст. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся палац Чартарыйскіх (барока, XVIII ст.), зруйнаваны расейскімі ўладамі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Воўчын упамінаецца ў XVI ст. як мястэчка Берасьцейскага павету, уладаньне Солтанаў. Першым вядомым гаспадаром Воўчынскага ключа быў Аляксандар Солтан, па сьмерці якога ў 1554 годзе мястэчка паводле спадчыны перайшло да ягонага сына Івана. У 1586 годзе Яраслаў Солтан, імаверна, сын Івана, разам з жонкай Марыяй збудавалі тут царкву ў гонар Сьвятога Мікалая.

Фаервэрк у Воўчыне у гонар зашлюбін Адама Чартарыйскага і Ізабэлы з Флемінгаў, 1761

У пачатку XVII ст. Воўчынскі ключ перайшоў да роду Гасеўскіх. Паводле фундацыі Аляксандра Гасеўскага ў мястэчку ў 1639 годзе ўзьвялі першы драўляны касьцёл. А. Гасеўскі і ягоная жонка Ева з Пацаў падзялілі маёнтак паміж сынамі наступным чынам: старэйшы сын, Крыштап атрымаў у спадчыну Стары Воўчын і фальварак Грымяча, а малодшы, Вінцэнт — Новы Воўчын. Неўзабаве ўсе фальваркі апынуліся зноў у адных руках.

Элеанора Чартарыйская на фоне палаца, XVIII ст.

У 1708 годзе Тэрэза Гасеўская выйшла замуж за Казімера Сапегу і тэстамэнтам запісала Воўчын разам з фальваркамі Шчытнікамі, Грымячай, Лютай і іншымі на мужа. У 1710 годзе К. Сапега прадаў Воўчын і Радванічы Якубу Генрыку Флемінгу і яго першай жонцы Францішцы Ізабэле з Сапегаў. 3 атрыманых сродкаў Казімер Сапега фундаваў узьвядзеньне ў Воўчыне палаца і адбудову зьнішчаных швэдамі фальваркаў, сядзібаў і гаспадарак для мясцовых сялянаў. Наступным гаспадаром Воўчынскіх маёнткаў быў князь Казімер Чартарыйскі. Ягоная дачка Канстанцыя выйшла замуж за Станіслава Панятоўскага, які збудаваў тут палац і касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (1733). Каля 1738 годам ад С. Панятоўскага маёнтак выкупіў Фрыдэрык Міхал Чартарыйскі. Чартарыйскія ўзьвялі пышны 36-пакаёвы палац, пры ім тэатар і аранжарэю. У 1769 годзе барскія канфэдэраты забралі зь мястэчка 7 гарматаў і шмат амуніцыі[2].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Воўчын апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стаў цэнтрам воласьці Берасьцейскага павету Гарадзенскай губэрні. У 1828 годзе мястэчка перайшло да Пуслоўскіх, пазьней Марчэўскіх.

У 1880-я гады ў Воўчыне было 102 двары, касьцёл, царква, юдэйскі малітоўны дом, народная школа, 24 крамы, вадзяны млын, штогод праводзіліся 3 кірмашы.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Воўчын абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, у Берасьцейскі павет («падраён») Баранавіцкага раёну[3].

Згодна з Рыскай мірнай дамовай (1921) Воўчын апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. У 1938 годзе ў касьцёле адбылося пахаваньне парэшткаў Станіслава Аўгуста Панятоўскага, перавезеных сюды з Санкт-Пецярбургу (у 1995 годзе перададзеныя да Варшаўскай катэдры)[4].

У 1939 годзе Воўчын увайшоў у БССР, дзе стаў цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1970 год тут было 162 двары, на 1992 год — 193, на 1996 год — 202.

  • Мястэчка на старых здымках
  • Рэшткі палаца Чартарыйскіх
    Рэшткі палаца Чартарыйскіх
  • Будынак бібліятэкі (архіву)
    Будынак бібліятэкі (архіву)
  • Касьцёл
    Касьцёл
  • Касьцёл, галоўная брама
    Касьцёл, галоўная брама
  • Касьцёл, брама
    Касьцёл, брама
  • Касьцёл, труна С. А. Панятоўскага
    Касьцёл, труна С. А. Панятоўскага
  • Плябанія
    Плябанія
  • Адміністрацыя гміны
    Адміністрацыя гміны

Насельніцтва

Дэмаграфія

  • XIX стагодзьдзе: 1830 год — 539 муж., зь іх духоўнага стану 2, мяшчанаў-юдэяў 463, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 72, жабракоў 2[5]; 1885 год — 804 чал.
  • XX стагодзьдзе: 1970 год — 460 чал.; 1992 год — 502 чал.[6]; 1996 год — 547 чал.[7]; 1999 год — 552 чал.
  • XXI стагодзьдзе: 2010 год — 508 чал.

Інфраструктура

У Воўчыне працуюць сярэдняя школа, лякарня, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Страчаная спадчына

  • Палацава-паркавы комплекс Чартарыйскіх (1750-я)

Галерэя

  • Краявіды Воўчына
  • Касьцёл
    Касьцёл
  • Касьцёл, скульптура
    Касьцёл, скульптура
  • Касьцёл, інтэр’ер да рэстаўрацыі
    Касьцёл, інтэр’ер да рэстаўрацыі
  • Плябанія
    Плябанія
  • Царква
    Царква
  • Адміністрацыя гміны
    Адміністрацыя гміны
  • Даўняя камяніца
    Даўняя камяніца
  • Старая гаспадарчая пабудова
    Старая гаспадарчая пабудова

Асобы

Крыніцы

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2010. — 319 с. ISBN 978-985-458-198-9. (pdf, djvu, online) С. 166
  2. ^ Szpilewski G. Wołczyn // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście. — Warszawa, 1887. S. 867.
  3. ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
  4. ^ Wołczyn (w:) Internetowa encyklopedia PWN (пол.)
  5. ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 412.
  6. ^ Міронаў В., Шаблюк В. Воўчын // ЭГБ. — Мн.: 1994 Т. 2. С. 364.
  7. ^ БЭ. — Мн.: 1997 Т. 4. С. 280.

Літаратура

Вонкавыя спасылкі

Воўчын — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

 — ¹ Вылучаным пазначаюцца ўмацаваныя месты і мястэчкі (гарады / гарадкі); — ² У дужках прыводзіцца час атрыманьня Магдэбурскага (Хэлмінскага) права
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Воўчын&oldid=1931821»