Жыгімонт Караль Радзівіл

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
(Перанакіравана з «Зыгмунт Караль Радзівіл»)
Жыгімонт Караль Радзівіл
Жыгімонт Караль Радзівіл
Жыгімонт Караль Радзівіл

Герб «Трубы»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 4 сьнежня 1591
Нясьвіж
Памёр 5 лістапада 1642
Асызі
Род Радзівілы
Бацькі Мікалай Радзівіл «Сіротка»
Альжбета Яўхімія зь Вішнявецкіх
Дзейнасьць палітык

Жыгімо́нт Ка́раль Радзіві́л (4 сьнежня 1591, Нясьвіж5 лістапада 1642, Асызі) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, мэцэнат. Крайчы (1633—1638) і падчашы вялікі літоўскі (1638—1642), ваявода наваградзкі (1642).

Валодаў Дзераўной, Хотавам, Крашынам, Калдычэвам і Бярозаўцам у Наваградзкім ваяводзтве, Шыдлоўцам у Польшчы. IV ардынат на Нясьвіжы (з 1636).

Імя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Жыгімонт

Жыгімонт — літоўская (беларуская) форма старажытнага пашыранага германскага (гоцкага) імя Sigimunt, якое трапіла ў хрысьціянскі іменаслоў[1].

Фармант -монт- празь імёны Альгімонт, Монтгерд і Гердзімонт зьвязвае Жыгімонта зь імём Альгерд, якое таксама мае поўныя германскія адпаведнікі (герцаг Альгерд з Гогенштайну[2]), той жа фармант празь імя Скаламонт зьвязвае Жыгімонта з германскім (гоцкім) імём Гудэскалк (Готшалк)[3]. Увогуле, гэты фармант даволі часта сустракаецца ў імёнах літоўскіх князёў і баяраў: Валімонт, Відзімонт, Гаўдымунда, Даўмонт, Мінімонт, Нарымонт, Скірмант, Судзімонт, Эйсмонт, Ямонт, Монтвід, Монтвіл, Монтгайла, Монтрым, Монтаўт ды іншыя[4].

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Зь нясьвіскай лініі роду Радзівілаў гербу «Трубы», сын Мікалая «Сіроткі», ваяводы віленскага, і Альжбеты Яўхіміі зь Вішнявецкіх. Меў братоў Альбрэхта Ўладзіслава, Аляксандра Людвіка, Крыштапа Мікалая, Мікалая і Яна Юрыя.

Навучаўся ў Нясьвіскім езуіцкім калегіюме, унівэрсытэце Балёньні. У 1612 року ўступіў у рыцарскі Мальтыйскі ордэн і ваяваў з туркамі ў Міжземнамор’і. У 1614 року ўзначаліў заснаваную для яго бацькам Сталовіцкую камандорыю ордэну ў складзе маёнткаў Сталовічаў і Пацейкаў у Наваградзкім ваяводзтве.

Браў удзел у бітве з туркамі пад Хоцінам 1621 року. У час Трыццацігадовай вайны 1618—1648 рокаў з 1622 року ў арміі Габсбургаў ваяваў супраць пратэстанцкіх нямецкіх князёў, з 1623 року камандуючы лісоўчыкаў у імпэрскім войску. У 1625 року ўзначаліў таксама Познанскую камандорыю Мальтыйскага ордэну.

На вайну Рэчы Паспалітай з Швэцыяй 1600—1629 рокаў у 1628 року выставіў уласны полк. Браў удзел у баёх пад Смаленскам у час вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1632—1634 рокаў.

У 1614 року атрымаў урад падкаморага сталовіцкага, у 1617 року — крайчага кароннага, у 1633 року — крайчага вялікага літоўскага, у 1638 року — падчашага вялікага літоўскага, у 1642 року — ваяводы наваградзкага. Абіраўся паслом на соймы 1625, 1626, 1632, 1633, 1635, 1637 і 1639 рокаў.

Збудаваў у Сталовічах касьцёл Яна Хрысьціцеля з мураваным «ларэтанскім домікам» Панны Марыі, у іншых сваіх уладаньнях — 4 уніяцкія царквы, касьцёл у Дзераўной, шпіталі ў Сталовічах і Крошыне. У канцы жыцьця падтрымліваў каралеўскі плян арганізацыі ў Рэчы Паспалітай асобнага прыярату Мальтыйскага ордэну, які меўся ўзначаліць.

Памёр 5 лістапада 1642 року ў Асызі (Італія).

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]