Тургелі

	Тургелі
	лет. Turgeliai
	; Агульны выгляд
Герб Тургеляў
Краіна:	Летува
Павет:	Віленскі
Раён:	Салечніцкі
Насельніцтва:	588 чал. (2011)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Геаграфічныя каардынаты:	54°27′20″ пн. ш. 25°30′30″ у. д. / 54.45556° пн. ш. 25.50833° у. д.Каардынаты: 54°27′20″ пн. ш. 25°30′30″ у. д. / 54.45556° пн. ш. 25.50833° у. д.
	Тургелі на мапе Летувы Тургелі
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Тургелі (лет. Turgeliai) — мястэчка ў Летуве, на рацэ Мерачанцы. Цэнтар староства Салечніцкага раёну Віленскага павету. Насельніцтва на 2011 год — 588 чалавек. Знаходзяцца за 18 км на ўсход ад Салечнікаў.

Тургелі — мястэчка гістарычнай Віленшчыны, на этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захаваліся касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і капліца-пахавальня Кабылінскіх, помнікі архітэктуры XIX ст.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Упершыню Тургелі ўпамінаюцца ў XV ст. пад назвай Малы Мерач. У гэты час яны ўваходзілі ў склад Віленскага павету Віленскага ваяводзтва.

У 1511 годзе ў Тургелях збудавалі драўляны касьцёл з фундацыі паноў-шляхты Мангірдовічаў, Габрыяловічаў і Міхневічаў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Тургелі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Віленскім павеце Віленскай губэрні. У 1837 годзе у мястэчку збудавалі мураваны касьцёл. У другой палове XIX ст. у Тургелях было 18 будынкаў. У 1897—1909 гадох праводзілася рэканструкцыя касьцёла.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Тургелі занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Тургелі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У 1920 годзе мястэчка апынулася ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. У 1930-я гады ў суседнім маёнтку Аляксандраве жыў генэрал Люцыян Жалігоўскі, зь якім у гэты час сябраваў мясцовы ксёндз Юзэф Абрэмскі^[1].

З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў верасьні 1939 году ўлады СССР перадалі Тургелі Летуве.

Мястэчка на старых здымках
Касьцёл да рэканструкцыі
Касьцёл, 1931 г.
Капліца, 1933 г.
У мястэчку, 1938 г.

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

XIX стагодзьдзе: ~1892 год — 277 чал.^[2]
XXI стагодзьдзе: 2011 год — 588 чал.

Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (1837)
Капліца-пахавальня Кабылінкіх (1850)

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Краявіды Тургеляў
Касьцёл
Інтэр’ер касьцёла
Капліца
Гарадзішча

Асобы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Эдвард Паўловіч (1825—1909) — беларускі мастак

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Пазьняк З. Тэрра Дэй. — Варшава — Нью Ёрк — Вільня: «Беларускія Ведамасьці», Таварыства Беларускай Культуры ў Летуве, 2014. С. 395.
^ Krzywicki J. Turgiele // Słownik geograficzny... T. XII. — Warszawa, 1892. S. 638.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Тургелі , Radzima.org

[1] Пазьняк З. Тэрра Дэй. — Варшава — Нью Ёрк — Вільня: «Беларускія Ведамасьці», Таварыства Беларускай Культуры ў Летуве, 2014. С. 395.

[2] Krzywicki J. Turgiele // Słownik geograficzny... T. XII. — Warszawa, 1892. S. 638.

[1]

[2]