Конрад
| Конрад лац. Konrad | |
| Konrad | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Cono + Rado |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Конрат, Кунрад, Кунрат |
| Вытворныя формы | Кандрат |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Конрад» | |
Конрад (Конрат, Кунрад, Кунрат) — мужчынскае імя. Вытворныя прозьвішчы — Кондрат, Кандратовіч[1].
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Конрад, Конрат, Кунрад або Кунрат (Konrad, Conrat, Cunrad, Cunrat) — імя германскага паходжаньня[2][3]. Іменная аснова -кон- (-кун-) (імёны ліцьвінаў Кондрут, Кунат, Якун; германскія імёны Cundrud, Kunat, Acun) паходзіць ад гоцкага koni- 'адважны'[4] або германскага kunja, kuni '(хтосьці) з годнага, шляхецкага роду'[5], а аснова -рад- (-рат-) (імёны ліцьвінаў Радзівіл, Раталт, Радавін; германскія імёны Ratwilius, Ratolt, Radowin) — ад гоцкага *rêþs[6], германскага rad- 'рада'[7].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Konrad (Konrat, Kunrod, Kunrot)[8].
У 1633 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Georgius Conradi, Regiomontanus Borussus[9].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: domino Gabriele Cunrado Iwaszkowycz (9 ліпеня 1489 году)[10]; generosis dominis Petro Kvnrathowycz (10 траўня 1506 году)[11]; Conrad Waszko… Conrad y Sienkowicze (1563 год)[12]; z Jurgielem Konratowiczem… Jurgiel Konratowicz (4 сьнежня 1554 году)[13]; Conradowicz (1610—1622 гады)[14]; Mikołaj Konratowicz (1621 год)[15].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Конрад I (890—918) — кароль нямецкі (911—918)
- Конрад II (990—1039) — кароль нямецкі (1024—1039)
- Конрад I Брненскі (1035—1092) — князь чэскі
- Конрад III (1093—1152) — кароль нямецкі (1138—1152)
- Конрад I Мазавецкі (1187—1247) — князь мазавецкі
- Конрад I (каля 1204—1304) — маркграф Брандэнбургу
- Конрад IV (1228—1254) — кароль нямецкі (1237—1254)
- Конрад II Чэрскі (каля 1250—1294) — князь мазавецкі
- Конрад Цёльнэр фон Ротэнштайн (1325—1390) — 23-і вялікі магістар Тэўтонскага ордэну (1382—1390)
- Конрад фон Валенрод (1330—1393) — 24-ы вялікі магістар Тэўтонскага ордэну (1391—1393)
- Конрад фон Юнгінген (1355—1407) — 25-ы вялікі магістар Тэўтонскага ордэну (1393—1407)
- Конрад — каталіцкае хроснае імя Таўцівіла Кейстутавіча (1355?—1390), сына вялікага князя літоўскага Кейстута
- Конрад (1360-я — 1390) — літоўскі князь, сын Войдата
- Конрад[16] — староста ковенскі, які прывесіў да акту Гарадзенскай умовы пячаць з рускім надпісам «ПЕЧА… …ОНДРАТОВА»[17]
- Конрад Кучук (упамінаецца ў 1436) — літоўскі баярын, пачынальнік роду Кучукоў (Кучуковічаў)
- Конрад Монтаўтавіч (упамінаецца ў 1440—1446) — літоўскі баярын, сын Монтаўта
- Конрад Ганушкавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1461 годзе[18]
- Конрад Гудзігердавіч (да 1437 — па 1476) — літоўскі баярын, сын Гудзігерда Валімонтавіча
- Конрад III Руды (1448—1503) — князь мазавецкі, сын Барбары Алелькаўны і муж Ганны Радзівіл
- Конрад Івашкавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1522 годзе
- Конрад Парфяновіч (Konrad Parfianowicz) — праваслаўны віленскі купец, які ўпамінаецца ў 1664 годзе[19]
- Конрад Адэнаўэр (1876—1967) — першы фэдэральны канцлер Заходняй Нямеччыны (1949—1963)
Кандратовічы (Кондраты) гербу Сыракомля — літоўскі шляхецкі род.
Конрады (Konrad) гербаў Суліма і ўласнага — літоўскі шляхецкі род зь Меншчыны[20].
У XVI ст. існавала сяло Конрадзе (Конрадзе) у Жамойцкім старостве[21].
У гістарычнай Прусіі існуе вёска Канрады.
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 3. — Warszawa, 2015. S. 172.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 373—374.
- ^ Усціновіч А. Слоўнік асабовых уласных імён. — Менск, 2011. С. 116—117.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 150.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 193.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 151.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 341.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 422.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 717.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 2. — Вильна, 1882. С. 351—352.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 108—109.
- ^ Ragauskaitė A. XVII a. pirmosios pusės Kauno miestiečių asmenvardžių kilmė // Acta linguistica Lithuanica. T. 43, 2000. P. 102.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 59.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 328.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 100.
- ^ Kodeks dyplomatyczny Katedry i Diecezji Wileńskiej: 1387—1507. — Kraków, 1948. S. 271.
- ^ Testamenty w księgach miejskich wileńskich z XVI i XVII wieku. Katalog. — Warszawa, 2017. S. 41.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 202.
- ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 142.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
- Усціновіч А. Слоўнік асабовых уласных імён / навук. рэд. А. Лукашанец. — Менск: Літаратура і Мастацтва, 2011. — 240 с. — ISBN 978-985-6941-10-1.