Ніна Мацяш

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Ніна Мацяш
1986. Мастак Міхаіл Вецік.
1986. Мастак Міхаіл Вецік.
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася 20 верасьня 1943(1943-09-20)
Памерла 19 сьнежня 2008(2008-12-19) (65 гадоў)
Пахаваная
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці паэтка, перакладніца, дзіцячая пісьменьніца
Гады творчасьці 1962—2008
Кірунак паэзія
Мова беларуская
Дэбют газэта «Маяк камунізма» і «Во славу Родины» (1962)
Прэміі прэмія Саюзу Пісьменьнікаў Беларусі імя А.Куляшова (1984) за «Паэму жніва», прэмія Ўсебеларускага фэстывалю моладзі, прысьвечанага 50-годзьдзю ЛКСМБ (1970) за вершы аб моладзі, Міжнародная літаратурная прэмія імя Рыгора Скаварады (Украіна, 2008)
Узнагароды
Творы на сайце Knihi.com
Творы на сайце Kamunikat.org

Ніна Мацяш (20 верасьня 1943, Нівы, Бярозаўскі раён — 19 сьнежня 2008, Белаазёрск[1][2][3][4][5] ) — беларуская паэтка й перакладніца.

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Бацька — Язэп Мікалаевіч Мацяш нарадзіўся 4 сьнежня 1902 году ў вёсцы Нівы. Маці — Алена Сымонаўна Мацяш (у дзявоцтве Сеч) нарадзілася 14 лютага 1905 году.

« «Я даўно зразумела — усё, што ёсьць ува мне добрае, — яно ад іх, ад маіх бацькоў.
У пэўнай ступені нават вершы ад іх»[6] 		»

Сям’я Язэпа Мікалаевіча і Алены Сымонаўны была шматдзетнай. Было ў ёй дзесяць дзяцей — восем дачок і два сыны. Ганна, Марыя й Ніна хварэлі на меапатыю (Myopathy (лац.)).[7]

« «Надзея, патрабуй жыцьця!

Хай здані лёгікі й явы
Шабасяць —
Ты на іх управа,
Адной табой хварэе права
Паверыць у вясны працяг,
У сэнс бязьлітасны быцьця, —
Надзея, патрабуй жыцьця![8]

»

Пасьля заканчэньня Бярозаўскай сярэдняй школы ў 1960 г. паступіла ў Менскі пэдагагічны інстытут замежных моў на факультэт францускай мовы. У часы вучобы невылечная хвароба прыкула яе да інваліднага вазка. Пераадольваць маральныя і фізычныя пакуты ёй даводзілася ўсё астатняе жыцьцё. Але складаны лёс толькі расшырыў яе паэтычны талент. Атрымала дыплём, здаўшы экзамэны экстэрнам за шэсьць сэмэстраў. Бліскуча ведала францускую й нямецкую. Ангельскую й польскую вывучыла самастойна. Нягледзячы на цяжкае фізычнае становішча выкладала нямецкую мову ў Белаазёрскай прафэсійна-тэхнічнай вучэльні (1973—1977).[9]

З 1971 году ў Саюзе пісьменьнікаў СССР. Сябра Беларускага ПЭН-цэнтру й Саюзу беларускіх пісьменьнікаў. Зьяўлялася старшынём Берасьцейскага аддзяленьня Саюзу беларускіх пісьменьнікаў зь 2006 году і да сваёй сьмерці.[10][11]

Ніна Мацяш была арганізатарам, укладальнікам і рэдактарам альманаху Жырандоля ў 2008 годзе.

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Да паэзіі Ніна Мацяш зьвярнулася ў студэнцкія гады. Спачатку гэта былі асобныя вершы, прысьвечаныя прыродзе роднага краю, людзям, сваякам. З 1967 г. пачала пісаць па-беларуску. У 1970 годзе ў выдавецтве «Беларусь» пабачыў сьвет яе першы паэтычны зборнік «Агонь», у якой было акрэсьлена кола праблем, як духоўных, маральных, так і будзённых, якія абазначылі яе творчы шлях. Аўтар шматлікіх зборнікаў вершаў — «Агонь» (1970), «Удзячнасьць» (1973), «Ральля суровая» (1976), «Прыручэньне вясны» (1979), «Поўны келіх» (1982), «Жнівень» (1985), «Паварот на лета» (выбранае, 1986), «Шчасьлівай долю назаві» (1990), «Паміж усьмешкай і сьлязой» (выбранае, 1993), «Палёт над жытам» (выбранае, 1997), «Я вас люблю» (вершы прысьвячэньні, 1998), «Душою з небам гаварыць» (выбранае, 1999), «Богава дрэва» (2004), «У прыгаршчах ветру» (пасьмяротны зборнік вершаў, перакладаў, эсэ, 2009).

« «Я маю толькі ймя.

Чатары літаркі-
нібы чатыры бакі свету.
Твор,
мне прадвызначаны
дзеля пераствору
у плынь жыцця.
Тайнапіс лёсу, каторы
спрабую адтаемніць.»[12]

»

Яе адметнае сьветаўспрыманьня, веданьне сусьветнай культуры, нацыянальнага багацьця й народных вытокаў узбагаціла беларускае прыгожае пісьменства новым зьместам і формай. Нягледзячы на магутны ўплыў замежных аўтараў, яе творчасьць захавала нацыянальны дух дзякуючы звароту да традыцыйных народных каштоўнасьцяў, фальклёрным вобразам і матывам.

« Дзячу долі за ўсе пуцявіны,

Дзе жаўронкавы час, і савіны
Мяне моцніў вяртаньнем маім
У ціхмяны мой край, да жытла
Каля шэрага поля й балота,
Каб адчуць – зноў і зноў! – я магла
Наўзвышальную дзею тайноты
Ўласнай зьлітнасьці з гэтай зямлёй,
З песьні ейнае ладам смутлівым,
З той адвечнай гаворкай, якой
Сьвет шматстайняць і родныя Нівы
(мая вёска, мае карані).
Гадаванка палескае глебы,
Я папросту не мела патрэбы
З Музай мовай чужой гаварыць[13]

»

Сваёй любімай матулі паэтэса прысьвяціла славутую «Паэму жніва» (1983),[14] за якую ў 1984 годзе атрымала Літаратурную прэмію імя А. Куляшова. Яе цікавілі значныя й неардынарныя асобы («Малітва Апанаса Філіповіча», «Маналёг Казіміра Лышчынскага», «Песьня касінераў», «Маналёг Камілы Марцінкевіч», «Маналёг каханай Кастуся Каліноўскага», «Дарожнае. Па сьвяце паэзіі ў Крошыне»).[15]

Паэтка поруч з паэтычным майстэрствам авалодала майстэрства перакладчыка. Дасканалае валоданьне францускай, нямецкай, польскай і іншымі мовамі дазваляла адчуць багацьце сусьветнай культуры зь першакрыніц.[16] У яе пераўтварэньні па-беларуску выйшлі кнігі прозы Жана Аліўе «У краіне індзейцаў» (1973)[17]; Жоржа Сымэнона «Першая справа Мегрэ» (1982)[18]; навэлы Гі дэ Мапасана (1987)[19]; Антуана дэ Сэнт-Экзюпэры[20] «Плянэта людзей» (1984)[21] і «Маленькі прынц» (1989, 1996, 2017, 2019, 2021)[22][23][24][25][26]. Дзякуючы яе майстэрству здабыткам беларускага чытача сталі лірыка францускіх паэтаў — П’ера дэ Рансара, Жаашэна дзю Бэле, Жана-Антуана дэ Баіфа(fr); Жака Грэвена(fr), П’ера Жана Бэранжэ(fr)і інш.; [27][28]; паэзія немцаў — Фрыдрыха Шылера, Элькэ Эрб(de)[29]. Хрысьціны Лавант(de)[30]; таксама палякаў — Юльюша Славацкага, Марыі Канапніцкай, Марыі Паўлюкоўска-Яснажэўскай(pl), Віславы Шымборскай[31][32][33][34]; украінскіх — Тараса Шаўчэнкі, Лесі Ўкраінкі; Аляксандра Гаўрылюка, Уладзімера Барны[35][36][37], паэма «Маруся Чурай» Ліны Кастэнка (1989)[38][39]; баўгараў — Весяліна Ханчава(bg) і Божыдара Божылава(bg); расейцаў — Міхаіла Лермантава; сербскахарвацкіх паэтаў — Мамчыла Джэркавіча, Владэта Вукавіча і інш.[40][41]

Сем кніжак падрыхтавала пісьменьніца дзеткам. Ніна Мацяш пісала творы для тэатра лялек і тэлесцэнарыяў. Першая пастаноўка Берасьцейскім тэатрам лялек спэктакля «Прыгоды трох парасят» паводле матываў ангельскай народнай казкі (1976). Паэтычная драма «Крок у бесьсьмяротнасьць» пастаўлена ў Берасьцейскім тэатры лялек (1977). Беларускае тэлебачаньне паставіла п’есу па тэлесцэнарыю Ніны Мацяш аб творчасьці Вітольда Бялыніцкага-Бірулі «Пясьняр роднай прыроды» (1978), а пазьней Рокуэла Кэнта «Гэта я, Госпадзі» (1980). Прэмʼера музычнага спэктакля «Воўк і раз, два, тры..» па пʼесе Ніны Мацяш «Прыгоды трох парасят» у пастаноўцы Беларускага тэатра «Лялька» у Віцебску (2001).[42]

Ніна Мацяш аўтар музычна-паэтычнага альбома «Забялела ночка», многія ўласныя вершы пакладзены на музыку рознымі кампазытарамі й ёю самою, і сярод іх — «Усьмешка», «Забялела ночка», «Калядная», «Песьня ў цярноўніку». [43] Як набытак гэтага песеннага таленту засталіся аўдыёкасэта «Бэзавая завіруха» і кампакт-дыск.[44][45] Вершы беларускай паэтэсы пакладзены на музыку кампазытарамі — Інай Вінаградавай,[46] Б. Віташнёвым,[47] С. Куксам, Марыянай Марозавай,[48] Л. Міхайлоўскай, А. Марозавым, Валянцінам Перапёлкіным, Г. Федасюком.[49][50]

Яе паасобныя творы друкаваліся ў многіх замежных краінах на ангельскай,[51] баўгарскай,[52] [53] летувіскай[54] польскай,[55] расейскай,[56] [57] сэрбскай,[58] украінскай,[59] францускай,[60] [61] і іншых мовах.

Ніна Мацяш захаплялася вышываньнем і стварала карціны пры дапамозе птушыных пёрак (пёркаграфія).

Грамадзка-асьветніцкая дзейнасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

На пачатку перабудовы, дзякуючы найперш намаганьням Ніны Мацяш, у Белаазёрску была створаная культурна-асьветніцкая арганізацыя «Агмень». Ніна Мацяш наладжвала для яе ўдзельнікаў шматлюдныя вечарыны, знаёміла белаазёрцаў зь вядомымі творчымі асобамі.

Зьяўлялася старшынём Берасьцейскага аддзяленьня Саюзу беларускіх пісьменьнікаў зь 2006 году і да сваёй сьмерці.

Узнагароды[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь (1994).
  • Ганаровая грамадзянка Белаазёрску.
  • Ляўрэат літаратурнай прэміі імя Аркадзя Куляшова (1984) за «Паэму жніва».
  • Ляўрэат фэстывалю «Берасьцейская зорка-98».
  • Ляўрэат міжнароднай прэміі імя Рыгора Скаварады (Украіна, 2008).[62]
  • Ляўрэат літаратурнай прэміі імя Ўладзімера Калесьніка (2009, пасьмяротна) за зборнік «У прыгаршчах ветру».[63].

Ушанаваньне памяці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • На доме, дзе жыла апошнія гады Ніна Мацяш, усталявана мэмарыяльная шыльда ў гонар паэткі.
  • Белаазёрская гарадзкая бібліятэка імя Ніны Мацяш — з 2010 году Белаазёрская гарадская бібліятэка стала насіць імя славутай паэткі Ніны Мацяш; з 2011 году ў Белаазёрскай гарадзкой бібліятэцы імя Ніны Мацяш дзейнічае экспазыцыя «У спагадзе абярэжлівай нябёсаў», якая ўсебакова раскрывае асобу творцы й літаратурную спадчыну паэткі; штогод 20 верасьня, у дзень нараджэньня Ніны Мацяш, ладзяцца літаратурныя чытаньні памяці паэткі «Бабіна лета» ў Белаазёрску, у якіх удзельнічаюць вядомыя пісьменьнікі Беларусі, мясцовыя літаратары, грамадзкасьць. Белаазерск, вул. Леніна, 34 (52°28′08.91″ пн. ш. 25°10′43.23″ у. д. / 52.4691417° пн. ш. 25.178675° у. д. / 52.4691417; 25.178675)[64]
  • Гімназія ў Белаазёрску — экспазыцыйная заля ў гісторыка-краязнаўчым музэі, прысьвечаная жыцьцёваму й творчаму шляху паэткі, адкрылася ў сакавіку 2014 году ў гімназіі на вуліцы Будаўнікоў, 20 (52°28′10.00″ пн. ш. 25°10′13.80″ у. д. / 52.4694444° пн. ш. 25.1705° у. д. / 52.4694444; 25.1705)[65]
  • Прапановы — зрабіць музей у кватэры, у якой жыла паэтка, і перайменаваць вуліцу Школьную не атрымала падтрымкі ўладаў. [66]
  • У Берасьці на некаторых будынках зьмешчаны па-мастацку аформленыя вершы Ніны Мацяш.

Кнігапіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пэрыёдыка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крытыка, рэцэнзіі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Відэа, аудыё[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Перадача радыё «Рацыя», прысвечаная памяці Ніны Мацяш, ад 19.12.2008. // Жырандоля : лiтаратурна-мастацкі часопіс. — студзень 2009. — № 2. — С. 15—17.
  2. ^ Васіль Жуковіч. Пасля развітання. // Жырандоля : лiтаратурна-мастацкі часопіс. — студзень 2009. — № 2. — С. 18.
  3. ^ Алена Літвін. * * * Сястра мая!.. // Жырандоля : лiтаратурна-мастацкі часопіс. — студзень 2009. — № 2. — С. 18.
  4. ^ Алесь Каско. Цяжкі камень, важкі колас. // Жырандоля : лiтаратурна-мастацкі часопіс. — студзень 2009. — № 2. — С. 20—26.
  5. ^ У вянок Ніне Мацяш. // Наша вера : штоквартальны рэлігійна-культурны часопіс. — 2009. — № 1 (47). — С. 58—60.
  6. ^ Ніна Мацяш. Старонкі біяграфіі. // ЛіМ : штотыднёвая газэта. — 14 ліпеня 1989. — № 28 (3490). — С. 5—9.
  7. ^ Мікола Жуковіч. Вольга Аляксеева. З сямейнага альбома Ніны Мацяш. // Маладосць : часопіс. — 2011. — № 8 (693). — С. 111—115.
  8. ^ Ніна Мацяш. Сёстрам Ані і Марыі. Прыручэнне вясны: лірыка. / мастак М. М. Селяшчук. — Менск: Мастацкая літаратура, 1979. — С. 8. — 78 с. — 4000 ас.
  9. ^ Уладзімір Калесьнік. Дарунак мудрасьці. // Жырандоля : лiтаратурна-мастацкі часопіс. — студзень 2010. — № 3. — С. 12—16.
  10. ^ Ніна Мацяш. Берасцейшчына літаратурная. Маем добрую навіну. // Літаратурная Беларусь : культурна-асьветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменьнікаў» і «Новага часу». — 2007. — № 2—3. — С. 10 (2).
  11. ^ Ніна Мацяш. Сябры. // Літаратурная Беларусь : культурна-асьветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменьнікаў» і «Новага часу». — 2007. — № 6—7. — С. 11 (3).
  12. ^ Ніна Мацяш. Палёт над жытам / рэдактар Зінаіда Дудзюк; мастак Вярышка Аляксандр. — Брэст: Выд. С. Лаўрова, 1997. — С. 2. — 58 с. — (Берасьцейскае вогнішча). — ISBN 985-6371-10-4
  13. ^ Ніна Мацяш. Душою з небам гаварыць. Цыклы: Ах, чароўные дудачкі; Той час, які прасякнуты табою…; Рух, і лятунак, і нясцерпны жаль…; Не ў Рым вядуць дарогі…; Над гняздзечкам лісток залацее…; Пакуль глядзіш на белы свет…; Бо люблю непаўторны свой род.. — Менск: Мастацкая літаратура, 1999. — С. 449, 450. — 461 с. — (Беларусукая паэзія XX стагоддзя). — 2000 ас. — ISBN 985-02-0438-9
  14. ^ Ніна Мацяш. Паэма жніва. // Полымя : часопіс. — 1983. — № 11 (655). — С. 154—158.
  15. ^ Ніна Мацяш. Шчаслiвай долю назавi… Лірыка. — Менск: Мастацкая літаратура, 1990. — С. https://kamunikat.org/?pubid=13676. — 109 с. — 4200 ас. — ISBN 5-340-00468-6
  16. ^ Мікола Ваўранюк. Мая тэма — чалавек: гутарка з беларускай паэткай Нінай Мацяш. // Ніва : штотыднёвая газэта. — 1992. — № 20 (1879). — С. 3.
  17. ^ Аліўе, Жан. У краіне індзейцаў / З францускай мовы пераклала Н. Мацяш; Мал. Р. Маро, Д. Катліна. — Менск: Мастацкая літаратура, 1973. — 93 с. — 17 000 ас.
  18. ^ Жорж Сымэнон. Першая справа Мегрэ = Simenon. La première enguête de Maigret. Paris: Press de la cité / пераклад з французскай мовы Н. Мацяш ; пад рэдакцыяй Я. Семяжона; мастак У. С. Піменаў. — Менск: Юнацтва, 1982. — 165 с. — 60 000 ас.
  19. ^ Гі дэ Мапасан. Навелы: пераклад з французскай. / укладаньне й камэнтары Сяргея Шупы. — [[|]]. — Менск: Мастацкая літаратура, 1987. — 365 с. — (Бібліятэка замежнай прозы). — 12 000 ас.
  20. ^ Ніна Мацяш Мой Экзюперы. // Роднае слова : штомесячны навуковы й мэтадычны часопіс. — 2004. — № 9 (201). — С. 92—94.
  21. ^ Антуан дэ Сэнт-Экзюпэры. Планета людзей: Выбранае / Пераклад з францускай і прадмова Ніны Мацяш. — Менск: Мастацкая літаратура, 1984. — 397 с. — (Бібліятэка замежнай прозы). — 16 000 ас.
  22. ^ Антуан дэ Сэнт-Экзюпэры. Маленькі прынц: казка / пераклад з французскай мовы Н. Мацяш; мастак І. Лобан. — Менск: Юнацтва, 1989. — 92 с. — 12 000 ас. — ISBN 5-7880-0117-X
  23. ^ Антуан дэ Сэнт-Экзюпэры; Джэймс Олдрыдж; Эрнэст Хэмінгуэй. Маленькі прынц: Казка. Паляўнічы: Раман. Стары чалавек і мора: Аповесць. / Пер. з англ. М. Валошкі; Пер. з англ. П. Марціновіча; Пер. з фр. Н. Мацяш; Маст. Г. В. Шапялевіч. — Менск: Юнацтва, 1996. — 429 с. — (Школьная бібліятэка). — 15 000 ас.
  24. ^ Антуан дэ Сэнт-Экзюпэры. Маленькі прынц: казка / пераклад з французскай Н. Мацяш пад рэдакцыяй З. Коласа ; ілюстрацыі аўтара. — Менск: Зміцер Колас, 2017. — 104 с. — (Добрая кніга). — 1000 ас. — ISBN 978-985-7164-57-8
  25. ^ Антуан дэ Сэнт-Экзюпэры. Маленькі прынц: казка / пераклад з французскай Н. Мацяш пад рэдакцыяй Марыя Новік ; ілюстрацыі аўтара. — Менск: Попурри, 2019. — 123 с. — 2500 ас. — ISBN 978-985-15-3946-4
  26. ^ Антуан дэ Сэнт-Экзюпэры. Маленькі прынц: казка / пераклад з французскай Н. Мацяш пад рэдакцыяй Марыя Новік ; ілюстрацыі аўтара. — Менск: Попурри, 2021. — 123 с. — 2500 ас. — ISBN 978-985-15-4902-9
  27. ^ П’ер дэ Рансар, Жаашэн Дзю Бэле, Агрыпа д'Абінэ, Жан Антуан дэ Баіф, Рэмі Бэлё, Жан Бэрто, Клод дэ Бютэ, Жак Грэвэн, Луі Дэ Мазюр, Філіп Дэпорт і інш. Багаславі сустрэчу мне…: Выбр. лірыка Плеяды / Пер., прадм. і камент. Н. Мацяш. — Берасьце: 2001. — 166 с. — (Паэзія народаў свету).
  28. ^ Франсуа Жакмэн. Поры году: вершы / Пераклад з францускай Ніна Мацяш. — Менск: Беларусі кнігазбор, 2003. — 115 с. — 500 ас. — ISBN 985-6730-20-1
  29. ^ Ніна Мацяш. Пра Яе. Мая сястра Эльке Эрб. Вершы. // Крыніца : Штомесячны культуралягічны часопіс. — 1995. — № 7 (12). — С. 47—53.
  30. ^ Ніна Мацяш. Пераклады з нямецкай паэтэсы Х. Лавант. // Заря : часопіс. — 24.01.1995. — С. 3—17.
  31. ^ Ніна Мацяш Мая Шымборска. // Роднае слова : штомесячны навуковы й мэтадычны часопіс. — 2005. — № 8 (212). — С. 114.
  32. ^ Віслава Шымборска. Свет, варты вяртання: лірыка / пераклад з польскай і каментарыі Ніны Мацяш ; рэдкалегія: Рыгор Барадулін і інш.; прадмова У. Калесніка; мастак І. С. Лузько. — Менск: Мастацкая літаратура, 1991. — 150 с. — (Паэзія народаў свету). — 900 ас. — ISBN 5-340-00572-0
  33. ^ Віслава Шымборска. Хвіля: вершы = Chwila / Wislawa Szyzmborska. Krakow: Znak, 2002 / пераклад з польскай мовы на беларускую Ніны Мацяш. — Менск: Беларускі кнігазбор, 2005. — 67 с. — 490 ас. — ISBN 985-504-032-5
  34. ^ Віслава Шымборска. Двукроп'е: вершы / пераклад з польскай мовы Н. Мацяш. — Менск: Про Хрысто, 2010. — 71 с. — 500 ас. — ISBN 978-985-6825-19-7
  35. ^ Т. Шаўчэнка, Л. Украінка, А. Гаўрылюк, Л. Кастэнка, М. Львовіч, П. Мах, В. Гэй, В. Барна, А. Кавалёва, Н. Горык Гарнуся душою да слова: пераклады Ніны Мацяш. Зборнік украінскай паэзіі / укладальнікі: М. І. Новік, С. А. Варонік, Г. В. Скарына ; уступны артыкул М. Новік. — Менск: Выдавецкі дом «Звязда», 2013. — 293 с. — 600 ас. — ISBN 978-985-7059-64-5
  36. ^ Олександр Гаврилюк. Пісня з Берези: поема / упорядник і автор вступної статті Р. А. Братунь ; переклад В. І. Глотова, Н. Й. Мятяш ; художник В. С. Овчинніков. — Львів: Каменяр, 1979. — 61 с. — 28 000 ас.
  37. ^ Валадзімір Барна. Мелодыя срэбнае ночы: вершы / пераклад з украінскай мовы Ніны Мацяш. — Брэст: Выд. С. Лаўрова, 1998. — 69 с. — ISBN 985-63-71-22-8
  38. ^ Ніна Мацяш Мая Кастэнка. // Роднае слова : штомесячны навуковы й мэтадычны часопіс. — 2007. — № 1 (229). — С. 88—90.
  39. ^ Ліна Кастэнка. Лірыка. Маруся Чурай: гістарычны раман у вершах / пераклала з украінскай Ніна Мацяш; прадмова Т. Каламіец. — Менск: Мастацкая літаратура, 1989. — 277 с. — 6000 ас. — ISBN 5-340-00234-9
  40. ^ Ніна Мацяш. Тройчы сем. (Новыя пераклады). // Полымя : часопіс. — 1994. — № 5 (781). — С. 131—141.
  41. ^ Ніна Мацяш. Перабіраю самацветы… : выбраныя пераклады з еўрапейскай паэзіі. — Менск: Цэнтр Супольнасць, 2002. — 138 с.
  42. ^ «Казка пра суседзяў, зьмяю й мядзьведзя». Белаазёрская дзіцячая бібліятэка. Праверана 6 жніўня 2019 г.
  43. ^ Песьня «Калыханка маме». Выконвае Т. Раеўская. Сл. Н. Мацяш. Муз. А. Вінаградавай. Музэй гімназіі г. Белаазёрска.
  44. ^ Н. Мацяш. Бэзавая завіруха. Музычна-паэтычная кампазіцыя.. — Брэст: Мастацкая літаратура, 2004. — С. —. — (Музыка).
  45. ^ Душою зь небам гаварыць. Памяць аб Ніне Мацяш. Прыдзьвінскі край Праверана 2 жніўня 2018 г.
  46. ^ Песьня. Калыханка маме. Музыка Іны Вінаградавай. // Роднае слова : штомесячны навуковы й мэтадычны часопіс. — 1995. — № 3 (87). — С. 77, 78.
  47. ^ Музыка Віташнеў, Б.; словы Мацяш Н. Вярба мая, сястрычка мая… «Хто ў першыню назваў цябе плакучай…» / укладаньне Т. В. Даніловіч // Я з тых мясцін… : зборнік песень. — Менск: 1990. — С. 24—26.
  48. ^ Песьні на словы Ніны Мацяш. Музыка Марыяны Марозавай. «Але твая сляза». «Раманс». «Воран кружыць». «Я вас люблю». // Роднае слова : штомесячны навуковы й мэтадычны часопіс. — 1993. — № 9 (69). — С. 66, 73.
  49. ^ Калыханка маме / слова Н. Мацяш, музыка Г. Кутас (Вилейский район, д. Илья). «Жывіца», народны клюб кампазытараў і паэтаў, «Дольніца», народны вакальны ансамбаль.
  50. ^ Ніна Мацяш. Мацяш Ніна, «Я ў сад баюся не вярнуцца…»: Песні Ніны Аксёнчык і Аляксандра Аўсіюка. // Роднае слова : штомесячны навуковы й мэтадычны часопіс. — 2002. — № 3 (171). — С. 13—17.
  51. ^ Fair land of Byelorussia: an anthology of modern Byelorussian poetry / compiler: Anatol Vyartsinski; translated from the Byelorusan by Walter May. — Moscow: Progress Publishers, 1976. — 376 с. — 4500 ас.
  52. ^ Антология на беларускаа поезия / съставител и уводна студия: Румяна Евтимова; превод: Андрей Германов і інш.. — София: Панорама, 2000. — 703 с. — ISBN 954-9655-10-5
  53. ^ Болка : белоруски поети за Чернобил / съставителство: Сяргей Законников ; редактор: Христо Попов. — София: Илинда-Евтимов, 2005. — 99 с. — ISBN 954-711-067-5
  54. ^ Šviesa languose = Святло ў вокнах: baltarusių poezijos antologija / sudarytojas: Gendrik Petkevič ; projekto koordinatorė: Birutė Jonuškaitė. — Vilnius: Homo liber, 2008. — 317 с. — ISBN 978-9955-716-50-1
  55. ^ Suplement poetycki ze współczesnej liryki białoruskiej / wybór i redakcja: Adam Pomorski; przełożyli: Jerzy Litwiniuk i Adam Pomorski. — Warszawa: Dom Kultury Śródmieście, 2008. — 137 с. — (Biblioteka kwartalnika «Tekstualia»). — ISBN 978-83-919945-2-8
  56. ^ Нина Матяш. Неутоленность: лирика / перевод с белорусского Светланы Кузнецовой. — Москва: Советский писатель, 1979. — 102 с. — 15 000 ас.
  57. ^ Свой камень. Поэзия Беларуси. // Сибирские огни : часопіс. — 2009. — № 2. — С. —.
  58. ^ Антологија белоруске поезије / приредио Иван Чарота; превод са белоруског Миодраг Сибиновић. — 2-о проширено изд., изд. о 130. годишњици класика белоруске књижевности Јанка Купале и Јакуба Коласа. — Београд: Српска књижевна задруга, 2012. — 230 с. — (Антологије / Српска књижевна задруга). — ISBN 978-86-379-1209-5
  59. ^ Ніна Мацяш. Вічний корінь душі: поезії. Цыклы: Ким би я була; Жінка весну приручала; Олекса Довбуш: уривки з поеми-бувальщини / передмова Володимир Барни. — Тернопіль: Лілея, 2005. — 89 с. — ISBN 966-656-095-X
  60. ^ Poètes russes, bélarusses et polonais / traduit en français par Nina Debolskaya. — Менск: Victor Khoursik, 2013. — 110 с. — 55 ас. — ISBN 978-985-7025-10-7
  61. ^ Poètes russes, bélarusses et polonais / traduit en français par Nina Debolskaya. — 2-e éd., revue et corrigée. — Менск: Victor Khoursik, 2017. — С. —. — 135 с. — 35 ас. — ISBN 978-985-7025-69-5
  62. ^ Міжнародная прэмія — у беларускай паэтэсы.(недаступная спасылка)
  63. ^ Літаратурная абласная прэмія імя У. Калесніка 2007—2021 гг. 2009. ПАЭЗІЯ Н. Мацяш «У прыгаршчах ветру»: вершы, пераклады, эсэ.
  64. ^ БЕЛААЗЁРСКАЯ ГАРАДСКАЯ БІБЛІЯТЭКА ІМЯ НІНЫ МАЦЯШ
  65. ^ Гісторыка-краязнаўчы музэй гімназіі ў Белаазёрску
  66. ^ Святлана Бранковіч. Паэтэса заўжды з намі. Ушанаваньне памяці Ніны Мацяш. // Газета для вас. Івацэвічы-Бяроза-Пружаны-Драгічын : газэта. — 20.11.2009. — № 47 (725). — С. 3.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Уладзімер Арлоў. Імёны свабоды. «Мы — толькі нечая памяць пра нас.». — 4-е. — Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода, 2020. — С. 588, 589. — 826 с. — (Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе.). — ISBN 978-0-929849-83-6
  • Ніна Борсук «З пяшчотным даверам да чытача…»: нарысы па літаратуры Берасцейшчыны / пад агульнай рэдакцыяй З. М. Заіка. — Брэст: БрДТУ, 2015. — С. 27—41. — 191 с. — 100 ас. — ISBN 978-985-493-354-2
  • Радзім Гарэцкі. Жыццёвы меланж : публіцыстычныя артыкулы, лірычныя замалёўкі, мініяцюры, эсэ. — Менск: С. 356—358.
  • Таццяна Падаляк. Дыялогі на мяжы стагоддзяў: класікі і сучаснікі ў інтэр'еры часу. У 2 ч. / у кнізе выкарыстаны фотаздымкі Анатоля Клешчука, Яўгена Пясецкага, Кастуся Дробава, Марыі Жылінскай, Мікалая Амельчанкі, Вольгі Кляшчук і Віктара Стралкоўскага. — Менск: Выдавецкі дом «Звязда», 2013. — Т. Ч. 1.. — С. 184—193. — 215 с. — 1100 ас. — ISBN 978-985-7059-57-7
  • Сяргей Панізьнік. Абліччы сустрэчаў: нататкі. — Менск: Медысонт, 2017. — С. 48—51. — 142 с. — 300 ас. — ISBN 978-985-7136-49-0
  • Ала Сямёнава. У святой краіне выгнання: імпрэсіі, адлюстраванні. — Менск: Кнігазбор, 2011. — 486 с. — (Кнігарня пісьменніка; вып. 10). — 300 ас. — ISBN 978-985-6976-84-4

Даведнікі, энцыкляпэдыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пэрыёдыка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Ніна_Мацяш&oldid=2481310»