Сяргей Шупа

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Сяргей Шупа
лац. Siarhiej Šupa
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 2 кастрычніка 1961 (62 гады)
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці перакладнік, журналіст
Мова беларуская мова[1]
Узнагароды

Сярге́й Шу́па (нар. 2 кастрычніка 1961 году, Менск) — беларускі перакладнік і журналіст, жыве ў Чэхіі, грамадзянін Летувы[2].

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Закончыў сярэднюю школу № 86 г. Менску (1968—1978), перакладніцкі факультэт Менскага дзяржаўнага інстытуту замежных моваў (1978—1983, кваліфікацыя — перакладнік францускай мовы). Працаваў рэдактарам выдавецтва «Мастацкая літаратура» (1987—1991), навуковым супрацоўнікам Нацыянальнага навукова-асьветніцкага цэнтру імя Ф. Скарыны (1991).

З 1991 году ў Вільні — браў удзел у выданьні газэты «Наша Ніва»; потым займаўся перакладам, рэдагаваньнем кніг, карэктурай. Укладальнік выданьня Архіваў БНР. Працуе на радыё «Свабода» з 1996 году.

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пераклады[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крытыка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У артыкуле, апублікаваным на сайце Радыё Свабода 20 лютага 2020 году, разам зь Вінцуком Вячоркам крытыкуе ўжываньне прыметніка летувіскі (замест якога заклікае ўжываць «літоўскі»), называючы яго «словам-калекам» на падставе таго, што ў гэтым слове «канчатак становіцца суфіксам»[3]. Аднак лінгвіст Зьміцер Санько даводзіць, што такая пазыцыя ёсьць непасьлядоўнай і недарэчнай, бо захаваньне канчаткаў у пазычаных словах — звычайная зьява ў беларускай мове. У якасьці прыкладаў ён прыводзіць запазычаныя словы з грэцкай (апакаліпсіс, базіс, крызіс, тэзіс, Ахілес, Геркулес, Ісус) або з лаціны (кансэнсус, полюс, статус, узус, калегіюм, кворум, форум), пры скланеньні якіх да чужых «закансэрваваных» канчаткаў дадаюцца беларускія[4]. Такім парадкам, «летувіскі» — прыметнік, утвораны паводле законаў беларускай мовы[4]. Пагатоў, беларускі прыметнік «латыскі», вытворны ад назвы эўрапейскай нацыі латышоў, таксама ўзыходзіць да саманазвы (лат. latviešy, latvietis, ад назвы ракі Late)[5] і азначае латыскую мову, роднасную летувіскай (балтыйская моўная група). Тым часам назвы «літош», «літашы» датычна летувісаў фіксуюцца ў беларускіх дыялектах[6].

Нэалягізмы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сьцьвярджае, што ўвёў у беларускую мову словы «смачна есьці!» (у 1985 годзе) і «сеціва» (1998)[7]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
  2. ^ Сяргей Шупа, Наткнуўся, Радыё Свабода, 15 студзеня 2015 г.
  3. ^ Вячорка В., Шупа С. Чаму Літва, а не «Летува», Радыё Свабода, 20 лютага 2020 г.
  4. ^ а б Санько З. І ўсё ж — Літва ці Летува?, Радыё Свабода, 2 сакавіка 2020 г.
  5. ^ Этымалагічны слоўнік беларускай мовы. Т. 5. — Мн., 1989. С. 256.
  6. ^ Назвы людзей па месцы пражывання // Чалавек: Тэматычны слоўнік. — Менск: Беларуская навука, 2006. ISBN 985-08-0715-6.
  7. ^ Шупа С. Сапраўдны пераклад — гэта пераклад прозы // ПрайдзіСвет. № 3.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]