Мсьцібаў

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
(Перанакіравана з «Мсьцібава»)


Мсьцібаў
лац. Mścibaŭ
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля
Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля
Магдэбурскае права: 1744
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Гарадзенская
Раён: Ваўкавыскі
Сельсавет: Гнезнаўскі
Насельніцтва: 287 чал. (2007)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 1512
Паштовы індэкс: 231902
СААТА: 4208820021
Нумарны знак: 4
Геаграфічныя каардынаты: 53°6′45″ пн. ш. 24°15′29″ у. д. / 53.1125° пн. ш. 24.25806° у. д. / 53.1125; 24.25806Каардынаты: 53°6′45″ пн. ш. 24°15′29″ у. д. / 53.1125° пн. ш. 24.25806° у. д. / 53.1125; 24.25806
Мсьцібаў на мапе Беларусі ±
Мсьцібаў
Мсьцібаў
Мсьцібаў
Мсьцібаў
Мсьцібаў
Мсьцібаў
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Мсьцібаў, Мсьцібава — вёска ў Беларусі, на рацэ Нятупе. Уваходзіць у склад Гнезнаўскага сельсавету Ваўкавыскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2007 год — 287 чалавек. Знаходзіцца за 23 км на захад ад Ваўкавыску, за 1 км ад чыгуначнай станцыі Мсьцібава (лінія Ваўкавыск — Бераставіца).

Мсьцібаў — даўняе магдэбурскае мястэчка гістарычнай Ваўкавышчыны (частка Наваградчыны), старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага[1].

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Першае паселішча на месцы Мсьцібава — гарадзішча — сфармавалася ў XII—XIII стагодзьдзях. У XV ст. упамінаецца дзяржаўны двор і вёска Мсьцібогаў, якія вялікі князь Казімер перадаў Яну Кезгайлу, старосту жамойцкаму.

У 1492 годзе Мсьцібаў упамінаецца пад цяперашняй назвай, у складзе Ваўкавыскага павету. 3 1-й чвэрці XVI ст. зноў уладаньне вялікіх князёў. У 1533 годзе каралева і вялікая княгіня Бона ўтварылася Мсьцібаўскае нягродавае староства. Старостамі ў розныя часы былі Іван Гарнастай, Валовічы, Весялоўскія, Ракоўскія, Глябовічы, Сапегі, Масальскія, Бжастоўскія, Агінскія. У 1572 і 1576 гадох у мястэчку адбываліся зьезды шляхты Рэчы Паспалітай, на апошнім зь якіх пастанавілі абраць каралём і вялікім князем Стэфана Баторыя.

У вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) Мсьцібаў і староства істотна пацярпела: з 543 будынкаў тут засталося толькі 230. Паводле інвэнтару 1738 году, у мястэчку існаваў Рынак, 3 вуліцы (Белская, Гарадзенская і Роскі гасьцінец), касьцёл і царква Сьвятога Спаса, 2 карчмы. У 1744 годзе кароль і вялікі князь Аўгуст Сас надаў мястэчку Магдэбурскае права. На 1775 год — 162 двары, пры замку існавалі карчма, млын, кляштар марыявітак. У 1792 годзе каля мястэчка адбылася бітва войска Вялікага Княства Літоўскага з кааліцыяй расейскіх войскаў і аддзелаў Таргавіцкай канфэдэрацыі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Мсьцібаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стаў цэнтрам воласьці Ваўкавыскага павету Гарадзенскай губэрні. На 1836 год у мястэчку было 66 двароў. На 1886 год у Мсьцібаве было 103 двары, дзейнічалі 2 царквы, касьцёл і сынагога, працавалі пошта, багадзельня, 6 крамаў і 5 корчмаў, штогод праводзілася 3 кірмашы. На 1914 год — 208 двароў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Мсьцібаў занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Мсьцібаў абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР[2]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Мсьцібаў апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам гміны Ваўкавыскага павету Беластоцкага ваяводзтва.

У 1939 годзе Мсьцібаў увайшоў у БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стаў цэнтрам сельсавету (з 28 ліпеня 1967 году ў Гнезнаўскім сельсавеце). Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1997 год тут было 186 двароў, на 1999 год — 182, на 1 студзеня 2004 году — 175.

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • XIX стагодзьдзе: 1830 год — 232 муж., зь іх шляхты 1, духоўнага стану 1, мяшчанаў-юдэяў 171, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 39[3]; 1836 год — 781 чал.; 1886 год — 1040 чал.; 1893 год — 990 чал. (488 муж. і 502 жан.), зь іх 340 юдэяў[4]
  • XX стагодзьдзе: 1914 год — 1137 чал.; 1921 год — 1051 чал.[5]; 1997 год — 376 чал.[6]; 1999 год — 364 чал.[7]
  • XXI стагодзьдзе: 1 студзеня 2004 году — 334 чал.; 1 студзеня 2007 году — 287 чал.

Інфраструктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У Мсьцібаве працуюць базавая школа, бібліятэка, клюб.

Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Страчаная спадчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Царква Сьвятога Спаса (XVIII ст.)
  • Царква Сьвятога Юрыя (1875)
  • Касьцёл (XVIII ст.)

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Ткачоў М. Замкі і людзі. — Мн., 1991. С. 160.
  2. ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
  3. ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 412.
  4. ^ Krzywicki J. Mścibów // Słownik geograficzny... T. XIII. — Warszawa, 1893. S. 773.
  5. ^ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom V: Województwo Białostockie. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924.
  6. ^ Шаблюк В. Мсцібава // ЭГБ. — Мн.: 1999 Т. 5. С. 376.
  7. ^ БЭ. — Мн.: 2000 Т. 10. С. 535.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]