Тульская вобласьць

Тульская вобласьць
Тульская область
Герб	Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна	Расея
Статус	вобласьць
Уваходзіць у	Цэнтральная фэдэральная акруга Цэнтральны эканамічны раён
Адміністрацыйны цэнтар	Тула
Дата ўтварэньня	26 верасьня 1937
Кіраўнік	Dmitry Milyev[d]
Насельніцтва (2010)	1 553 874 (27-е месца)
Шчыльнасьць	60,5 чал./км²
Плошча	25 679 км² (69-е месца)
Месцазнаходжаньне Тульскай вобласьці
Мэдыя-зьвесткі
Часавы пас	GMT +4
Код ISO 3166-2	RU-TUL
Тэлефонны код	487
Код аўтам. нумароў	71
Афіцыйны сайт
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Ту́льская во́бласьць (па-расейску: Тульская область) — вобласьць у эўрапейскай частцы Расеі. Адміністрацыйны цэнтар — места Тула, адлегласьць да Масквы складае 150 км. Вобласьць уваходзіць у Цэнтральную фэдэральную акругу, мяжуе з Маскоўскай, Разанскай, Ліпецкай, Арлоўскай, Калускай абласьцямі. Створана як вобласьць РСФСР 26 верасьня 1937 году. На тэрыторыі Тульскай вобласьці месьціцца поліцэнтрычная Тульска-Новамаскоўская міліённая аглямэрацыя-канурбацыя.

Геаграфія

Вобласьць разьмешчана ў цэнтры Ўсходне-Эўрапейскай раўніны, займаючы паўночна-ўсходнюю частку Сярэднярускага ўзвышша, вышыні да 293 м, у межах стэпавай і лесастэпавай зонаў. Працягласьць тэрыторыі вобласьці з поўначы на ​​поўдзень складае 200 км, з захаду на ўсход — 190 км.

Карысныя выкапні

У межах вобласьці засяроджана каля паловы радовішчаў падмаскоўнага вугальнага басэйна, якія ацэньваюцца ў 1,5 млрд тон. Выяўлена больш за 20 радовішчаў стронцавых рудаў з агульнымі прагнознымі рэсурсамі каля 200 млн тон.

На паўднёвым захадзе месьцяцца буйныя радовішчы торфу. Значныя паклады розных будаўнічых матэрыялаў, асабліва вапнякоў, распрацоўкі якіх вядуцца з XIV—XV стагодзьдзяў, а таксама глінаў, пяскоў і гіпсу. Маюцца прамысловыя запасы жалезнай руды, вядомыя некалькі крыніц мінэральных вод.

Клімат

Клімат умерана кантынэнтальны, характарызуецца ўмерана халоднай зімой і цёплым летам. Сярэднегадавая тэмпэратура складае 5 °C, сярэдняя тэмпэратура студзеня —10 °C, ліпеня — +20 °C. Працягласьць пэрыяду са станоўчымі тэмпэратурамі складае 220—225 дзён. Гадавая колькасьць ападкаў зьмяняецца ад 575 мм на паўночным захадзе да 470 мм на паўднёвым усходзе. У безмарозны пэрыяд выпадае 70% ападкаў, максымум якіх назіраецца ў ліпені.

Гідраграфія

Большасьць рэк (80%) ставіцца да басэйна Акі — самай буйной і адзінай суднаходнай ракой вобласьці, невялікая частка (20%) — да басэйна Дона.

Гісторыя

Да прыходу славянаў племені вяцічаў у VIII стагодзьдзі рэгіён насялялі балты. Як і балты, вяцічы былі нядрэннымі мэталюргамі й кавалямі. Археолягамі былі адкрыты пункты, дзе колькасьць печаў дасягала 25—30 асобнікаў. Вяцічы ўвайшлі ў склад Старажытнарускай дзяржавы. У пачатку Х стагодзьдзя яны ўдзельнічалі ў паходзе князя Алега на Царград. У 981 і 982 годзе ваяваў зь вяцічамі князь Уладзімер Сьвятаславіч. Праз стагодзьдзе ў 1082—1083 гадох хадзіў «у вяцічы» Уладзімер Манамах, аб чым ён сам згадаў у павучаньнях сваім сынам.

Асаблівае месца ў гісторыі Тульскай вобласьці займае Кулікоўская бітва. Сучасны горад Вянёў згадваецца пад імем вёскі ў XIV стагодзьдзі, а як горад ўпершыню аб ім гаворыцца ў летапісу ў 1494 годзе. У 1571 годзе было складзена найстаражытнае апісаньне крэпасьці, што сьведчыла аб ваенным прызначэньні ўмацаванага паселішча.

У XVI—XVII стагодзьдзях Тула ​​была важным ўмацаваным пунктам на паўднёвай ўскраіне Маскоўскай дзяржавы. На тульскай зямлі праходзіла памежная засечнай рыса й знаходзіліся гарады-крэпасьці.

Насельніцтва

Насельніцтва вобласьці паводле вынікаў Усерасейскага перапісу насельніцтва 2010 году складала 1 553 874 чалавек. Шчыльнасьць насельніцтва — 60,5 чал/км². Большасьць насельніцтва складаюць расейцы (95,3%), другой паводле колькасьці нацыянальнай групай зьяўляюцца ўкраінцы (1,0%).

Насельніцтва вобласьці скарачаецца з 1970-х гадоў. Асноўнай прычынай зьяўляецца дэпрэсіўны стан прамысловасьці й эканомікі вобласьці ў цэлым, зьвязаная з гэтым напружаная сытуацыя на рынку працы й выезд моладзі за межы рэгіёну, алькагалізм, вельмі нізкая нараджальнасьць, вялікая колькасьць абортаў. Сярэднегадавае зьмяншэньне насельніцтва больш за 1% у год. Адмоўны балянс нараджальнасьці назіраўся яшчэ ў пачатку 1970-х гадоў.

Эканоміка

Найбольш яркім прадстаўніком вытворчасьці зьяўляецца вытворца пернікаў кандытарская фабрыка «Ясная Паляна». Таксама ў вобласьці пашырана вытворчасьць чорных мэталаў поўнага цыклю, доменная, парашковая й каляровая мэталюргія.

Прамысловасьць

Структура прамысловай вытворчасьці на 2002 год:

• Хімічная прамысловасьць — 23%,
• Машынабудаваньне — 22%,
• Харчовая прамысловасьць — 21%,
• Чорная мэталюргія — 15%,
• Электраэнэргетыка — 10%.

Вонкавыя спасылкі

Тульская вобласьць — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Адміністрацыя Тульскай вобласьці
• Тульская абласная Дума
• Тульская вобласьць у даведніку-каталёгу Ўся Расея
• Тульская вобласьць на сайце Сусьветная геаграфія
• Гісторыя Тульскай вобласьці ад старажынасьці да нашых дзён