Новадзявяткавічы

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Новадзявяткавічы
лац. Novadziaviatkavіčy
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Гарадзенская
Раён: Слонімскі
Сельсавет: Новадзявяткавіцкі
Насельніцтва: 622 чал. (2010)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 1562
Нумарны знак: 4
Геаграфічныя каардынаты: 52°53′0″ пн. ш. 25°11′0″ у. д. / 52.88333° пн. ш. 25.18333° у. д. / 52.88333; 25.18333Каардынаты: 52°53′0″ пн. ш. 25°11′0″ у. д. / 52.88333° пн. ш. 25.18333° у. д. / 52.88333; 25.18333
Новадзявяткавічы на мапе Беларусі ±
Новадзявяткавічы
Новадзявяткавічы
Новадзявяткавічы
Новадзявяткавічы
Новадзявяткавічы
Новадзявяткавічы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Новадзявя́ткавічы[a][1], Новыя Дзявяткавічы — вёска ў Беларусі, на левым беразе ракі Грыўды. Цэнтар сельсавету Слонімскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2009 год — 622 чалавекі. Знаходзяцца за 29 км на паўднёвы захад ад места і за 30 км ад чыгуначнай станцыі Слоніму.

Дзявяткавічы — даўняе мястэчка[2] гістарычнай Слонімшчыны (частка Наваградчыны). Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў пераходным стылі ад барока да клясыцызму касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, помнік архітэктуры XVIII ст., часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся палац Сьлізьняў, помнік архітэктуры XIX ст., узарваны савецкімі партызанамі.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Першы пісьмовы ўпамін пра Дзявяткавічы датуецца 11 траўня 1598 году, калі яны ўваходзілі ў склад Слонімскага павету Наваградзкага ваяводзтва і знаходзіліся ў валоданьні роду Мялешкаў.

У 1677 годзе Тэадор Мялешка прадаў сваю частку маёнтку Аляксандру Казімеру Сьлізьню. У 1779 годзе Тадэвуш Сьлізень збудаваў драўляны касьцёл у Старых Дзявяткавічах, а потым, у 1786 годзе, мураваны (Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла) у Новых. Апошні будаваўся ў стылі барока як пахавальня роду[3].

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Дзявяткавічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Слонімскім павеце[4] Гарадзенскай губэрні. У гэты час Старыя Дзявяткавічы перайшлі ў валоданьне роду Калупайлаў. У сярэдзіне XIX ст. Альфрэд Сьлізень збудаваў у Новых Дзявяткавічах мураваны палац у ангельскім стылі. Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня ў 1866 годзе расейскія ўлады гвалтоўна перарабілі тутэйшы касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Дзявяткавічы занялі войскі Нямецкай імпэрыі

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Дзявяткавічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР[5]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Дзявяткавічы апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Слонімскага павету Наваградзкага ваяводзтва. У гэты час будынак колішняга касьцёла вярнулі каталікам.

У 1939 годзе Дзявяткавічы ўвайшлі ў БССР, дзе ў 1940 годзе сталі цэнтрам сельсавету Слонімскага раёну. Статус паселішча панізілі да вёскі. За часамі Другой сусьветнай вайны ў 1944 годзе савецкія партызаны ўзарвалі палац Сьлізьняў. На 2000 году ў вёсцы было 227 двароў. У 2000-я гады Новадзявяткавічы атрымалі афіцыйны статус «аграгарадку».

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • XX стагодзьдзе: 2000 год — 624 чал.[6]
  • XXI стагодзьдзе: 2009 год — 622 чал.

Інфраструктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У Новадзявяткавічах працуюць сярэдняя і музычная школы, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.

Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Страчаная спадчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Палац Сьлізьняў (XIX ст.)

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ У афіцыйным даведніку, выдадзеным у 2004 годзе, выкарыстоўваецца назва Новадзевя́ткавічы, аднак цяпер, згодна з нармалізацыяй 2005 году Беларускага клясычнага правапісу, гэтая назва зьяўляецца памылковай (згодна з Законам Рэспублікі Беларусь ад 23 ліпеня 2008 г. № 420-З «Аб правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі» — састарэлай).

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 328.
  2. ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 376.
  3. ^ Прокофьева С., Прокофьев И. Девятковичи новые и старые // Газета Слонімская. № 279, 10 кастрычніка 2002 г.
  4. ^ Słownik geograficzny... T. II. — Warszawa, 1881. S. 290.
  5. ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
  6. ^ БЭ. — Мн.: 2000 Т. 11. С. 358.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]