Альбанія: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д афармленьне
Радок 1: Радок 1:
{{Краіна
{{Краіна
|Назва = Альбанія
|Назва = Альбанія
|НазваЎРоднымСклоне = Альбаніі
|НазваЎРоднымСклоне = Альбаніі
|НазваНаДзяржаўнайМове = Republika e Shqipërisë
|НазваНаДзяржаўнайМове = Republika e Shqipërisë
|Сьцяг = Flag of Albania.svg
|Сьцяг = Flag of Albania.svg
Радок 12: Радок 12:
|ТыпУраду = [[Рэспубліка]]
|ТыпУраду = [[Рэспубліка]]
|ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзыдэнт]]<br />[[Прэм’ер-міністар]]
|ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзыдэнт]]<br />[[Прэм’ер-міністар]]
|ІмёныКіраўнікоў = [[Буяр Нішані]]<br />Эдзі Рама
|ІмёныКіраўнікоў = [[Ілір Мэта]]<br />[[Эдзі Рама]]
|Плошча = 28 748
|Плошча = 28 748
|МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы = 145-е
|МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы = 145-е
Радок 18: Радок 18:
|ГодАцэнкіНасельніцтва = 2015
|ГодАцэнкіНасельніцтва = 2015
|МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва = 137-е
|МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва = 137-е
|Насельніцтва = 3029278<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html "The World Factbook"]. Cia.gov. Праверана 28 сакавbка 2016.</ref>
|Насельніцтва = 3 029 278<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html "The World Factbook"]. Cia.gov. Праверана 28 сакавіка 2016.</ref>
|ШчыльнасьцьНасельніцтва = 105
|ШчыльнасьцьНасельніцтва = 105
|ГодАцэнкіСУП = 2015
|ГодАцэнкіСУП = 2015
Радок 31: Радок 31:
|ЧасРозьніцаUTCУлетку = +2
|ЧасРозьніцаUTCУлетку = +2
|НезалежнасьцьПадзеі = — ад [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]]
|НезалежнасьцьПадзеі = — ад [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]]
|НезалежнасьцьДаты = <br />[[28 лістапада]] [[1912]]
|НезалежнасьцьДаты = <br />28 лістапада 1912
|ДзяржаўныГімн = Himni i Flamurit
|ДзяржаўныГімн = Himni i Flamurit
|АўтамабільныЗнак =
|АўтамабільныЗнак =
Радок 41: Радок 41:


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
У старажытнасьці тэрыторыя сучаснай Альбаніі ўваходзіла ў склад [[Ілірыя|Ілірыі]], заселенай індаэўрапейскімі плямёнамі [[ілірыйцы|ілірыйцаў]]. Пазьней ілірыйцы перамяшаліся са [[славяне|славянамі]] і тракамі. У [[168]] годзе Ілірыя была заваяваная [[Рымская імпэрыя|Рымскай імпэрыяй]], а з [[395]] году ўвайшла ў склад [[Бізантыйская імпэрыя|Усходняй Рымскай імпэрыі]]. У канцы [[6 стагодзьдзе|VI]] — пачатку [[7 стагодзьдзе|VII]] стагодзьдзяў сюды пачалі прыбываць славяне. З [[9 стагодзьдзе|ІХ]] да [[11 стагодзьдзе|ХІ]] стагодзьдзя тэрыторыя Альбаніі ўваходзіла ў склад [[Першае Баўгарскае царства|Баўгарскага царства]].
У старажытнасьці тэрыторыя сучаснай Альбаніі ўваходзіла ў склад [[Ілірыя|Ілірыі]], заселенай індаэўрапейскімі плямёнамі [[ілірыйцы|ілірыйцаў]]. Пазьней ілірыйцы перамяшаліся са [[славяне|славянамі]] і тракамі. У 168 годзе Ілірыя была заваяваная [[Рымская імпэрыя|Рымскай імпэрыяй]], а з 395 году ўвайшла ў склад [[Бізантыйская імпэрыя|Усходняй Рымскай імпэрыі]]. У канцы VI — пачатку VII стагодзьдзяў сюды пачалі прыбываць славяне. З ІХ да ХІ стагодзьдзя тэрыторыя Альбаніі ўваходзіла ў склад [[Першае Баўгарскае царства|Баўгарскага царства]].


Першая альбанская краіна ўзьнікла ў [[12 стагодзьдзе|ХІІ стагодзьдзі]], а ў [[14 стагодзьдзе|XIV]] яна была заваяваная [[Сэрбія]]й. Каля [[1435]] году Альбанія была заваяваная [[Атаманская імпэрыя|Атаманскай імпэрыяй]]. У гэты час альбанскія фэадалы актыўна пераходзілі ў [[іслам]], каб захаваць свае маёнткі і багацьце. Дзякуючы гэтаму альбанскія арыстакраты часта займалі адказныя пасады на заваяваных славянскіх тэрыторыях Атаманскай імпэрыі.
Першая альбанская краіна ўзьнікла ў ХІІ стагодзьдзі, а ў XIV стагодзьдзі яна была заваяваная [[Сэрбія]]й. Каля 1435 году Альбанія была заваяваная [[Атаманская імпэрыя|Атаманскай імпэрыяй]]. У гэты час альбанскія фэадалы актыўна пераходзілі ў [[іслам]], каб захаваць свае маёнткі і багацьце. Дзякуючы гэтаму альбанскія арыстакраты часта займалі адказныя пасады на заваяваных славянскіх тэрыторыях Атаманскай імпэрыі.


У [[19 стагодзьдзе|ХІХ стагодзьдзі]] пачаўся нацыянальна-вызваленчы рух, а ў [[1912]] годзе альбанскі Народны Кангрэс абвясьціў незалежнасьць Альбаніі. У [[1913]] годзе былі спробы падзяліць Альбанію паміж [[Грэцыя]]й і [[Сэрбія]]й. Да [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] Альбанія паступова пераўтваралася ў княства. 1 верасьня 1928 году Альбанія стала каралеўствам. Потым стала рэспублікай і зноў каралеўствам.
У ХІХ стагодзьдзі пачаўся нацыянальна-вызваленчы рух, а ў 1912 годзе альбанскі Народны кангрэс абвясьціў незалежнасьць Альбаніі. У 1913 годзе былі спробы падзяліць Альбанію паміж [[Грэцыя]]й і [[Сэрбія]]й. Да [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] Альбанія паступова пераўтваралася ў княства. 1 верасьня 1928 году Альбанія стала каралеўствам. Потым стала рэспублікай і зноў каралеўствам.


16 красавіка 1939 году Альбанія была заваяваная [[Італія]]й, а італьянскі кароль [[Віктар Эмануэль ІІІ]] быў абвешчаны альбанскім каралём. Пасьля 1941 году да альбанскага пратэктарату было далучана [[Косава]]. У красавіку 1943 году краіна была занятая [[Нямеччына|нямецкімі]] войскамі. У 1943—1944 гадах у Альбаніі пачаў дзейнасьць моцны [[камунізм|камуністычны]] рух.
16 красавіка 1939 году Альбанія была заваяваная [[Італія]]й, а італьянскі кароль [[Віктар Эмануэль ІІІ]] быў абвешчаны альбанскім каралём. Пасьля 1941 году да альбанскага пратэктарату было далучана [[Косава]]. У красавіку 1943 году краіна была занятая [[Нямеччына|нямецкімі]] войскамі. У 1943—1944 гадах у Альбаніі пачаў дзейнасьць моцны [[камунізм|камуністычны]] рух.
Радок 57: Радок 57:
У канцы 1970-х гадоў, пасьля сьмерці [[Мао Цзэдун]]а ў Кітаі, у Альбаніі пачалася міжкланавая барацьба за ўладу, якая абвастрылася пасьля сьмерці [[прэм'ер-міністар|прэм’ер-міністра]] [[Мэхмэт Шэху|Мэхмэта Шэху]], абвінавачанага Ходжам у шпіянажы. Сьмерць Ходжы ў 1985 годзе дала пачатак паступовай дэмакратызацыі краіны.
У канцы 1970-х гадоў, пасьля сьмерці [[Мао Цзэдун]]а ў Кітаі, у Альбаніі пачалася міжкланавая барацьба за ўладу, якая абвастрылася пасьля сьмерці [[прэм'ер-міністар|прэм’ер-міністра]] [[Мэхмэт Шэху|Мэхмэта Шэху]], абвінавачанага Ходжам у шпіянажы. Сьмерць Ходжы ў 1985 годзе дала пачатак паступовай дэмакратызацыі краіны.


У 1991 годзе ў выніку першых свабодных выбараў перамаглі камуністы, але праз год іх перамаглі дэмакратычныя сілы. У выніку эканамічнага крызісу 1997 году, які выклікаў антыўрадавыя паўстаньні, да ўлады прыйшла апазыцыя. Праз восем гадоў, Сацыялістычная партыя страціла ўладу, і ў [[2005]] годзе на парлямэнцкіх выбарах перамаглі дэмакратычныя партыі. У [[2009]] годзе Альбанія далучылася да [[НАТО]]. У 2009 годзе Альбанія пачала працэдуру далучэньня да [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]]. У 2011 годзе ў сталіцы Альбаніі Тыране прайшлі акцыі пратэстаў супраць карупцыі дзейнага ўраду, у выніку трое дэманстрантаў загінулі<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/news/2283936.html|загаловак=Прэм'ер Альбаніі: ніхто не захопіць уладу гвалтам|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=22 студзеня 2011}}</ref>. 23 чэрвеня 2013 году на чарговых парлямэнцкіх выбарах перамагла левацэнтрысцкая Сацыялістычная партыя на чале з мэрам Тыраны Эдзі Рамам<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/article/25109769.html|загаловак=Альбанія можа сёлета стаць кандыдатам у Эўразьвяз|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=18 верасьня 2013}}</ref>.
У 1991 годзе ў выніку першых свабодных выбараў перамаглі камуністы, але праз год іх перамаглі дэмакратычныя сілы. У выніку эканамічнага крызісу 1997 году, які выклікаў антыўрадавыя паўстаньні, да ўлады прыйшла апазыцыя. Праз восем гадоў Сацыялістычная партыя страціла ўладу, і ў 2005 годзе на парлямэнцкіх выбарах перамаглі дэмакратычныя партыі. У 2009 годзе Альбанія далучылася да [[НАТО]]. У 2009 годзе Альбанія пачала працэдуру далучэньня да [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]]. У 2011 годзе ў сталіцы Альбаніі Тыране прайшлі акцыі пратэстаў супраць карупцыі дзейнага ўраду, у выніку трое дэманстрантаў загінулі<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/news/2283936.html|загаловак=Прэм'ер Альбаніі: ніхто не захопіць уладу гвалтам|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=22 студзеня 2011}}</ref>. 23 чэрвеня 2013 году на чарговых парлямэнцкіх выбарах перамагла левацэнтрысцкая Сацыялістычная партыя на чале з мэрам Тыраны Эдзі Рамам<ref>{{спасылка|url=http://www.svaboda.org/content/article/25109769.html|загаловак=Альбанія можа сёлета стаць кандыдатам у Эўразьвяз|выдавец=Радыё Свабода|дата публікацыі=18 верасьня 2013}}</ref>.


== Палітыка ==
== Палітыка ==
Радок 70: Радок 70:


== Эканоміка ==
== Эканоміка ==
Да канца [[1980-я|1980-х]] гадоў у краіне дзейнічала плянавая эканоміка, пачынаючы з [[1988]] году пачаўся паступовы пераход да рынкавай эканомікі. Хуткі рост эканомікі пачаўся ў [[2000]] годзе, калі штогадовы рост склаў 6—7%, адначасова колькасьць замежных інвэстыцыяў складае каля 50% [[Сукупны ўнутраны прадукт|СУП]] (у [[2004]] годзе замежныя інвэстыцыі склалі 5,7 млрд [[эўра]], €1780 на кожнага жыхара). Але нягледзячы на гэта краіна, разам з [[Малдова]]й і [[Сэрбія]]й застаецца адной з самых бедных у [[Эўропа|Эўропе]]. Існуюць меркаваньні, што рост эканомікі Альбаніі, які можа вывесьці яе на ўзровень, дастатковы для прыняцьця Альбаніі ў [[Эўрапейскі Зьвяз]] можа заняць да дваццаці гадоў.
Да канца 1980-х гадоў у краіне дзейнічала плянавая эканоміка, з 1988 году пачаўся паступовы пераход да рынкавай эканомікі. Хуткі рост эканомікі пачаўся ў 2000 годзе, калі штогадовы рост склаў 6—7%, адначасова колькасьць замежных інвэстыцыяў складае каля 50% [[Сукупны ўнутраны прадукт|СУП]] (у 2004 годзе замежныя інвэстыцыі склалі 5,7 млрд [[эўра]], €1780 на кожнага жыхара). Але нягледзячы на гэта краіна, разам з [[Малдова]]й і [[Сэрбія]]й застаецца адной з самых бедных у [[Эўропа|Эўропе]]. Існуюць меркаваньні, што рост эканомікі Альбаніі, які можа вывесьці яе на ўзровень, дастатковы для прыняцьця Альбаніі ў [[Эўрапейскі Зьвяз]] можа заняць да дваццаці гадоў.


Значныя мінэральныя багацьці краіны робяць прывабным разьвіцьцё здабываючай галіны [[прамысловасьць|прамысловасьці]]. У наш час вядзецца здабыча [[хром]]у, [[медзь|медзі]], [[жалеза]], [[нікель|нікелю]], [[нафта|нафты]], [[прыродны газ|прыроднага газу]], [[вугаль|вугалю]] і [[баксыты|баксытаў]]. Каля возера [[Прэспа]] знаходзіцца адно з багацейшых радовішчаў прыроднага [[асфальт]]у.
Значныя мінэральныя багацьці краіны робяць прывабным разьвіцьцё здабываючай галіны [[прамысловасьць|прамысловасьці]]. У наш час вядзецца здабыча [[хром]]у, [[медзь|медзі]], [[жалеза]], [[нікель|нікелю]], [[нафта|нафты]], [[прыродны газ|прыроднага газу]], [[вугаль|вугалю]] і [[баксыты|баксытаў]]. Каля возера [[Прэспа]] знаходзіцца адно з багацейшых радовішчаў прыроднага [[асфальт]]у.
Радок 153: Радок 153:


== Дэмаграфія ==
== Дэмаграфія ==
Колькасьць насельніцтва Альбаніі пачала зьмяншацца з [[1998]] году, у выніку эміграцыі ў [[Італія|Італію]] і [[Грэцыя|Грэцыю]]. Этнаграфічны склад насельніцтва складаецца з [[альбанцы|альбанцаў]] (95%), [[грэкі|грэкаў]] (3%) і [[македонцы|македонцаў]]. Каля 70% насельніцтва — мусульмане, 20% — [[праваслаўе|праваслаўныя]] хрысьціяне, 10% — [[каталіцтва|каталікі]].
Колькасьць насельніцтва Альбаніі пачала зьмяншацца з 1998 году, у выніку эміграцыі ў [[Італія|Італію]] і [[Грэцыя|Грэцыю]]. Этнаграфічны склад насельніцтва складаецца з [[альбанцы|альбанцаў]] (95%), [[грэкі|грэкаў]] (3%) і [[македонцы|македонцаў]]. Каля 70% насельніцтва — мусульмане, 20% — [[праваслаўе|праваслаўныя]] хрысьціяне, 10% — [[каталіцтва|каталікі]].


== Асобы ==
== Выбітныя асобы ==
* [[Ісмаіль Кадарэ]] — паэт і пісьменьнік
* [[Ісмаіль Кадарэ]] — паэт і пісьменьнік


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
{{Крыніцы}}
{{Партал|Эўропа}}


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==

Вэрсія ад 12:19, 20 лістапада 2018

Альбанія
Republika e Shqipërisë
Сьцяг Альбаніі Герб Альбаніі
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэвіз: Feja e Shqiptarit është Shqiptaria
Дзяржаўны гімн: «Himni i Flamurit»
Месцазнаходжаньне Альбаніі
Афіцыйная мова Альбанская
Сталіца Тырана
Найбуйнейшы горад Тырана
Форма кіраваньня Рэспубліка
Ілір Мэта
Эдзі Рама
Плошча
 • агульная
 • адсотак вады
145-е месца ў сьвеце
28 748 км²
4,7%
Насельніцтва
 • агульнае (2015)
 • шчыльнасьць
137-е месца ў сьвеце
3 029 278[1]
105/км²
СУП
 • агульны (2015)
 • на душу насельніцтва
125 месца ў сьвеце
$32,44 млрд
$10709
Валюта Лек (ALL)
Часавы пас
 • улетку
CET (UTC+1)
CEST (UTC+2)
Незалежнасьць
— ад Асманскай імпэрыі

28 лістапада 1912
Дамэн верхняга ўзроўню .al
Тэлефонны код +355
Мапа Альбаніі
Мапа Альбаніі

Альба́нія (па-альбанску: Shqipëria) — краіна ў Паўднёвай Эўропе на Балканах на ўзьбярэжжы Адрыятычнага і Іянічнага мораў. Мяжуе з Грэцыяй (282 км), Македоніяй (151 км), Косавам (114 км) і Чарнагорыяй (173 км). Агульная даўжыня межаў складае 1082 км, зь іх 720 па сушы і 362 па моры. Назва краіны паходзіць ад ілірыйскага «olba» — «паселішча».

Гісторыя

У старажытнасьці тэрыторыя сучаснай Альбаніі ўваходзіла ў склад Ілірыі, заселенай індаэўрапейскімі плямёнамі ілірыйцаў. Пазьней ілірыйцы перамяшаліся са славянамі і тракамі. У 168 годзе Ілірыя была заваяваная Рымскай імпэрыяй, а з 395 году ўвайшла ў склад Усходняй Рымскай імпэрыі. У канцы VI — пачатку VII стагодзьдзяў сюды пачалі прыбываць славяне. З ІХ да ХІ стагодзьдзя тэрыторыя Альбаніі ўваходзіла ў склад Баўгарскага царства.

Першая альбанская краіна ўзьнікла ў ХІІ стагодзьдзі, а ў XIV стагодзьдзі яна была заваяваная Сэрбіяй. Каля 1435 году Альбанія была заваяваная Атаманскай імпэрыяй. У гэты час альбанскія фэадалы актыўна пераходзілі ў іслам, каб захаваць свае маёнткі і багацьце. Дзякуючы гэтаму альбанскія арыстакраты часта займалі адказныя пасады на заваяваных славянскіх тэрыторыях Атаманскай імпэрыі.

У ХІХ стагодзьдзі пачаўся нацыянальна-вызваленчы рух, а ў 1912 годзе альбанскі Народны кангрэс абвясьціў незалежнасьць Альбаніі. У 1913 годзе былі спробы падзяліць Альбанію паміж Грэцыяй і Сэрбіяй. Да Другой сусьветнай вайны Альбанія паступова пераўтваралася ў княства. 1 верасьня 1928 году Альбанія стала каралеўствам. Потым стала рэспублікай і зноў каралеўствам.

16 красавіка 1939 году Альбанія была заваяваная Італіяй, а італьянскі кароль Віктар Эмануэль ІІІ быў абвешчаны альбанскім каралём. Пасьля 1941 году да альбанскага пратэктарату было далучана Косава. У красавіку 1943 году краіна была занятая нямецкімі войскамі. У 1943—1944 гадах у Альбаніі пачаў дзейнасьць моцны камуністычны рух.

Пасьля выхаду акупацыйных войскаў у краіне пачалася барацьба за ўладу паміж манархічнымі і камуністычнымі сіламі, якая скончылася перамогай камуністаў. Яны перамаглі дзякуючы дапамозе югаслаўскага кіраўніка Ёсіпа Броз Ціта. 28 лістапада 1944 году Альбанія стала народнай рэспублікай пад кіраўніцтвам камуністычнай партыі і яе кіраўніка Энвэра Ходжа. 29 лістапада 1944 году Альбанія была вызваленая з-пад акупацыі, ад таго часу гэты дзень сьвяткуецца як Дзень вызваленьня. Ёсіп Броз Ціта прапанаваў увайсьці ў склад Югаславіі Альбаніі і Баўгарыі, плянуючы стварэньне Вялікай Югаславіі, але гэтыя пляны не былі зьдзейсьненыя.

У 1946 годзе ЗША наклалі вэта на ўступ Альбаніі ў склад Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў. Альбанія была прынятая ў ААН 14 сьнежня 1955 году.

З 1960-х гадоў Альбанія пачала выходзіць з-пад кантролю СССР. У 1968 годзе Альбанія асудзіла інтэрвэнцыю савецкіх войскаў у Чэхаславаччыну і выйшла з Варшаўскай дамовы. З гэтага часу сваю зьнешнюю палітыку камуністычная Альбанія кіравала на мааісцкі Кітай. Альбанія стала першай краінай у сьвеце, якая абвясьціла сябе атэістычнай краінай. У 1976 годзе назва краіны была зьменена на Народная Сацыялістычная Рэспубліка Альбанія.

У канцы 1970-х гадоў, пасьля сьмерці Мао Цзэдуна ў Кітаі, у Альбаніі пачалася міжкланавая барацьба за ўладу, якая абвастрылася пасьля сьмерці прэм’ер-міністра Мэхмэта Шэху, абвінавачанага Ходжам у шпіянажы. Сьмерць Ходжы ў 1985 годзе дала пачатак паступовай дэмакратызацыі краіны.

У 1991 годзе ў выніку першых свабодных выбараў перамаглі камуністы, але праз год іх перамаглі дэмакратычныя сілы. У выніку эканамічнага крызісу 1997 году, які выклікаў антыўрадавыя паўстаньні, да ўлады прыйшла апазыцыя. Праз восем гадоў Сацыялістычная партыя страціла ўладу, і ў 2005 годзе на парлямэнцкіх выбарах перамаглі дэмакратычныя партыі. У 2009 годзе Альбанія далучылася да НАТО. У 2009 годзе Альбанія пачала працэдуру далучэньня да Эўрапейскага Зьвязу. У 2011 годзе ў сталіцы Альбаніі Тыране прайшлі акцыі пратэстаў супраць карупцыі дзейнага ўраду, у выніку трое дэманстрантаў загінулі[2]. 23 чэрвеня 2013 году на чарговых парлямэнцкіх выбарах перамагла левацэнтрысцкая Сацыялістычная партыя на чале з мэрам Тыраны Эдзі Рамам[3].

Палітыка

Альбанія — прэзыдэнцкая рэспубліка. Заканадаўчая ўлада належыць аднапалатнаму парлямэнту (140 дэпутатаў). Дэпутаты выбіраюцца на чатырохгадовы тэрмін. З 1990 году дзейнічае шматпартыйная палітычная сыстэма. Асноўнымі партыямі Альбаніі зьяўляюцца: Сацыялістычная партыя Альбаніі (PS, лідар прэм’ер-міністар Эдзі Рама) і Дэмакратычная партыя (PD, лідар — Lulzim Basha).

Геаграфія

Асноўныя гарады: Дурэс (203 тыс. чалавек), Уляра (135 тыс. чалавек), Эльбасан (124 тыс. чалавек), Шкадар (111 тыс. чалавек).

Самы высокі пункт: Малі э Карабіт (2751 м).

75% тэрыторыі займаюць горы. Невялікія нізінныя абшары разьмешчаныя на ўзьбярэжжы Адрыятычнага мора і ў далінах рэк Дрын, Семан, Вьёса. На мяжы знаходзяцца тры вялікія возеры: Ахрыдзкае, Шкодэрскае і Прэспа.

Эканоміка

Да канца 1980-х гадоў у краіне дзейнічала плянавая эканоміка, з 1988 году пачаўся паступовы пераход да рынкавай эканомікі. Хуткі рост эканомікі пачаўся ў 2000 годзе, калі штогадовы рост склаў 6—7%, адначасова колькасьць замежных інвэстыцыяў складае каля 50% СУП (у 2004 годзе замежныя інвэстыцыі склалі 5,7 млрд эўра, €1780 на кожнага жыхара). Але нягледзячы на гэта краіна, разам з Малдовай і Сэрбіяй застаецца адной з самых бедных у Эўропе. Існуюць меркаваньні, што рост эканомікі Альбаніі, які можа вывесьці яе на ўзровень, дастатковы для прыняцьця Альбаніі ў Эўрапейскі Зьвяз можа заняць да дваццаці гадоў.

Значныя мінэральныя багацьці краіны робяць прывабным разьвіцьцё здабываючай галіны прамысловасьці. У наш час вядзецца здабыча хрому, медзі, жалеза, нікелю, нафты, прыроднага газу, вугалю і баксытаў. Каля возера Прэспа знаходзіцца адно з багацейшых радовішчаў прыроднага асфальту.

Большую частку электрычнасьці краіна выпрацоўвае на гідраэлектрастанцыях.

У Альбаніі існуюць прадпрыемствы будаўнічай, электратэхнічнай, лёгкай, мэталапераапрацоўчай і харчовай прамысловасьці. Альбанія зьяўляецца буйным вытворцам тытунёвых вырабаў.

Адміністрацыйны падзел

Адміністрацыйны падзел Альбаніі

Альбанія падзелена на 12 прэфэктураў (корча), якія, ў сваю чаргу, дзеляцца на 36 акругаў (рэці):

Прэфэктура Насельніцтва Плошча, км² Сталіца
Бэрат 193 855 1802 Бэрат
Влёра 193 361 2706 Уляра
Гіракастра 114 293 2883 Гіракастра
Дзібра 191 035 2507 Пешкопія
Дурэс 247 345 827 Дурэс
Корча 266 322 3711 Карча
Кукес 112 050 2373 Кукес
Лежа 159 792 1581 Лежа
Тырана 601 565 1586 Тырана
Фіеры 384 386 1887 Фіер
Шкодер 257 018 3562 Шкадар
Эльбасан 366 137 3278 Эльбасан

Дэмаграфія

Колькасьць насельніцтва Альбаніі пачала зьмяншацца з 1998 году, у выніку эміграцыі ў Італію і Грэцыю. Этнаграфічны склад насельніцтва складаецца з альбанцаў (95%), грэкаў (3%) і македонцаў. Каля 70% насельніцтва — мусульмане, 20% — праваслаўныя хрысьціяне, 10% — каталікі.

Асобы

Крыніцы

  1. ^ "The World Factbook". Cia.gov. Праверана 28 сакавіка 2016.
  2. ^ Прэм'ер Альбаніі: ніхто не захопіць уладу гвалтам. Радыё Свабода (22 студзеня 2011).
  3. ^ Альбанія можа сёлета стаць кандыдатам у Эўразьвяз. Радыё Свабода (18 верасьня 2013).

Вонкавыя спасылкі

Альбаніясховішча мультымэдыйных матэрыялаў