Нагорна-Карабаская Рэспубліка

Арцах Արցախի Հանրապետություն Artsakhi Hanrapetutyun'
(Сьцяг) (Герб)
Дзяржаўны гімн «Азат у анках Арцах»
Афіцыйная мова	армянская маскальская
Сталіца	Сьцяпанакерт
Найбуйнейшы горад	Сьцяпанакерт
Форма кіраваньня Прэзыдэнт Старшыня Народнага сходу	унітарная прэзыдэнцкая рэспубліка Араік Аруцюнян Артур Таўмасян
Насельніцтва  • агульнае (2021)	191-е месца ў сьвеце 120 000
СУП  • агульны (2019)  • на душу насельніцтва	Сьпіс краінаў паводле СУП 713 млн $ 4803 $
Валюта	Арцаскі драм Армянскі драм (AMD)
Часавы пас	AMT (UTC+4)
Незалежнасьць Рэфэрэндум	10 сьнежня 1991
Дамэн верхняга ўзроўню	.am, .հայ
Тэлефонны код	+374 47

Артыкул сэрыі
гісторыя Армэніі
Дагістарычнасьць
Сьпіс Шулавэры-шамуская культура Кура–арацкая культура Легенда пра Айка Трыялецка-ванадзорская культура Армані Хаяса-Азі Армэ-Шубрыя Мушкі Наіры Урарту
Старажытнасьць
Сьпіс Армянская сатрапія Малая Армэнія Вялікая Армэнія Армянская імпэрыя Рымская Армэнія Хрышчэньне Сафэнскае царства Камагенскае царства Бізантыйская Армэнія Сасанідзкая Армэнія Арабскае заваяваньне Армэніі
Сярэднявечча
Сьпіс Армянскі эмірат Багратыдзкае царства Васпураканскае царства Ташыр-Дарагецкае царства Сюніцкае царства Арцаскае царства Закарыдзкае княства Хачэнскае княства Мангольская Армэнія Кілікійскае царства
Раньні Новы час
Сьпіс Іранская Армэнія Карабаская пяцёрка Асманская Армэнія Расейская Армэнія Армянская вобласьць Армянскае пытаньне Генацыд армянаў Заходняя Армэнія Нацыянальны рух
Сучаснасьць
Сьпіс Першая Армянская рэспубліка Армянская ССР Рэспубліка Горная Армэнія Сучасная Армэнія Рэспубліка Арцах
Этнагенэз  · Этымалёгія

Рэспу́бліка Арца́ху (па-армянску: Արցախի Հանրապետություն), раней Наго́рна-Караба́ская Рэспу́бліка (арм. Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն — Лернаін Гарабахі Ханрапэтуцюн) — непрызнаная дзяржава на Паўднёвым Каўказе. Паводле шэрагу рэзалюцыяў Рады Бясьпекі ААН лічыцца часткай тэрыторыі Азэрбайджану, акупаванай Армэніяй. Займае тэрыторыю колішняй Нагорна-Карабаскай аўтаномнай вобласьці з сталіцай у Стэпанакерце.

Анкляў на тэрыторыі Азэрбайджану за 270 км на захад ад Баку. Адзіны шлях да Армэніі — Лачынскі калідор шырынёй 5 км, які знаходзіцца пад кантролем расейскіх міратворцаў.

99,7% насельніцтва — армяне. За савецкім часам — аўтаномная вобласьць у складзе Азэрбайджанскай ССР. Пасьля распаду СССР армянскае насельніцтва тэрыторыі 10 сьнежня 1991 году абвясьціла незалежнасьць ад Азэрбайджану і стварэньне Нагорна-Карабаскай Рэспублікі уключна з тэрыторыяй Шаўмянскага раёну. У выніку пачалася вайна ў Нагорным Карабаху (1991—1994). Сутычкі працягваліся і пазьней, а ў 2020 выліліся ў новую вайну. Краіна не прызнаная ніводнай дзяржавай-удзельніцай ААН.

Артцах — прэзыдэнцкая рэспубліка дэмакратыя з аднапалатным парлямэнтам.

Геаграфія

Агульная плошча рэгіёну (Нагорна-Карабаскай вобласьці ў АзССР) складае 4400 км². Сталіца Сьцяпанакерт разьмешчана ў цэнтры рэгіёну. Гістарычны цэнтар Шуша (па-азэрбайджанску: Şuşa), былая сталіца Карабаскага ханства, знаходзіцца за 10 км на поўдзень ад Сьцяпанакерту, на дарозе, якая злучае Нагорны Карабах з Армэніяй. Мардакерт — адміністратыўны цэнтар паўночнага Карабаху, Гадрут — паўднёвага Карабаху, Мартуні — усходняга Карабаху. Аскеран разьмешчаны на паўночным усходзе ад Сьцяпанакерту.