23 верасьня

23 ве́расьня — 267-ы дзень году (266-ы ў невысакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 100 дзён.

Падзеі

• 1459 — бітва ля Блёр Хіф у часе ангельскай Вайны Пунсовай і Белай ружаў
• 1492 — Ян I Ольбрахт каранаваны на польскага караля
• 1608 — атрады Яна Пятра Сапегі і Аляксандра Лісоўскага (лісоўчыкі) пачалі аблогу Тройца-Сергіевага манастыру
• 1648 — пачалася бітва пад Піляўцамі між аб’яднанымі войскамі Багдана Хмяльніцкага і Крымскага ханства супраць войску Рэчы Паспалітай
• 1669 — імпэратар Леапольд I Габсбург заснаваў унівэрсытэт у Загрэбе
• 1771 — параза войска Вялікага Княства на чале зь вялікім гетманам Міхалам Казімерам Агінскім ад расейскіх войскаў пад кіраваньнем Аляксандра Суворава ў бітве пад Сталовічамі
• 1803 — бітва пад Асае між Брытанскай Ост-Індзкай кампаніяй і імпэрыяй маратхаў у часе Другой ангельска-маратханскай вайны
• 1821 — 30 000 туркаў і ўсё цывільнае жыдоўскае насельніцтва зьнішчанае пасьля захопу грэкамі Трыпаліцы
• 1831 — у плоцкай ратушы адбылася апошняя сэсія Сойму Царства Польскага
• 1846 — адкрытая плянэта Нэптун
• 1857 — падчас шторму ў Фінскім заліве перакуліўся і затануў расейскі баявы карабель «Ляфорт» з 826 людзямі на борце
• 1868 — Пуэрта-Рыка абвясьціла незалежнасьць
• 1889 — Фусахіра Ямаучы заснаваў «Nintendo Koppai» для вытворчасьці і продажу гульнявых картаў «Ханафуда»
• 1908 — у Канадзе заснаваны Альбэрцкі ўнівэрсытэт
• 1913 — францускі пілёт Ралян Гарос упершыню перасёк на самалёце Міжземнае мора
• 1916 — у Вільні скончыліся першыя беларускія настаўніцкія курсы
• 1923 — пачатак Верасьнёўскага паўстаньня ў Баўгарыі
• 1930 — Ёган Астэрмаер запатэнтаваў фотабліскаўку
• 1932 — створанае Каралеўства Саудаўская Арабія
• 1938 — у Чэхаславаччыне абвешчаная ўсеагульная мабілізацыя
• 1939 — бітва пад Краснабродам паміж польскімі і нямецкімі войскамі
• 1939 — на Сусьветным кірмашы ў Нью-Ёрку закладзеная капсула часу, якую трэба адчыніць у 6939 годзе. У капсулу ўклалі жаночы капялюш, мужчынскую курыльную трубку і 1100 мікрафільмаў
• 1941 — у Асьвенціме праведзеныя першыя экзэкуцыі ў газавых камэрах
• 1943 — нацысты зьнішчылі Віленскае гета. Усяго за тры гады акупацыі ў Летуве было забіта 200 тысяч габрэяў. З гэтае нагоды ў краіне штогод адзначаецца Дзень памяці ахвяраў генацыду
• 1943 — абвешчаная марыянэткавая дзяржава Рэспубліка Сала пад кантролем Вэрмахту
• 1943 — Чырвоная армія заняла Палтаву
• 1972 — філіпінскі прэзыдэнт Фэрдынанд Маркас увёў у краіне ваеннае становішча
• 1973 — Хуан-Дамінга Пэрон вярнуўся да ўлады ў Аргентыне
• 1983 — Сэнт Кітс і Нэвіс стаў чальцом ААН
• 1985 — у Парыжы адчынены музэй Паблё Пікаса
• 1986 — амэрыканскі навукоўца-астрафізык Чарльз Хайдэр распачаў сваю галадоўку ля Белага дому
• 1989 — азэрбайджанская мова абвешчаная дзяржаўнай у Азэрбайджане
• 1998 — Рада Бясьпекі ААН прыняла рэзалюцыю, якая абавязала ўрад Югаславіі прыпыніць баявыя дзеяньні ў Косаве
• 2002 — выйшла першая вэрсія вэб-браўзэру Mozilla Firefox («Phoenix 0.1»)
• 2002 — у Бэльгіі легалізаваная эўтаназія
• 2008 — страляніна ў школе фінскага места Каўхаёкі, забітыя 10 чалавек, пасьля чаго нападнік застрэліўся
• 2008 — падпісаная дэклярацыя пра супрацоўніцтва між сакратарыятамі НАТО і ААН

Нараджэньні

• 480 да н. э. — Эўрыпід, грэцкі драматург
• 63 да н. э. — Гай Юліюс Цэзар Актавіян Аўгуст, рымскі імпэратар
• 1161 — імпэратар Японіі Такакура
• 1215 — Хубілай, вялікі хан Мангольскай імпэрыі
• 1771 — імпэратар Японіі Какаку
• 1791 — Ёган Франц Энке, нямецкі астраном
• 1819 — Гіпаліт Фізо, францускі фізык
• 1839 — П'ер-Анры Дар'е, францускі місіянэр, мучанік, каталіцкі сьвяты
• 1853 — Фрыц фон Белоў, прускі генэрал у Першай сусьветнай вайне
• 1861 — Робэрт Бош, нямецкі прадпрымальнік, інжынэр, вынаходнік
• 1864 — Драга Абрэнавіч, каралева Сэрбіі
• 1869 — Мэры Мэлан (тыфозная Мэры), першая пераносьніца сыпнога тыфу
• 1873 — Саламея Крушальніцкая, украінская опэрная сьпявачка (сапрана)
• 1876 — Машэ Цьві Сэгал, ізраільскі лінгвіст, талмудыст, ляўрэат Прэміі Ізраілю
• 1880 — Джон Бойд Ор, шатляндзкі лекар, Нобэлеўскі ляўрэат
• 1890 — Фрыдрых Паўлюс, нямецкі генэрал-фэльдмаршал
• 1895 — Мірон Мяржанаў, савецкі архітэктар
• 1901 — Яраслаў Сэйфэрт, чэскі паэт, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі 1984 году
• 1903 — Аляксандар Іўчанка, украінскі канструктар авіярухавікоў, акадэмік АН УССР, Герой Сацыялістычнай Працы
• 1907 — Дамінік Ары, француская пісьменьніца-раманістка
• 1908 — Мікалай Патолічаў, савецкі партыйны і дзяржаўны дзяяч, сакратар Камуністычнай партыі Беларусі
• 1910 — Юльян Сергіевіч, беларускі паэт і настаўнік
• 1914 — Сяргей Астраханцаў, Герой Савецкага Саюзу
• 1915 — Кліфард Шал, амэрыканскі фізык, Нобэлеўскі ляўрэат
• 1916:
  • Альда Мора, італьянскі палітык
  • Ганна Цімафеева-Ягорава, савецкая лётчыца-штурмавіца, Герой Савецкага Саюзу
• 1918 — Аркадзь Маўзон, беларускі драматург
• 1920 — Аляксандар Аруцюнян, армянскі і савецкі кампазытар, піяніст
• 1924 — Артур Вольскі, беларускі пісьменьнік
• 1929 — Міраслаў Масакоўскі, польскі лекар-нэўроляг і нэўрапатоляг
• 1930 — Рэй Чарлз, амэрыканскі музыка і сьпявак
• 1936:
  • Сямён Шарэцкі, беларускі дзяржаўны дзяяч
  • Валентын Паніагўа, пэруанскі палітычны дзяяч
  • Тарэк Сухеймат, ярданскі мэдык, нэфроляг
  • Эдвард Радзінскі, савецкі і расейскі драматург, тэлевядоўца
• 1938 — Ромі Шнайдэр, аўстрыйская акторка
• 1939 — Рой Б’юкенэн, амэрыканскі гітарыст
• 1941 — Наванэтэм Пілэй, паўднёваамэрыканская правааабаронца, вярхоўная камісарка ААН па правох чалавека
• 1943 — Хуліё Іглесіяс, гішпанскі сьпявак
• 1949:
  • Аляксандар Кашкевіч, каталіцкі біскуп Горадні
  • Брус Спрынгстын, амэрыканскі сьпявак
• 1955 — Паала Росі, італійскі футбаліст
• 1960 — Міхал Тамашак, польскі фрацішканін, місіянэр, мучанік, Боскі слуга
• 1985 — Лукаш Кашпар, чэскі хакеіст
• 1988 — Хуан Марцін дэль Потра, аргентынскі тэнісыст
• 1989 — Дэні Дэнелс, амэрыканская порнаакторка

Сьмерці

• 78 — Лін, другі Папа рымскі пасьля апостала Пятра
• 1193 — Рабэр дэ Сабле, вялікі магістар ордэну тампліераў
• 1241 — Сноры Стурлусан, ісьляндзкі гісторык, паэт, палітычны дзяяч
• 1659 — Багуслаў Ляшчынскі, падскарбі вялікі каронны, падканцлер каронны
• 1714 — Ільля Капіевіч, беларускі асьветнік, друкар, пісьменьнік
• 1738 — Герман Бургавэ, галяндзкі гуманіст, лекар
• 1835 — Вінчэнца Бэліні, італьянскі опэрны кампазытар
• 1851 — Эмілі Гамлен, канадзкая каталіцкая манашка, заснавальніца ордэну «Сёстры Провіду»
• 1870 — Праспэр Мэрымэ, францускі пісьменьнік
• 1873 — Жан Шакарнак, францускі астраном
• 1877 — Урбэн Левэр’е, францускі матэматык
• 1882 — Фрыдрых Вёлер, нямецкі хімік
• 1889 — Уілкі Колінз, ангельскі пісьменьнік
• 1896 — Івар Осэн, нарвэскі лінгвіст, паэт; стварыў сучасную нарвэскую мову (нюношк)
• 1902 — Францішак Салезы Левенталь, польскі выдавец
• 1908 — Ядзьвіга Лушчэўская, польская паэтка і навэлістка
• 1922 — Леў Чугаеў, расейскі хімік
• 1929 — Рыхард Адольф Зігмондзі, нямецкі хімік, Нобэлеўскі ляўрэат аўстрыйскага паходжаньня
• 1935 — Леанард Заяц, беларускі палітык
• 1939 — Зыгмунд Фройд, аўстрыйскі псыхіятр, бацька псыхааналізу
• 1941 — Ціхан Бумажкоў, герой вайны, стварыў партызанскі атрад на Палесьсі
• 1968 — Франчэска Фарджонэ, італійскі каталіцкі сьвяты
• 1973 — Паблё Нэруда, чылійскі паэт, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі 1971 году
• 1987 — Боб Фос, амэрыканскі рэжысэр і актор
• 1994 — Робэрт Блох, амэрыканскі пісьменьнік
• 2004 — Раджа Рамана, індыйскі ядравы фізык
• 2006 — Эта Бэйкер, амэрыканская блюз-гітарыстка, сьпявачка

Сьвяты

• Кыргыстан — дзень дзяржаўнай мовы
• Летува — дзень памяці ахвяраў генацыду
• Саудаўская Арабія — сьвята аб’яднаньня каралеўства
• Японія — Шубун-но-хі — сьвята восеньскага раўнадзенства