Бура

Бу́ра — працяглы й моцны вецер (хуткасьць — болей за 20 мэтраў за сэкунду), які ахоплівае вялікія прасторы, суправаджаецца разбурэньнямі на зямлі й моцным хваляваньнем на вадзе^[1].

Першапрычына

Бура звычайна бывае пры праходжаньні глыбокіх цыклёнаў, зрэдку на хвастах (пэрыфэрыі) антыцыклёнаў у зоне значных ціскавых (барычных) зьменаў (градыентаў)^[1], а таксама пры праходжаньні віхраслупа альбо мясцовай ці франтальнай навальніцы^[2].

Вызначэньне буры

Існуе спэцыяльная шкала для вызначэньня буры сярод астатніх тыпаў вятроў — шкала Бофарта.

Згодна ёй хуткасьць прыземных вятроў пры буры прыраўноўваецца да 10 балаў (ці 25—28 мэтраў за сэкунду), моцная бура — адпаведна 11 балаў (29—32 мэтраў за сэкунду). Пры гэтым менш моцны вецер у 8—9 балаў па шкале Бофарта абазначаецца як шторм ці моцны шторм, у той жа час моцны вецер у 12 балаў (болей 32 мэтраў за сэкунду) пазначаецца як гураган^[2].

Характар

На Беларусі можа назірацца ва ўсе месяцы году, але часьцей за ўсё ўвесну (сакавік, красавік) і ўвосень (кастрычнік, лістапад)^[1].

Такія вятры звычайна бываюць пераважна паўднёвага й паўднёва-заходняга кірункаў (верагоднасьць — 50 адсоткаў).

Існуе наступнае часавае хваляваньне характара буры на адкрытых месцах:

хуткасьць ветру 18—20 м/с — 1 раз у год
хуткасьць ветру 20—23 м/с — 1 раз у 5 гадоў
хуткасьць ветру 22—25 м/с — 1 раз у 10 гадоў
хуткасьць ветру 23—27 м/с — 1 раз у 15 гадоў
хуткасьць ветру 24—28 м/с — 1 раз у 20 гадоў

Абазначаны выпадкі хуткасьці ветру да 40 м/с.

Бясьпека

Дзеля засьцярогі ад здарэньня пры буры варта: 1) трымацца ўдалечыні ад высокіх дрэваў і слупоў, а таксама збудаваньняў і лініяў электраперадачы; 2) знаходзіцца ва ўкрыцьці, 3) захінуць вочы, нос і рот ад пылу і пяску; 4) шчыльна зачыніць вокны і дзьверы, 5) спыніць самаход і заставацца ўнутры^[3].

Фіксаваньні

17—18 студзеня 1955 бура зь вятрамі заходняга кірунку ахапіла ўсю Беларусь. Пружанская і Ваўкавыская мэтэастанцыі зафіксавалі хуткасьць ветру да 30 м/с. Значныя разбурэньні ў Гарадзенскай і Магілёўскай абласьцях.
3 жніўня 1959 году ў Слуцку зафіксаваны вецер хуткасьцю 40 м/с^[4]
12 жніўня 1961 году ў Івацэвічах зафіксаваны вецер хуткасьцю 40 м/с^[4]
8 ліпеня 1963 году ў Віцебску зафіксаваны вецер хуткасьцю 35 м/с^[5]
18 красавіка 1967 году ў Докшыцах зафіксаваны вецер хуткасьцю 40 м/с^[6]
30 чэрвеня 1968 году ў Докшыцах зафіксаваны вецер хуткасьцю 35 м/с^[7]
2 лістапада 1969 году ў Докшыцах і на Шаркоўшчыне быў зафіксаваны вецер хуткасьцю 40 м/с^[8]
10 сакавіка 1969 году ў Ашмянах зафіксаваны вецер хуткасьцю 35 м/с^[9]
7 лютага 1970 году ў Пінску зафіксаваны вецер хуткасьцю 29 м/с^[10]
22—23 кастрычніка 1971 году бура з заходніх краёў захапіла ўсю Беларусь. Докшыцкая й Лепельская мэтэастанцыі зафіксавалі вятры хуткасьцю да 35 м/с. Была пашкоджаная сувязь і электрычнасьць.^[1]
23 кастрычніка 1971 году ў Лепелі быў зафіксаваны вецер хуткасьцю 35 м/с^[11]
9 верасьня 1971 году ў Бярэзані, Воршы, Ашмянах быў зафіксаваны вецер хуткасьцю 34 м/с^[12]
10 сьнежня 1975 году ў Бярэзані й Езерышчах быў зафіксаваны вецер хуткасьцю 34 м/с^[13]
29 траўня 1975 году на Шаркоўшчыне зафіксаваны вецер хуткасьцю 30 м/с^[14]
13 студзеня 1976 году ў Горадні зафіксаваны вецер хуткасьцю 32 м/с^[15]
10 ліпеня 1980 году на мэтэаралягічным пункце Палескі зафіксаваны вецер хуткасьцю 35 м/с^[5]

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г І. М. Балбуцкі. Бура // Энцыклапедыя прыроды Беларусі: у 5 т. Т. 1: Ааліты ― Гасцінец / Рэдкал.: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1983. — 574 с.: іл. — С. 358—359
^ ^а ^б Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі. Тлумачальны слоўнік
^ Шкала колеравых узроўняў небясьпекі надвор’я // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 29 ліпеня 2021 г. Праверана 3 жніўня 2021 г.
^ ^а ^б Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — жнівень
^ ^а ^б Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — ліпень
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — красавік
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — чэрвень
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — лістапад
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — сакавік
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — люты
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — кастрычнік
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — верасень
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — сьнежань
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — травень
^ Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — студзень

Вонкавыя спасылкі

Бура — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[enc-1] а ^б ^в ^г І. М. Балбуцкі. Бура // Энцыклапедыя прыроды Беларусі: у 5 т. Т. 1: Ааліты ― Гасцінец / Рэдкал.: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1983. — 574 с.: іл. — С. 358—359

[metar-2] а ^б Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі. Тлумачальны слоўнік

[3] Шкала колеравых узроўняў небясьпекі надвор’я // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 29 ліпеня 2021 г. Праверана 3 жніўня 2021 г.

[met-4] а ^б Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — жнівень

[metea-5] а ^б Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — ліпень

[6] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — красавік

[7] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — чэрвень

[8] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — лістапад

[9] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — сакавік

[10] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — люты

[11] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — кастрычнік

[12] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — верасень

[13] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — сьнежань

[14] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — травень

[15] Гідраметэаралягічны цэнтар Беларусі, архіў — студзень

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

п а р Надвор’е
Пара году	Зіма Вясна Лета Восень
Атмасфэрныя ападкі	Дождж Імгла Імжа Град Туман Сьнег Крупка Раса Шэрань Намаразь Галалёд Залева
Прагноз і дзёньнік надвор’я	Хмарнасьць Вільготнасьць адносная безадносная Атмасфэрны ціск Тэмпэратура паветра Кірунак ветру
Зьявы надвор’я	Вецер Навальніца Маланка Маланка клубкаватая Бліскавіца Тарнада Ураган Бура Віхраслуп Завіруха Смуга Сухмень Вясёлка Цунамі