Даўмонт

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Даўмонт
лац. Daŭmont
Даўмонт (уяўны партрэт), М. Барвіцкі, 1908 г.
вялікі князь літоўскі
Папярэднік Трайдзень
Наступнік Будзікід
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся XIII стагодзьдзе
Памёр 5 жніўня 1285

Даўмонт (? — 5 жніўня 1285) — меркаваны вялікі князь літоўскі (канец XIII ст.). На думку гісторыкаў, мог быць сынам і беспасярэднім наступнікам Трайдзеня[1].

Імя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўныя артыкулы: Даўмонт (імя) і Імёны ліцьвінаў

Імя Даўмонт зьмяшчае той жа фармант (-монт-), што і Жыгімонтлітоўская (беларуская) форма старажытнага пашыранага германскага (гоцкага) імя Sigimunt, якое трапіла ў хрысьціянскі іменаслоў[2].

Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Даўмонт складаецца з фармантаў -даў-, які паходзіць ад гоцкага daug 'годна', бургундзкага daugjis 'здольны, годны', і -монт- (-мунт-, -мунд-), які паходзіць ад гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[3]. Такім парадкам, імя Даўмонт азначае «здольны да гарлівасьці» і цалкам адпавядае гоцкаму імю Damundus[4].

Варыянты імя князя ў гістарычных крыніцах: Dovmundus (1292 год)[5].

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Упамінаецца ў Траецкім летапісе і пазьнейшых летапісах, якія на ім грунтуюцца, як князь, што камандаваў буйным нападам ліцьвінаў на воласьці Алешня і іншыя цьвярскога япіскапа Сімяона і загінуў у бітве з аб’яднаным войскам зь Цьверы, Масквы, Волака Ламскага, Таржка, Дзьмітрава, Зубцова і Ржэвы. Тым часам Васкрасенскі летапіс сьцьвярджае, што Даўмонта захапілі ў палон.

Наступнікам Даўмонта быў, магчыма, Будзікід[6].

Папярэднік
Трайдзень
Вялікі князь літоўскі
?—1285
Наступнік
Будзікід

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Пазднякоў В. Даўмонт // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 582.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 14.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17—18.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  5. ^ Hansisches Urkundenbuch. Bd. 1. — Halle, 1876. S. 378.
  6. ^ Пазднякоў В. Даўмонт // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 583.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]